cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Nút thắt trong liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo chưa được tháo gỡ
Cập nhật: 2 ngày trước
TP.HCM không dễ gỡ "nút thắt" về vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Hôm nay, gần 2.500 ô tô điện VinFast rời cảng Hải Phòng tới Indonesia
VOV.VN - Sản lượng lúa ở vùng ĐBSCL hàng năm duy trì từ 24 – 25 triệu tấn và đóng góp khoảng 95% vào lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Chỉ tính trong 2 tháng đầu năm nay Việt Nam đã xuất khẩu trên 1,1 triệu tấn gạo, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ khi chỉ đạt 613 triệu USD.
Trước biến động giá gạo xuất khẩu liên tục giảm, cũng là thời điểm ĐBSCL đang thu hoạch rộ vụ lúa Đông Xuân, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, tranh thủ cơ hội xuất khẩu và đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp.
Những thuận lợi, khó khăn, thách thức đang đặt ra đối với ngành hàng lúa gạo trong bối cảnh biến động của thị trường quốc tế đã và đang tác động đến định hướng, chiến lược sản xuất, xuất khẩu gạo của Việt Nam?
Vừa thu hoạch xong 4 công lúa, thương lái thu mua thấp hơn 1.000 đồng/kg so với cùng kỳ, nông dân Lê Phước Thiện, xã Đông Thuận, huyện Thới Lai, Cần Thơ chia sẻ, giá lúa Đài Thơm 8 được thương lái thu mua tại ruộng với 6.400 đồng/kg, đây là mức giá thấp nhất trong 2 năm trở lại đây, sau khi trừ chi phí người dân vẫn có lãi nhưng “mỏng” hơn các năm trước rất nhiều.
“Thời tiết năm nay không thuận lợi, rầy với đạo ôn nhiều, năng suất 17 bao/công. Giá lúa cũng không được cao nữa, có 6.400 đồng mà Đài Thơm 8. Nông dân năm nay làm chắc 1 công lời chừng 500.000 đồng, so với mọi năm giá lúa năm nay rẻ, bán được hơn 7.000 đồng” - ông Lê Phước Thiện nói.
Giá gạo xuất khẩu trên thế giới biến động liên tục đã tác động lớn đến thị trường trong nước, giá lúa tươi tại vùng ĐBSCL được người dân bán tại ruộng cho doanh nghiệp có thời điểm giảm sâu. Nông dân Hồ Thanh Vân, xã Đông Thuận, huyện Thới Lai chia sẻ, giá lúa giảm khiến lợi nhuận của người dân giảm theo, sau khi trừ hết chi phí người dân còn lời từ 1 – 2 triệu đồng/công.
“Tôi làm 5 công lúa chừng 800kg, giá bán thì 6.400 đồng/kg, thành ra bây giờ mình tính lúa mà ruộng nhà là lời được hơn 1 triệu đồng, còn ai mướn thì chắc lỗ” - ông Hồ Thanh Vân chia sẻ.
Thời điểm này, nông dân tỉnh Sóc Trăng đã thu hoạch hơn 100.000 ha trên tổng số 181.000 ha ở vụ lúa Đông Xuân 2025. Năm nay, thời tiết bất lợi đã ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, ước tính của cơ quan chức năng chỉ đạt bình quân gần 6,5 tấn/ha. Nông dân Thạch Hưng, xã Đại Ân 2, huyện Trần Đề cho biết, giá lúa giảm so cùng kỳ từ 800 - 2.000 đồng/kg tuỳ từng giống lúa, lợi nhuận của người trồng lúa đang thấp hơn so với những năm gần đây.
“Ở đây chúng tôi làm nhiều giống lúa Đài Thơm 8, năm nay thời tiết không thuận lợi đâu, lúa không đạt năng suất, giá vật tư nông nghiệp tăng. Năm rồi vụ này mình bán 10.000 đồng/kg mà vụ này mình bán được trên 6.000 đồng/kg là cao rồi đó” - ông Thạch Hưng nói.
Tại nhiều cánh đồng ở vùng ĐBSCL cũng đã xuất hiện tình trạng thương lái bỏ cọc khiến cho nông dân lo lắng trong vụ lúa Đông Xuân, vụ lúa được kỳ vọng về sản lượng, chất lượng cũng như giá bán. Thu hoạch 24 công lúa Đài Thơm 8, trước khi thu hoạch khoảng 1 tuần, thương lái đặt cọc 7.400 đồng/kg, nhưng đến ngày thu hoạch giá bất ngờ lao dốc, thương lái chỉ thu mua với giá 6.500 đồng/kg, nếu không bán thương sẽ bỏ cọc.
Chị Nguyễn Thị Ngọc Hà, ngụ xã Tân Thạnh, huyện Long Phú cho biết: “Lúa giảm nhiều quá, nếu mình không bán thì họ sẽ buôn cọc luôn. Lúa tới ngày cắt rồi mà mình đi kiếm lái, cò nữa thì rất là khó, mà kiếm được thì giá cũng không cao hơn bao nhiêu. Thời gian mình neo trên ruộng nếu lỡ có trời mưa tiếp tục một hai cơn nữa thì lúa đổ ngã, sẽ thất thu, rất khó”.
Vụ lúa Đông Xuân toàn vùng xuống giống hơn 1,5 triệu ha, đây được xem là vụ lúa quan trọng nhất trong năm với sản lượng, năng suất, chất lượng lúa đều đạt. Tuy nhiên, giá gạo xuất khẩu giảm đã tác động trực tiếp đến thu mua, tiêu thụ lúa Đông Xuân. Cùng với đó là sự thiếu liên kết giữa người dân, doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất khiến thị trường lúa gạo ở vùng ĐBSCL trồi, sụt, bấp bênh.
Theo ông Phạm Thái Bình, Công ty Cổ phần nông nghiệp Công nghệ cao Trung An tại Cần Thơ, ngành hàng lúa gạo Việt Nam chưa ổn định, sản xuất chưa gắn chặt với tiêu thụ, tình trạng này lặp đi, lặp lại trong nhiều năm qua. Cùng với đó nút thắt trong liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo chưa được tháo gỡ.
Vì vậy, vấn đề cốt lõi là giải bài toán liên kết người dân, doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất sẽ chấm dứt tình trạng thiếu ổn định của ngành hàng. Bên cạnh đó, tập trung triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, các mô hình thí điểm đã chứng minh hiệu quả, đây được xem là giải pháp của vấn đề.
“Vấn đề quan trọng nhất hiện nay chúng ta phải có giải pháp căn cơ giữa sản xuất với tiêu thụ, giữa nông dân với doanh nghiệp, giải pháp này chính là đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, công nhận hoàn toàn hiệu quả, giảm chi phí rất nhiều cho bà con nông dân, giảm chi phí chính là tăng lợi nhuận cho bà con nông dân. Chúng ta làm càng nhanh thì càng tốt, bà con nông dân sản xuất ra có doanh nghiệp thu mua thế là ổn định” - ông Phạm Thái Bình nêu ý kiến
Theo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam vẫn là Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Châu Âu, Mỹ. Tuy vậy, giá xuất khẩu gạo của Việt Nam giảm nhiều so với thời điểm cuối năm 2024, giá xuất khẩu trung bình khoảng 500 USD/tấn, loại gạo 5% tấm, 10% tấm vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ.
Dự báo từ cơ quan chức năng, xuất khẩu gạo của Thái Lan sẽ giảm khoảng 24%, xuống còn 7,5 triệu tấn trong năm nay. Trong khi đó dự kiến xuất khẩu gạo năm nay của Ấn Độ đạt khoảng 22 triệu tấn gạo, giữ vị trí nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, giá gạo của Ấn Độ cạnh tranh hơn so với Việt Nam và Thái Lan, gây áp lực lên giá gạo thế giới.
Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết, giải pháp cho ngành hàng lúa gạo hiện nay là tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu, cùng với đó là xúc tiến thương mại tại các thị trường Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản. Đồng thời các ngân hàng cần đồng hành về nguồn tín dụng cho các doanh nghiệp trong thu mua, tạm trữ lúa gạo. Cùng với đó tập trung vào các giống lúa chất lượng cao như Jasmine, ST24, ST25 và các giống lúa đặc sản để xây dựng, phát triển thương hiệu gạo.
“Các tỉnh đảm bảo kế hoạch sản xuất theo mùa vụ để đảm bảo nguồn cung, đặc biệt là các tỉnh chỉ đạo các hiệp hội, các doanh nghiệp mở rộng hơn nữa phạm vi đề án lúa chất lượng cao tại khu vực ĐBSCL, tham gia đề án này cũng là giải pháp giảm chi phí cũng như tăng giá thành sản phẩm gạo của chúng ta lên. Về phía Bộ Công Thương với vai trò xúc tiến thương mại và phát triển thị trường thì cập nhật các quy định, cũng như tận dụng các ưu đãi của FTA thế hệ mới đã ký kết” - ông Ngô Hồng Phong cho biết.
Nguồn cung gạo trên thị trường quốc tế gia tăng khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo, điều này đã tạo áp lực cạnh tranh cho các nước xuất khẩu. Cùng với đó thị trường lúa gạo Việt Nam biến động liên tục, giá gạo xuất khẩu bắt đầu giảm từ cuối 2024 đã tác động tác động mạnh đến thị trường trong nước, giá lúa tươi vụ lúa Đông Xuân liên tục giảm, kéo theo lợi nhuận người dân không đảm bảo.
Những khó khăn, bất cập trong chuỗi sản xuất, thu mua, chế biến, xuất khẩu gạo vùng ĐBSCL, nơi chiếm tới 95% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước là gì? Cùng với đó là những vấn đề đặt ra đối với hạ tầng logistics, hệ thống kho dự trữ, đảm bảo chất lượng gạo xuất khẩu. Vấn đề này nhóm phóng viên VOV - ĐBSCL sẽ đề cập ở bài tiếp theo.
Từ khóa: lúa gạo, liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo, lúa gạo, ĐBSCL, đồng bằng sông Cửu Long
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: phạm hải, thạch hồng, thanh tùng/vov-đbscl
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
