Những vị khách bất ngờ

Trong một diễn biến đáng chú ý, ngày 16/9, Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận đã cử các quan sát viên tham gia chương trình “Ngày Khách quý” trong khuôn khổ cuộc tập trận Zapad-2025 giữa Nga và Belarus. Sự hiện diện của họ tưởng chừng như khó xảy ra, đánh dấu lần đầu tiên Mỹ cử đại diện tham dự một cuộc tập trận do hai nước này tổ chức kể từ khi xung độtUkraine nổ ra năm 2022.

Mặc dù là một đồng minh của Nga nhưng Belarus vẫn đang tìm cách cải thiện quan hệ với Mỹ. Nước này cũng cho thấy thái độ hoan nghênh sự hiện diện của các đại diện từ Washington tại cuộc tập trận Zapad năm nay.

Các quan chức quân sự Belarus mô tả chuyến thăm của các quan sát viên Mỹ, diễn ra vài ngày sau các buổi tập trận chung với Nga, như một bất ngờ đầy thú vị, đồng thời khuyến khích họ tự do tham quan.

“Ai có thể ngờ rằng một buổi sáng trong chuỗi ngày tập trận Zapad 2025 lại bắt đầu như thế này,” Bộ Quốc phòng Belarus viết trên kênh Telegram chính thức.

Sau khi bắt tay với các quan chức Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Viktor G. Khrenin đã nói với các quan sát viên Mỹ rằng: "Chúng tôi không che giấu bất kỳ điều gì".

“Chúng tôi sẽ cho các ông xem bất kỳ điều gì mà các ông thấy hứng thú và bất kỳ điều gì các ông muốn”, ông Khrenin nói, đồng thời chỉ thị cấp dưới đưa phái đoàn Mỹ đến “những nơi tốt nhất". Trong lúc đó, các quan sát viên Mỹ theo dõi diễn biến cuộc tập trận, theo đó mô phỏng một quốc gia giống như Belarus đang chống trả một nhóm những kẻ xâm nhập và chờ đợi sự hỗ trợ từ một quốc gia láng giềng lớn hơn.

Một phóng viên của The New York Times có mặt tại cuộc tập trận đã tiếp cận các đại diện Mỹ nhưng họ từ chối đưa ra bất kỳ bình luận nào. Bộ Ngoại giao Belarus xác định một trong hai người là Trung tá Brian Patrick Shoupe - Tuỳ viên quốc phòng tại Đại sứ quán Mỹ ở Belarus. Đại sứ quán này đã được chuyển sang nước láng giềng Litva sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra.

Sự xuất hiện của các quan sát viên Mỹ được xem là một diễn biến đầy bất ngờ. Các cuộc tập trận này, vốn được tổ chức định kỳ 4 năm/lần, ban đầu được thiết kế để giả định kịch bản Nga phải tự vệ trước một cuộc tấn công từ một quốc gia thành viên NATO. Căng thẳng giữa NATO và Moscow càng leo thang trong tuần qua, sau khi Nga bị cáo buộc UAV của nước này xâm nhập vào lãnh thổ Ba Lan và Romania.

Chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine diễn ra chỉ vài tháng sau cuộc tập trận Zapad 2021, khi binh lính Nga di chuyển qua lãnh thổ Belarus trên đường tiến về thủ đô Kiev. Sau đó, Belarus tiếp tục cho phép Điện Kremlin sử dụng các căn cứ huấn luyện trên lãnh thổ của mình trong đợt huy động binh lính quy mô lớn vào tháng 9/2022, đồng thời cung cấp thiết bị quân sự cho Moscow.

“Thật khó có thể hình dung mức độ cởi mở mà chúng tôi đang thể hiện và đảm bảo trong cuộc tập trận lần này”, Bộ trưởng Quốc phòng Belarus Khrenin phát biểu. Ông khẳng định Belarus “quan tâm đến việc giảm căng thẳng trong khu vực Đông Âu và đang thực hiện những bước đi thực chất để đạt được điều đó".

Trong khi đó, Nga lại gửi đi thông điệp cứng rắn hơn với NATO, tổ chức cũng có đại diện tham dự Zapad lần này, gồm quan chức từ Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary. Điện Kremlin nhiều lần bày tỏ thái độ không hài lòng với NATO khi cho rằng liên minh này đang trực tiếp và gián tiếp hỗ trợ Ukraine.

“Trên thực tế, NATO đang can dự vào cuộc xung đột này. Có thể khẳng định một cách chắc chắn rằng NATO đang chiến đấu chống lại Nga", Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố hôm 15/9.

Tổng thống Nga Vladimir Putin mặc quân phục thị sát tập trận Zapad-2025

VOV.VN - Ngày 16/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tới thao trường Mulino, vùng Nizhny Novgorod, để theo dõi giai đoạn chính của cuộc tập trận chiến lược chung Nga – Belarus mang tên Zapad-2025.

Tính toán của Belarus

Đây không phải là lần đầu tiên các quan sát viên Mỹ được mời tham dự cuộc tập trận Zapad. Lần gần nhất họ xuất hiện là vào năm 2017 - thời điểm Tổng thống Belarus Aleksandr G. Lukashenko vẫn duy trì quan hệ khá tốt với Washington và Liên minh châu Âu, ông Artyom Shraibman - nhà phân tích chính trị người Belarus thuộc Trung tâm Carnegie Nga - Á - Âu cho hay.

Việc đồng minh thân cận nhất của Nga mời quan sát viên Mỹ tham dự tập trận năm nay là điều gây bất ngờ, “nếu xét đến tình hình khủng hoảng khu vực, bối cảnh xung đột và thực tế Belarus là đồng minh của Nga", ông Shraibman nhận định.

Ông Shraibman cho rằng sự hiện diện của các quan sát viên Mỹ có thể được hiểu như một phần trong nỗ lực làm “tan băng” quan hệ song phương giữa Belarus và Mỹ.

Trong năm qua, ông Lukashenko đã tìm cách nối lại quan hệ với Washington. Mối quan hệ này ngày càng được tăng cường khi nhà lãnh đạo Belarus trả tự do cho hàng trăm tù nhân chính trị để đổi lấy việc nới lỏng một phần các lệnh trừng phạt. Một phần nội dung trong các cuộc thảo luận giữa Belarus và Mỹ hiện nay tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Tuần trước, ông John Coale - cấp phó của ông Keith Kellogg - Đặc phái viên của Tổng thống Trump về Nga và Ukraine đã gặp ông Lukashenko, mang theo một bức thư từ Tổng thống Trump và bày tỏ hy vọng có thể mở lại Đại sứ quán Mỹ tại Minsk. Trong khi cuộc gặp diễn ra, 52 tù nhân chính trị Belarus đã được chuyển sang Litva.

Ông Konrad Muzyka, nhà phân tích quốc phòng độc lập về Nga và Belarus tại Warsaw nhận định, sự “cởi mở” mà Belarus muốn thể hiện xuất phát từ mong muốn của ông Lukashenko nhằm duy trì vị thế như một nhân tố địa - chính trị có ảnh hưởng.

"Ông Lukashenko muốn tự coi mình là cầu nối giữa Đông và Tây. Ông ấy muốn được nhìn nhận như một nhân vật trung gian, người quan trọng nhất tại khu vực này của châu Âu, có thể góp phần chấm dứt xung đột ở Ukraine", ông Muzyka nói.

Belarus mời toàn bộ thành viên OSCE quan sát tập trận “Zapad-2025”

VOV.VN - Ngoài các nước thành viên OSCE, Belarus cũng gửi lời mời tới Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS), Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và các đối tác khác để quan sát một số nội dung tập trận.