Hội thảo Khoa học Quốc tế Biển Đông lần thứ 14 với chủ đề “Biển hoà bình, phục hồi bền vững” do Học viện Ngoại giao Việt Nam tổ chức, khai mạc sáng nay (16/11) tại thành phố Đà Nẵng. Đây là sự kiện thường niên theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến với sự tham gia đông đảo của các diễn giả là các chuyên gia uy tín, đại diện từ Ngoại giao đoàn và các đại biểu khác.

Hội thảo Khoa học Quốc tế Biển Đông lần thứ 14 diễn ra trong 2 ngày 16 và 17/11 với 8 phiên chính có sự góp mặt của hơn 220 đại biểu tham dự trực tiếp và hơn 250 đại biểu đăng ký tham dự trực tuyến. Hội thảo quy tụ gần 40 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ 20 quốc gia các châu lục khác nhau, 50 đại biểu từ các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam.

Tại các phiên thảo luận, các diễn giả phân tích sâu sắc về diễn biến ở Biển Đông từ góc độ chính trị và pháp lý; xu hướng cạnh tranh nước lớn ở Biển Đông; cơ chế tiểu đa phương; các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống và biện pháp thúc đẩy hợp tác hàng hải, an ninh và thịnh vượng của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Phát biểu khai khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu nhận định, cục diện thế giới đã diễn ra những thay đổi nhanh chóng và chưa từng có. Những thay đổi trong thực tế địa chính trị vốn là điều không tưởng đang diễn ra ở một số nơi trên thế giới. Các rủi ro địa chính trị toàn cầu và sự cạnh tranh giữa các cường quốc lớn đã làm trầm trọng thêm các vấn đề hiện có như: an ninh năng lượng, an ninh lương thực, lạm phát kèm suy thoái và đe dọa hoà bình và ổn định khu vực. Các kiến trúc an ninh trên thế giới và ở khu vực đang có những thay đổi to lớn. Đây là những thách thức đa chiều, nhiều tầng lớp và khó nhận diện.

Theo Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu, một trong những lý do dẫn đến tình trạng này là sự thiếu hụt lòng tin và tinh thần hợp tác, nhất là đối với luật pháp quốc tế và các tổ chức đa phương. Việc không tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế có thể gây xói mòn dần trật tự quốc tế. Do đó, việc tiếp tục tuân thủ các quy tắc, chuẩn mực, duy trì, củng cố lòng tin và hợp tác là cần thiết để các tổ chức quốc tế đứng vững trước thử thách của thời gian. Các quốc gia, đặc biệt là các cường quốc có tầm ảnh hưởng lớn cần có trách nhiệm lớn hơn trong hành xử để đảm bảo hoà bình, ổn định và phát triển. 

Trong bối cảnh hiện nay, Biển Đông là trung tâm của cục diện quốc tế đang thay đổi. Các nguyên tắc trên Biển Đông sẽ góp phần định hình các nguyên tắc khác ở các biển và đại dương khác. Việc duy trì một trật tự trên biển, trong đó nhấn mạnh tới sự tuân thủ, tin tưởng và hợp tác, hơn bao giờ hết là điều cần thiết để đảm bảo cho sự phục hồi bền vững.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu khẳng định, chính sách của Việt Nam về Biển Đông là tôn trọng đầy đủ, thiện chí thực thi các quy định của luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển – UNCLOS; Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, phù hợp với luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp quốc, thúc đẩy hợp tác biển dựa trên UNCLOS. Việt Nam coi trọng việc sử dụng bền vững và bảo tồn đại dương, biển và các nguồn tài nguyên trên biển.

Về chủ đề hội thảo “Biển hoà bình, phục hồi bền vững”, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu cho rằng: Biển hoà bình là điều kiện tiên quyết để phục hồi bền vững sau đại dịch. Chủ đề hội thảo lần này cho thấy ý định tốt đẹp của Ban Tổ chức và các đại biểu nhằm thảo luận về cách thức giải quyết các thách thức bất ổn ở Biển Đông, đưa ra các sáng kiến và đề xuất cụ thể để thúc đẩy các hoạt động hợp tác và duy trì phục hồi sau đại dịch. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu cho rằng, cộng đồng quốc tế cần có giải pháp sáng tạo để cải thiện tính minh bạch và thúc đẩy lòng tin chiến lược giữa các bên, cần có hành động cụ thể để duy trì ổn định chính trị, duy trì phục hồi kinh tế và cần có sáng kiến thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đặc biệt là vai trò trung tâm của ASEAN.

"Điều thú vị là năm nay là dịp kỷ niệm năm thứ 40 ra đời của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển - UNCLOS. Hội thảo của chúng ta là dịp tái khẳng định tầm quan trọng của Luật Biển, đặc biệt là UNCLOS trong việc đưa ra một khuôn khổ pháp lý toàn diện cho các vấn đề trên biển và đại dương, bao gồm cả việc bảo tồn và sử dụng bền vững các biển, đại dương và tài nguyên ở đó”, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu nói.

Tại phiên khai mạc Hội thảo Quốc tế Biển Đông lần thứ 14, Tiến sĩ Phạm Lan Dung, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Việt Nam cho biết, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động và gián đoạn, Hội thảo Biển Đông lần thứ 14 hướng tới mục tiêu tìm hiểu những thay đổi địa chính trị toàn cầu mới nhất trên Biển Đông; xác định các rủi ro tiềm ẩn và tìm cách khôi phục lòng tin, thúc đẩy đối thoại và hợp tác. Hội thảo lần này cũng sẽ góp phần định vị Biển Đông trong bối cảnh địa chính trị đang biến đổi, đan xen giữa điểm nóng cũ và mới, trong sự hiệu quả của các cấu trúc quản trị hiện hành và xem xét vai trò của UNCLOS sau 40 năm và DOC sau 20 năm.

Tiến sĩ Phạm Lan Dung, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Việt Nam khẳng định: “Hội thảo tập trung vào nội dung thúc đẩy các thực tiễn tốt nhất để tìm kiếm cơ hội hợp tác, từ xây dựng năng lực đối phó với các mối đe doạ phức hợp trên biển, xây dựng các quy định trong các lĩnh vực phi truyền thống và có liên hệ với nhau tới chủ đề thúc đẩy kinh tế xanh, đảm bảo chuỗi cung ứng bền vững”.

Hội thảo Khoa học Quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 với chủ đề “Biển hoà bình, phục hồi bền vững” diễn trong bối cảnh đánh dấu 40 năm ký kết Công ước UNCLOS và 20 năm ASEAN và Trung Quốc ký kết Tuyên bố ứng xử các bên ở Biển Đông. Ngoài phiên dẫn đề đặc biệt và 8 phiên thảo luận chính thức, Học viện Ngoại Giao Việt Nam tiếp tục tổ chức Diễn đàn Lãnh đạo trẻ dành cho các nhà nghiên cứu trẻ tuổi trên thế giới và khu vực.

Điểm mới của Hội thảo năm nay là việc tổ chức một phiên dành cho tiếng nói của người Việt Nam ở nước ngoài, nhằm quy tụ tiếng nói của cộng đồng người Việt Nam, trong và ngoài nước để xây dựng Việt Nam là một thành viên chủ động và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Bên cạnh đó, tại Hội thảo năm nay sẽ có một số phiên bình luận sau Hội thảo với sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu của Việt Nam về những nội dung trao đổi tại Hội thảo./.