Những năm gần đây, mô hình du lịch cộng đồng phát triển mạnh ở các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam. Tuy nhiên, nhiều điểm du lịch ở đây chưa hấp dẫn, khó giữ chân du khách.

Chuyện người Cơ Tu làm du lịch không còn xa lạ tại nhiều bản làng ở miền núi Quảng Nam. Làng Đhrôồng, thuộc xã Tà Lu, huyện Đông Giang là nơi sinh sống của hơn 300 đồng bào Cơ Tu. Ở đây còn giữ được nhiều nét đẹp truyền thống của dân tộc Cơ Tu.

Những ngôi nhà cải tạo làm du lịch cộng đồng không có khách.

Thực hiện dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” do Chính phủ Luxembourg tài trợ, chính quyền địa phương đã xây dựng điểm đến du lịch dựa vào cộng đồng, hướng đến giảm nghèo bền vững thông qua tạo việc làm tại chỗ cho người dân trong vùng thực hiện dự án.

Gia đình chị Pơloong Tum là một trong hai hộ của xã Tà Lu, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam được hỗ trợ 50 triệu đồng từ dự án, cải tạo ngôi nhà truyền thống thành điểm du lịch cộng đồng. Đến nay, cơ sở này có thể phục vụ hơn 20 khách.

Tuy nhiên, theo chị Pơloong Tum, một năm chỉ có khoảng 3 - 4 đoàn khách du lịch đến ở, có những đoàn chỉ vài người: "Khách đến đây chủ yếu khách nước ngoài. Nếu đoàn khách nhiều thì sẽ có hướng dẫn viên du lịch, nhưng nhiều lúc có 2, 3 người khách 'phượt' thì không có phiên dịch, việc giao tiếp hay chuyển tải thông tin vô cùng khó khăn. Bản thân tôi chưa được đi học nên không biết phải chế biến các món ăn thế nào cho hợp khẩu vị".

Cũng như chị Pơloong Tum, gia đình bà Zơ râm Nheng ở thôn Bhoong, xã Tà Lu đã sửa sang nhà cửa, bắt đầu đón khách từ năm 2010 đến nay. Giá lưu trú tại đây chỉ 150.000 đồng và tiền ăn là 200.000 đồng/khách/một ngày. Thế nhưng, đã nhiều năm nay không có đoàn khách nào ghé đến, nên gia đình không thể sống được với nghề.

Người Cơ tu làm du lịch nhưng không sống được với nghề.

Miền núi tỉnh Quảng Nam có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Song, vì nhiều lý do khác nhau nên du lịch cộng đồng ở địa phương vẫn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, thỉnh thoảng mới có khách đến nhưng hầu như không có du khách nào ở lại qua đêm.

Ông Đalay Lực, Chủ tịch UBND xã Tà Lu, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, một số ngôi nhà trong làng du lịch đang bị bê tông hóa, với lối xây dựng xa dần nếp kiến trúc truyền thống, tạo cảm giác hụt hẫng cho du khách: "Du lịch homestay hiện tại chưa phát huy được hết hiệu quả. Các chủ homestay đều đã lớn tuổi, không đáp ứng yêu cầu phục vụ khách. Thực tế, khi khách du lịch (chủ yếu là khách Tây) đến, họ thấy chỗ đi lại, vệ sinh, sinh hoạt không đảm bảo, thuận lợi nên họ ít lui tới".

Tính đến nay, đã có hàng chục làng, bản tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam phát triển mô hình du lịch cộng đồng, nhưng vẫn chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Ông Hồ Thanh Tân, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Nam cho biết, việc bảo tồn và khai thác chưa kết hợp hài hòa đã và đang làm du lịch dựa vào cộng đồng gặp khó.

Tỉnh Quảng Nam đang triển khai thực hiện Đề án “Hỗ trợ phát triển du lịch miền núi tỉnh Quảng Nam đến năm 2025”. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, các huyện miền núi đón 600.000 lượt khách du lịch mỗi năm; thu nhập từ du lịch đạt khoảng 1,2 tỷ đồng, tạo việc làm trực tiếp cho 4.500 lao động.

Theo ông Tân, để phát huy được hiệu quả đề án này, cần sự chung tay hỗ trợ của các cơ quan chức năng và phải thay đổi ý thức làm du lịch cộng đồng của người dân: "Khách đến nhưng không ở lại, không có các dịch vụ khác kèm theo. Cho nên vấn đề thu nhập của người dân làng du lịch còn hạn chế. Chính vì vậy, muốn để cho người dân bảo tồn, phát triển văn hóa thì phải có chính sách, mạnh dạn đầu tư hỗ trợ cho bà con"./.