cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Nét đẹp nhân văn trong Lễ kết nghĩa mẹ con của người Êđê
Cập nhật: 08/08/2025
VOV.VN - Lễ kết nghĩa mẹ con của người Êđê ở Tây Nguyên mang ý nghĩa tốt đẹp, mong muốn mọi người sống chan hòa thân thiết, gắn bó với nhau như người ruột thịt, cùng chia sẻ, giúp đỡ nhau vượt qua mọi khó khăn để xây dựng gia đình, phát triển buôn làng ngày càng no ấm, giàu đẹp.
Nhiều lần làm“chủ lễ” tiến hành nghi thức kết nghĩa mẹ con của người Êđê, ông Aê Sên ở Buôn Tơng Jú, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk cho biết. Lễ kết nghĩa mẹ con của người Êđê là phong tục có ý nghĩa nhân văn, mang tính giáo dục cộng đồng, khi hai người lạ kết thành mẹ con một nhà. Nghi lễ kết nghĩa phải chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện trang trọng.
“Kết nghĩa cha con, mẹ con của dân tộc Êđê thì cùng với sự có mặt của dòng họ hai bên thì cần có những người am hiểu về phong tục, lễ nghi để giải thích và làm rõ hơn về sự ràng buộc của tục lệ cũng như trách nhiệm của đôi bên sau khi kết nghĩa. Có như vậy thì mới giúp được hai bên lâu dài bền chặt” - ông Aê Sên nêu rõ.
Ngày nay, tục kết nghĩa của người Êđê vẫn được tổ chức. Lễ vật cũng không quá cầu kì, có con heo nhỏ, con gà trống, ché rượu cần và hai chiếc vòng đồng đeo tay để làm kỷ vật cho đôi bên. Nếu người được kết nghĩa khó khăn, mà vẫn muốn đến với nhau bằng tình cảm thì vẫn tổ chức lễ kết nghĩa, chỉ cần mời rượu đầy đủ họ hàng hai bên và có người chứng giám, không cần lễ vật cầu kì.
Khi Aê Sên đại diện cho dòng họ tuyên bố: “Lễ kết nghĩa mẹ con đã được tiến hành dưới sự chứng kiến của hai bên gia đình”, người con kết nghĩa đứng lên đỡ lấy chén rượu cần từ người đại diện để mời người phụ nữ nhận làm “mẹ kết nghĩa”, thể hiện sự tôn kính. Tiếp sau đó, người con mời rượu những người kế tiếp trong dòng họ.
Theo phong tục của người Êđê, người được nhận là con kết nghĩa sẽ được hưởng những quyền lợi nhất định về tinh thần và vật chất. Đồng thời, người con kết nghĩa sẽ có trách nhiệm đối với bố mẹ nuôi, hoặc anh chị nuôi của mình. Người mẹ phải có trách nhiệm bảo ban, chỉ dạy, yêu thương và quan tâm người con. Ngược lại, người con kết nghĩa cũng phải biết kính trọng, chăm sóc mẹ.
Bà Amĭ H’ước, ở buôn Tơng Jŭ, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Khi mình nhận làm con nuôi thì mình coi cha mẹ nuôi cũng giống như cha mẹ đẻ của mình. Mọi sự buồn, vui, sướng, khổ trong cuộc sống đều chia sẻ cùng nhau. Cha mẹ ốm đau thì con cái chịu trách nhiệm thăm nom, chăm sóc, trong gia đình sảy ra chuyện gì thì cũng cùng nhau gánh vác và chịu trách nhiệm như nhau. Vì vậy, khi hai bên kết nghĩa cho mẹ đều có đại diện của dòng họ chứng kiến, cũng như là người trực tiếp đặt ra những giao ước của đôi bên để đi đến thống nhất với nhau, đó là điều quan trọng nhất”.
Theo truyền thống của người Êđê, người được nhận là “con kết nghĩa” trở thành người cùng huyết thống, như mẹ con ruột, sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, thương yêu, giúp đỡ nhau lúc khó khăn. Để đảm bảo được điều này, lại cần có vai trò của người “chủ lễ”.
“Nếu sau khi đã thực hiện nghi lễ kết nghĩa mà một trong hai bên không còn muốn có sự ràng buộc, cũng như muốn huỷ bỏ giao ước thì bên nào sai bên đó sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường danh dự cho bên còn lại. Lúc này người chủ lễ như chúng tôi phải giải thích rõ để đôi bên cùng hiểu về các hình thức phạt. Ngoài những giao kèo của đôi bên thì nếu bên nào vi phạm thì mất một con heo để chịu phạt trước những người đến chứng kiến”, ông Aê Sên ở phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk cho biết.
Tục kết nghĩa mẹ con của người Êđê là sợi dây gắn kết cộng đồng, thắt chặt tình cảm giữa những người xa lạ trở thành ruột thịt một nhà. Trong cuộc sống hiện đại, dù lễ kết nghĩa có thể đơn giản hơn về hình thức, nhưng ý nghĩa thiêng liêng về tình cảm, trách nhiệm và sự ràng buộc vẫn luôn được gìn giữ và phát huy, trở thành một nét đẹp văn hóa cần được bảo tồn và trân trọng.
VOV.VN - Âm thanh của đĭng tŭt, một nhạc cụ truyền thống độc đáo của người Êđê, không chỉ là tiếng nhạc, mà còn là tiếng lòng, là nhịp đập của một nền văn hóa đang được gìn giữ và hồi sinh.
Từ khóa: Êđê, Êđê, kết nghĩa mẹ con, Đắk Lắk, Ea Kao
Thể loại: Văn hóa - Giải trí
Tác giả: h’thi/vov-tây nguyên
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
