Người Mnông Rlăm ở huyện Lăk, tỉnh Đak Lak, gắn bó với tự nhiên nên trong tín ngưỡng tâm linh luôn thờ các thần núi, thần nước và được các vị thần che chở, phù hộ. Cuộc sống của họ luôn có sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình; giữa gia đình với dòng tộc và dòng tộc với buôn làng.
Đặc biệt, trong nhiều nghi lễ văn hóa, tín ngưỡng trong cuộc đời của người Mnông vẫn còn được bà con tổ chức thường xuyên, trong đó có nghi lễ mừng thọ với ý nghĩa nhân văn, tăng cường mối đoàn kết giữa gia đình với buôn làng.

Thầy cúng Y-Krai Čil cho biết: "Những người có độ tuổi từ 60 trở lên thường được tổ chức lễ mừng thọ. Khi tất cả các lễ vật đã được bày biện đầy đủ thì thầy cúng sẽ bắt đầu lễ cúng mừng thọ. Thầy cúng gọi Yang gồm thần núi, thần rừng, thần nước để xin phép được tổ chức lễ mừng thọ."

Thầy cúng Y-Krai Čil đang cúng mừng thọ. Ảnh: VOV

Lễ vật để làm lễ mừng thọ gồm một con heo, ba chén cơm, một quả bầu khô đựng đầy nước, đặc biệt là ba ché rượu cần. Theo quan niệm của người M’nông, rượu cần là nước uống của Yàng (thần linh). Thần linh sai sứ giả xuống hướng dẫn cách làm rượu cho đồng bào, nên ngoài giá trị vật chất, rượu cần còn mang giá trị văn hóa giao tiếp tinh thần sâu sắc. Bản thân người làm rượu cần phải “sạch sẽ” thì rượu mới ngon và không có lỗi với thần linh.

Khi tất cả các lễ vật được chuẩn bị đầy đủ, các thủ tục của nghi lễ cúng mừng thọ sẽ bắt đầu. Thầy cúng gọi Yang gồm thần núi, thần rừng, thần nước mong thần linh phù hộ cho người được mừng thọ có sức khỏe, sống lâu cùng con cháu. Sau đó thầy cúng sẽ mời người cha, người mẹ cầm rượu cần uống và tiếp tục cầu khấn, trao chiếc còng như một tín vật của thần linh để thể hiện sự gắn kết giữa con người với thần linh, mong thần linh luôn ở bên cạnh che chở, phù hộ cho mình. Sau đó các thành viên trong gia đình lần lượt thay phiên nhau mời bố mẹ uống rượu cần, gắp thức ăn và nói lời cầu chúc cha, mẹ. Gái trai trong buôn làng cũng sẽ đến chúc thọ người cao tuổi, cùng nhau múa hát, uống rượn cần.

Tái hiện lễ cúng mừng thọ tại liên hoan văn hóa cồng chiêng Đăk Lăk. Ảnh: VOV

Thầy cúng Y-Krai Čil cho biết thêm: "Khi tổ chức lễ mừng thọ, bà con cầu mong cho người được cúng có sức khỏe dồi dào, sống vui khỏe với con cháu và làm gương để dạy bảo con cháu trong làm ăn. Người được làm lễ mừng thọ cũng dặn dò con cháu học hành để có cuộc sống tốt đẹp hơn, cùng nhau xây dựng buôn làng giàu đẹp hơn."

Lễ mừng thọ của người M’Nông Rlăm ở huyện Lăk được tổ chức đơn giản nhưng mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Dịp này để con cháu thể hiện tấm lòng hiếu kính ông bà, cha mẹ. Lễ mừng thọ cũng là dịp tất cả mọi người cùng gặp gỡ, trao đổi về công việc, kinh nghiệm lao động sản xuất, khích lệ nhau đoàn kết, gìn giữ nét đẹp dân tộc mình, cùng khuyên bảo nhau sống theo pháp luật của nhà nước và cầu mong những điều tốt đẹp đến với gia đình tổ chức lễ mừng thọ. Đây là một nghi lễ không thể thiếu trong đời sống cuả người Mnông, làmột truyền thống tốt đẹp cuả cộng đồng.