cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Lễ mừng chiến thắng của đồng bào Bahnar ở Tây Nguyên
Cập nhật: 1 giờ trước
Lễ mừng chiến thắng của đồng bào Bahnar ở Tây Nguyên
Không gian của VOV tại Triển lãm Quốc gia A80 trưng bày nhiều hiện vật quý
VOV.VN - Giữa núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ, Lễ mừng chiến thắng “Koh xa Tơdrăng” của đồng bào Bahnar là một trong những lễ hội đặc sắc, mang đậm dấu ấn lịch sử, tâm linh và bản sắc văn hóa độc đáo.
Lễ mừng chiến thắng của người Bahnar được tổ chức ở nhà rông – trung tâm sinh hoạt cộng đồng làng. Buổi lễ do các già làng chủ trì, con trâu là vật hiến tế bắt buộc để dâng lên thần linh. Già làng Y Thành, làng K’Dung, xã H’Ra, tỉnh Gia Lai, cho biết: “Lễ mừng chiến thắng (Koh xa Tơdrăng) được tổ chức khi đã đánh thắng quân thù. Người dân làm lễ đâm trâu để tạ ơn Yàng trời, Yàng đất, cầu mong Yàng ban cho sức mạnh để bảo vệ buôn làng. Trâu cúng phải là trâu đen, to đẹp, có cặp sừng dài khoảng hơn gang tay, không cúng trâu già hay trâu trắng”.
Trước khi tổ chức lễ, theo sự phân công của các già làng, một nhóm đàn ông trưởng thành đã lập gia đình, có con cái, đi tìm mua trâu. Một tốp thanh niên trai tráng khỏe mạnh vào rừng chặt cây rừng, chặt mây đem về; các già làng và người lớn tuổi làm dây thừng, dựng, trang hoàng cây nêu trước nhà rông.
Khi mọi công việc chuẩn bị đã hoàn tất, chiều muộn, các chàng trai dùng dây thừng buộc trâu vào cây nêu. Lúc này tiếng trống, tiếng chiêng vang lên báo hiệu lễ Mừng chiến thắng bắt đầu. Các già làng dẫn đầu đoàn múa khiên hòa cùng âm điệu cồng chiêng nhảy múa xung quanh cây nêu. Đêm đến, trai tráng tổ chức đánh cồng chiêng múa xoang liên hồi, không để con trâu nằm xuống nhằm thể hiện uy quyền của người chiến thắng.
Sáng sớm hôm sau, khi mặt trời ló qua đỉnh núi, một trong các vị già làng đáng kính của cộng đồng, đứng lên làm lễ: “Ơ Yàng! Yàng núi, Yàng nước…! Nay lũ làng mời các Yàng xuống đây nhận lễ cúng… ăn trâu, uống rượu với dân làng. Nhờ các Yàng che chở cho lũ làng, cho con trai khỏe mạnh, con gái đảm đang, làm nương rẫy giỏi, vượt qua mọi cái xấu, chiến thắng thiên tai, giặc dã… Ơ Yàng!”.
Khi già làng cúng xong, tiếng tù và cất lên, tiếng chiêng rộn ràng vang khắp núi rừng. Một thanh niên khỏe mạnh, cường tráng cầm cây mác dài múa vờn xung quanh cây nêu, thực hiện nghi lễ đâm trâu trong âm thanh rộn rã, trầm hùng của bài chiêng Lễ mừng chiến thắng… Sau khi trâu bị giết, đầu trâu được đặt lên dàn cây nêu để thực hiện các nghi lễ tiếp theo. Phần thân trâu thì xẻ thịt nấu nướng cho tất cả mọi người cùng ăn.
Càng về chiều không khí lễ hội càng rộn ràng vui tươi. Theo nhịp chiêng, các già làng múa khiên quanh cây nêu đặt đầu trâu và dùng đao hoặc giáo mác đâm rơi đầu con trâu xuống 3 lần. Đây như là cách để dự đoán tương lai của buôn làng, giúp bà con chuẩn bị tâm thế bước vào giai đoạn mới.
Sau khi kết thúc phần lễ, phía trước sân nhà rông, các chàng trai cô gái trong trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu, uyển chuyển trong những điệu xoang, kết nối mọi người. Với người dân Bahnar “Lễ mừng chiến thắng” là ngày hội lớn của buôn làng.
Không chỉ là một nghi thức tâm linh, lễ hội mừng chiến thắng còn là dịp cộng đồng nhắc lại lịch sử, kể lại những chiến công của tổ tiên, dũng sĩ làng mình. Nhờ đó, thế hệ trẻ được nuôi dưỡng tinh thần tự hào và ý thức bảo vệ truyền thống dân tộc.
Ông Đinh Chích, làng Plei Pông, xã Chư A Thai, tỉnh Gia lai, hào hứng nói: “Khi những người lính đánh thắng giặc trở về, người dân sẽ chào đón, tổ chức mừng công cho họ tại nhà rông. Cúng con trâu, cầu chúc cho họ khỏe mạnh, sống yên vui. Đây là cách dân làng chúng tôi muốn nhắc nhở con cháu duy trì văn hóa truyền thống cho thế hệ mai sau”.
Ngày nay, khi cuộc sống đã thay đổi, chiến tranh không còn, lễ mừng chiến thắng vẫn được giữ gìn như một phần của bản sắc văn hóa. Không còn mang ý nghĩa quân sự, lễ hội đã được cộng đồng chuyển hóa thành lễ tạ ơn, mừng làng bình an, hay mừng mùa màng thắng lợi.
Trong âm thanh rộn rã, trầm hùng của tiếng cồng chiêng, già làng A Yó, làng Piơm, xã Đak Đoa, tỉnh Gia Lai, cho biết: “Lễ cúng mừng chiến thắng là Lễ hội truyền thống của người Bahnar chúng tôi. Lễ này mong muốn các con cháu hiểu biết được văn hóa truyền thống và luôn lưu giữ những nét văn hóa tốt đẹp, bà con dân làng đoàn kết, dồi dào sức khỏe, làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu...”.
Lễ mừng chiến thắng (Koh xa kơpô Tơdrăng) của đồng bào Bahnar không chỉ là một hoạt động văn hóa – tâm linh, mà còn là mạch nguồn tinh thần kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai. Đó là nơi tôn vinh truyền thống anh hùng, nơi gắn kết cộng đồng và là minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của văn hóa dân tộc Bahnar giữa đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ.
VOV.VN - Vải thổ cẩm ở Tây Nguyên giờ đây xuất hiện nhiều hơn trên các sàn diễn thời trang, trở thành chất liệu chủ đạo trong các thiết kế, bộ sưu tập thời trang nghệ thuật hiện đại hay trang phục sử dụng hàng ngày. Từ đây, thổ cẩm có hành trình mới, thay đổi cách thể hiện để có thể “sống” cùng thời đại.
Từ khóa: Tây Nguyên, Tây Nguyên,Lễ Mừng chiến thắng,đồng bào Bahnar,Koh xa Tơdrăng,lễ hội,dấu ấn lịch sử,văn hóa
Thể loại: Văn hóa - Giải trí
Tác giả: a dơng/vov-tây nguyên
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
