cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Khủng hoảng dư thừa ô tô điện Trung Quốc, bài học nào cho Việt Nam?
Cập nhật: 2 giờ trước
VOV.VN - Ngành công nghiệp ô tô điện Trung Quốc từng được xem là một câu chuyện thành công rực rỡ, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và tốc độ phát triển thần tốc. Tuy nhiên, bức tranh toàn cảnh đã dần thay đổi khi thị trường rơi vào tình trạng dư thừa nghiêm trọng.
Sự cạnh tranh khốc liệt, cung vượt xa cầu và các yếu tố chính sách sai lầm đã đẩy ngành ô tô điện Trung Quốc vào một cuộc khủng hoảng chưa từng có.
Một trong những lý do chính dẫn đến tình trạng dư thừa là chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ Trung Quốc. Trong suốt nhiều năm qua qua, chính phủ nước này đã đầu tư hàng tỷ USD vào ngành công nghiệp xe điện thông qua các chương trình trợ cấp, ưu đãi thuế và các biện pháp khuyến khích khác. Điều này tạo điều kiện cho hàng trăm công ty xe điện mọc lên như nấm sau mưa, mỗi hãng đều tìm cách chiếm lĩnh thị phần bằng cách mở rộng công suất sản xuất một cách nhanh chóng.
Kết quả là, đến nay Trung Quốc có khả năng sản xuất tới 40 triệu xe/năm, trong khi nhu cầu tiêu thụ nội địa chỉ rơi vào khoảng 22-25 triệu xe/năm. Việc mở rộng sản xuất không đi kèm với sự kiểm soát hợp lý đã dẫn đến tình trạng cung vượt xa cầu, gây áp lực lớn lên toàn bộ thị trường.
Hiện tại, Trung Quốc có hơn 200 hãng xe điện, với các tên tuổi lớn như BYD, Nio, Xpeng, Li Auto... cùng hàng trăm doanh nghiệp nhỏ hơn. Cạnh tranh trong ngành khốc liệt đến mức các công ty buộc phải liên tục giảm giá để giữ chân khách hàng, tạo ra một vòng xoáy giảm giá không bền vững.
Ví dụ, trong năm 2023-2024, BYD và Tesla đã có những đợt giảm giá mạnh để giành giật thị phần, khiến nhiều hãng xe nhỏ hơn không thể theo kịp và buộc phải rời khỏi thị trường. Biên lợi nhuận thấp, cộng với chi phí đầu tư khổng lồ, khiến nhiều công ty rơi vào cảnh nợ nần, khó có thể duy trì lâu dài.
Trong những năm đầu bùng nổ, xe điện tại Trung Quốc có sự tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào trợ giá và các chính sách khuyến khích từ chính phủ. Tuy nhiên, khi chính sách trợ giá bị cắt giảm vào cuối năm 2022, người tiêu dùng bắt đầu cân nhắc kỹ hơn khi mua xe điện. Thị trường đã dần bão hòa khi những người có nhu cầu thực sự đã mua xe, trong khi những khách hàng còn lại tỏ ra dè dặt hơn do lo ngại về độ bền, khả năng sạc điện và giá trị bán lại.
Hàng loạt công ty xe điện nhỏ tại Trung Quốc đang đối mặt với nguy cơ phá sản hoặc bị thâu tóm. Những doanh nghiệp không có lợi thế công nghệ hoặc nền tảng tài chính vững chắc đang dần bị đào thải khỏi cuộc chơi. Ngay cả những tập đoàn lớn như Nio hay Xpeng cũng buộc phải cắt giảm nhân sự và chi phí vận hành để duy trì khả năng cạnh tranh.
Để thoát khỏi tình trạng dư thừa, nhiều hãng xe Trung Quốc đã đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á, Trung Đông và Nam Mỹ. Trong đó, Việt Nam là một trong những thị trường tiềm năng với số lượng xe nhập khẩu từ Trung Quốc tăng mạnh trong năm 2024. Tuy nhiên, người tiêu dùng Việt Nam vẫn còn e ngại về chất lượng sản phẩm, dịch vụ hậu mãi và giá trị bán lại của xe điện Trung Quốc.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong năm 2024, lượng ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam là 31.112 xe, tổng giá trị kim ngạch đạt hơn 909 triệu USD, cao hơn đáng kể so với mức trung bình hàng năm khoảng 10.000 xe.
Bên cạnh đó, một nguyên nhân khác của vấn đề dư thừa liên quan tới cuộc đua giảm giá giữa các hãng xe, làm ảnh hưởng đến toàn bộ ngành công nghiệp. Việc liên tục giảm giá khiến biên lợi nhuận ngày càng mỏng, trong khi khách hàng có tâm lý chờ đợi giá tiếp tục giảm, dẫn đến vòng luẩn quẩn về doanh số.
Và cuối cùng, hệ luỵ của dư thừa khiến ngành xe điện suy giảm làm ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng linh kiện, đặc biệt là các công ty sản xuất pin, chip và các bộ phận quan trọng khác. Hàng chục nghìn lao động trong ngành này có nguy cơ mất việc, khi các nhà máy phải cắt giảm sản xuất hoặc đóng cửa.
Nhìn vào bức tranh dư thừa xe điện tại Trung Quốc, Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học quan trọng để tránh đi vào vết xe đổ.
Theo một chuyên gia theo dõi lâu năm trong lĩnh vực ô tô cho biết, trước hết, chúng ta cần kiểm soát tốc độ phát triển của ngành công nghiệp xe điện. Việc khuyến khích sản xuất là cần thiết, nhưng không nên chạy theo số lượng mà bỏ qua chất lượng và nhu cầu thực tế. Chính phủ nên có những chính sách điều tiết phù hợp để cân bằng giữa cung và cầu, đảm bảo thị trường phát triển một cách bền vững.
Thứ hai, việc hỗ trợ của nhà nước phải có chọn lọc. Trung Quốc đã dành những khoản trợ cấp lớn để thúc đẩy xe điện, nhưng điều này cũng dẫn đến sự bùng nổ của hàng trăm doanh nghiệp nhỏ, không đủ sức cạnh tranh lâu dài. Việt Nam nên tập trung vào những doanh nghiệp thực sự có tiềm năng, có sản phẩm chất lượng, thay vì hỗ trợ dàn trải.
Một vấn đề quan trọng khác là hạ tầng trạm sạc. Nếu xe điện phát triển nhanh nhưng hệ thống trạm sạc không theo kịp, người dùng sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng, từ đó làm giảm sức hút của loại phương tiện này. Trung Quốc cũng đã vấp phải vấn đề này khi mật độ trạm sạc không đồng đều, đặc biệt là ở các khu vực xa trung tâm. Việt Nam cần lên kế hoạch xây dựng hệ thống trạm sạc đồng bộ ngay từ đầu để tránh tình trạng này.
Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa sản phẩm cũng là yếu tố then chốt. Hiện nay, nhiều mẫu xe điện của Trung Quốc có thiết kế và công nghệ tương tự nhau, dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt và làm giảm giá trị thương hiệu. Việt Nam cần khuyến khích các doanh nghiệp sáng tạo, phát triển các dòng xe có điểm khác biệt rõ ràng, đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường.
Cuối cùng, bài học quan trọng nhất là chiến lược xuất khẩu. Khi thị trường nội địa trở nên bão hòa, các hãng xe Trung Quốc buộc phải tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu, nhưng không phải lúc nào cũng thành công do các rào cản thương mại từ các nước khác. Việt Nam cần có chiến lược xuất khẩu bài bản, tập trung vào những thị trường có nhu cầu thực sự, thay vì phụ thuộc quá nhiều vào thị trường nội địa.
Nhìn chung, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp xe điện, nhưng cũng cần cẩn trọng để không rơi vào tình trạng dư thừa như Trung Quốc. Việc học hỏi từ những sai lầm và điều chỉnh chính sách phù hợp sẽ giúp ngành xe điện Việt Nam phát triển bền vững và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế.
Từ khóa: ô tô điện trung quốc, xe điện trung quốc, khủng hoảng dư thừa xe điện, xe điện trung quốc dư thừa, xe điện trung quốc ở cảng, xe điện trung quốc giá rẻ, xe trung quốc, xe điện, ô tô điện, ô tô điện trung quốc bỏ hoang,ô tô trung quốc
Thể loại: Ô tô - Xe máy
Tác giả: hà minh vov.vn
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
