Theo quy định của luật hiện thành, người từ đủ 15 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự được tự nguyện yêu cầu xét nghiệm HIV, còn với trẻ dưới 15 tuổi thì phải có cha mẹ hoặc người giám hộ ký tên đồng ý. Đây cũng là khó khăn nổi lên trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở nước ta thời gian gần đây.

Độ tuổi nhiễm HIV ở nước ta đang có xu hướng trẻ hóa, tại tỉnh Bình Dương, 6 tháng qua phát hiện gần 200 trường hợp nhiễm HIV, chủ yếu là người trên 30 tuổi nhưng cũng có tới 5% là người dưới 20 tuổi. Đáng báo động là lần đầu tiên, tỉnh này ghi nhận 2 trẻ em nam mới chỉ 14 tuổi đã nhiễm HIV, đường lây truyền của 2 em nhỏ này là qua quan hệ tình dục đồng giới.

BSCKI Vương Thế Linh, Trưởng khoa HIV, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bình Dương cho biết, hầu hết các em lo sợ cha mẹ mắng chửi, đánh đập nếu biết được sự thật. Còn với cơ quan chức năng, nếu thực hiện theo đúng những quy định của luật hiện hành thì rất khó đưa các em dưới 15 tuổi đi xét nghiệm khẳng định tình trạng nhiễm cũng như can thiệp điều trị.

“Việc can thiệp để phát hiện, điều trị cho nhóm bệnh nhân này gặp rất nhiều khó khăn vì các em không muốn gia đình biết tình trạng của mình, nhất là với những trường hợp nhiễm HIV qua quan hệ tình dục đồng giới nam. Trong khi đó theo quy định của luật hiện thành, người từ đủ 15 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự được tự nguyện yêu cầu xét nghiệm HIV, còn với các trường hợp dưới 15 tuổi thì phải có cha mẹ hoặc người giám hộ đồng ý”, BS Linh nói.

Tình trạng vừa nêu của tỉnh Bình Dương cũng là khó khăn chung của nhiều tỉnh, thành phố trong công tác phòng chống HIV/AIDS khi trẻ em có quan hệ tình dục sớm. Theo phản ánh của hệ thống bệnh viện, thời gian qua còn ghi nhận trẻ em gái 13 tuổi nhiễm HIV và mang thai. Tuy nhiên trẻ dưới 15 tuổi nhiễm HIV hiện nay chủ yếu là trẻ nam bị lây nhiễm qua quan hệ tình dục đồng giới.

Thạc sĩ Cao Kim Thoa, Phó trưởng phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho hay, hiện nay tỷ lệ nhiễm HIV trong nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm phần lớn số ca nhiễm mới được phát hiện trong cộng đồng. Như tại tỉnh Bình Dương, tỷ lệ lây truyền HIV qua đường tình dục chiếm gần 70% trong 6 tháng qua: “Nam quan hệ tình dục đồng giới MSM đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay. Tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm này tăng rõ rệt trong những năm gần đây. MSM được dự báo có thể trở thành nhóm chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng số người nhiễm mới HIV được ước tính hàng năm trong thời gian tới”.

Trước những khoảng trống pháp lý để phát hiện, can thiệp điều trị kịp thời cho trẻ em dưới 15 tuổi nhiễm HIV, nhiều chuyên gia cho rằng, trong khi chờ sửa đổi luật phòng chống HIV/AIDS, cần có quy định, khi trẻ dưới 15 tuổi nghi nhiễm HIV, nếu trẻ không muốn cho cha mẹ hoặc người giám hộ biết thông tin thì các y, bác sĩ của Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố, quận, huyện được quyền đưa các em đi xét nghiệm và chỉ định điều trị.