cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Hướng tới một thị trường minh bạch bảo vệ người tiêu dùng
Cập nhật: 4 giờ trước
VOV.VN - Nhằm hướng tới một môi trường kinh doanh lành mạnh, việc định danh người bán online và xây dựng Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” trong thương mại điện tử đang được coi là bước đi cần thiết để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của thị trường.
Sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử (TMĐT) đã góp phần định hình lại phương thức kinh doanh và tiêu dùng tại Việt Nam. Song, cùng với cơ hội là những thách thức về niềm tin, trách nhiệm và tính minh bạch trên không gian mạng. Nhằm hướng tới một môi trường kinh doanh lành mạnh, việc định danh người bán online và xây dựng Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” trong TMĐT đang được coi là bước đi cần thiết để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của thị trường.
Sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT đang tạo ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng, nhưng đồng thời cũng mở rộng “mặt trận” cho các hành vi gian lận, vi phạm pháp luật. Theo Ban Chỉ đạo 389 Bộ Công Thương, 9 tháng năm 2025, lực lượng quản lý thị trường và các đơn vị chức năng đã phát hiện, xử lý 15.544 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 216 tỷ đồng và chuyển 133 vụ có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Con số này cho thấy tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả vẫn diễn biến phức tạp, thậm chí có xu hướng lan rộng trên nhiều lĩnh vực.
Các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, lợi dụng kẽ hở pháp lý và đặc thù ẩn danh của môi trường mạng để thực hiện hành vi buôn bán hàng cấm, hàng nhái, hàng nhập lậu. Nếu trước đây, hàng vi phạm chủ yếu được vận chuyển qua biên giới hoặc đường biển, thì nay chúng được “ngụy trang” khéo léo dưới lớp vỏ giao dịch online, sử dụng địa chỉ ảo, tài khoản ngân hàng trung gian, hoặc mã vận đơn giả mạo để qua mặt cơ quan chức năng.
Đáng lo ngại hơn, rủi ro không chỉ dừng ở hàng hóa mà còn lan sang dữ liệu cá nhân, thông tin thanh toán, quyền riêng tư của người tiêu dùng. Khi “người bán vô danh” có thể dễ dàng tạo gian hàng trên sàn hoặc mạng xã hội mà không cần định danh, không có mã số thuế, không địa chỉ thật, người mua gần như không có cơ chế bảo vệ khi bị lừa đảo, giao hàng kém chất lượng, hoặc bị chiếm đoạt dữ liệu. Trong nhiều trường hợp, người tiêu dùng trở thành nạn nhân kép, họ vừa bị mất tiền, vừa bị rò rỉ thông tin cá nhân.
Cùng với đó, các rủi ro về trốn thuế, rửa tiền và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ cũng đang gia tăng đáng kể. Hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, gắn mác “xách tay”, “hàng nội địa” tràn lan trên nền tảng số, gây thiệt hại không nhỏ cho doanh nghiệp chân chính và làm méo mó môi trường cạnh tranh.
Tại tọa đàm trực tuyến “Phát triển thương mại điện tử – Cơ hội, động lực và thách thức”, chuyên gia kinh tế TS. Võ Trí Thành nhận định: đối với thương mại điện tử có 3 vấn đề lớn mà chúng ta phải xử lý. Trước hết là các văn bản, khung pháp lý ứng xử với dữ liệu, bởi đây là nguồn lực mới, một nhân tố sản xuất mới và toàn bộ các hoạt động, dù là công nghệ hiện đại đến đâu thì đều dựa trên dữ liệu, nhất là dữ liệu lớn (Big Data). Thứ hai là các nền tảng kết nối, trao đổi điện tử với sự tham gia của rất nhiều bên liên quan, cùng các vấn đề về trách nhiệm, tranh chấp nếu có. Thứ ba là tuân thủ các cam kết, thỏa thuận hợp tác và chuẩn mực quốc tế về dịch chuyển hàng hóa, dòng thông tin, dòng tài chính.
Trước những rủi ro ngày càng gia tăng trên môi trường TMĐT, định danh người bán online đang được xem là “chìa khóa” để bảo đảm tính minh bạch và an toàn cho thị trường. Đây không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà là bước tiến trong quản lý, giúp nhận diện rõ chủ thể kinh doanh, ràng buộc trách nhiệm pháp lý và củng cố niềm tin người tiêu dùng.
Khi người bán được xác thực bằng tên thật, địa chỉ, căn cước công dân hoặc mã số thuế, cơ quan chức năng có thể truy vết nguồn gốc hàng hóa, xử lý vi phạm, ngăn chặn tình trạng gian lận, trốn thuế, giả mạo thương hiệu là những “điểm nóng” đang gây méo mó thị trường và ảnh hưởng đến doanh nghiệp chân chính. Người tiêu dùng, nhờ đó, “biết rõ mình đang mua hàng của ai”, từ đó hình thành hành vi mua sắm an toàn và có trách nhiệm hơn.
Theo Bộ Công Thương, quy định định danh người bán sẽ được tích hợp trong Luật Thương mại điện tử (sửa đổi), tạo hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động kinh doanh trực tuyến. Song song với đó, Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” trong TMĐT được triển khai như một “bộ lọc niềm tin”, nhằm đánh giá, xếp hạng và khuyến khích doanh nghiệp minh bạch thông tin, bảo vệ khách hàng và thực hiện tốt trách nhiệm xã hội.
Về kỹ thuật, hệ thống VNeID đang được ứng dụng để xác thực danh tính người bán. Các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop... đang tích hợp cơ chế chuyển dữ liệu thuế tự động cho cơ quan thuế. Cùng với đó, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Bộ Công an đang phối hợp kết nối dữ liệu thuế – dân cư – định danh, tạo nền tảng giám sát xuyên suốt, giúp quản lý hiệu quả hơn, thị trường minh bạch hơn và người tiêu dùng an tâm hơn.
Theo tìm hiểu, Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” gồm 5 nhóm nội dung: Tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền người tiêu dùng; Đảm bảo chất lượng, an toàn giao dịch và bảo mật dữ liệu; Chăm sóc khách hàng và hỗ trợ nhóm yếu thế; Cam kết phát triển bền vững; Minh bạch thông tin và cơ chế phản hồi… Điểm nhấn của Bộ tiêu chí là các quy định chặt chẽ về bảo mật dữ liệu cá nhân, xử lý khiếu nại, hoàn trả hàng hóa, giúp người tiêu dùng được bảo vệ tối đa và thúc đẩy doanh nghiệp hướng tới mô hình kinh doanh văn minh, có trách nhiệm.
Có thể nói, định danh người bán và Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” đang trở thành hai trụ cột song hành, kiến tạo một thị trường TMĐT minh bạch, công bằng, nơi người tiêu dùng được bảo vệ, doanh nghiệp chân chính được tôn vinh và hành vi gian lận không còn “đất sống” trên không gian số.
Định danh người bán và Bộ tiêu chí “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng” không chỉ là giải pháp quản lý hay công cụ kỹ thuật, mà là bước tiến thể chế quan trọng trong hành trình xây dựng thị trường thương mại điện tử minh bạch, công bằng và phát triển bền vững. Khi dữ liệu, trách nhiệm và niềm tin cùng được củng cố, thương mại điện tử Việt Nam sẽ không chỉ tăng trưởng về quy mô, mà còn vươn lên về chất lượng – trở thành động lực cho nền kinh tế số quốc gia.
Từ khóa: thương mại điện tử, thương mại điện tử, UBCTQG, bộ tiêu chí,doanh nghiệp, vì người tiêu dùng
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: thu tuyến/vov.vn
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
