Nga vượt qua hệ thống “thay đổi cuộc chơi” trong xung đột

Bộ Quốc phòng Mỹ đã ký một hợp đồng trị giá 431 triệu USD với Tập đoàn công nghệ quốc phòng Lockheed Martin để sản xuất các bệ phóng hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao M142 HIMARS để bổ sung kho vũ khí của Mỹ và các đối tác nước ngoài của Washington.

Tới nay, Mỹ đã viện trợ 20 hệ thống tên lửa HIMARS cho Ukraine. Hệ thống HIMARS được ghi nhận là đóng vai trò quan trọng trong các cuộc phản công của quân đội Ukraine nhằm đẩy lùi lực lượng Nga. Tuy nhiên, Moscow dường như đã tìm ra cách đối phó với hệ thống này.  

Mới đây, RIA Novosti dẫn lời một chỉ huy quân sự giấu tên của Nga cho hay hệ thống phòng không của Nga hiện không còn gặp vấn đề trong việc phát hiện và phá hủy các tên lửa được phóng từ hệ thống pháo phản lực HIMARS nhờ phần mềm mới.

“Chúng tôi giờ không gặp vấn đề gì trong phát hiện, theo dõi và tiêu diệt chúng”, chỉ huy Nga nói, đồng thời thông báo đơn vị của ông đã bắn hạ 10 tên lửa HIMARS với 4 tên lửa bị bắn hạ trong tháng 11.

Theo EurAsian, những tuyên bố mới của Nga cho thấy hệ thống HIMARS – “nhân tố thay đổi tình hình” cuộc xung đột ở Ukraine có thể sẽ sớm mất đi “ánh hào quang”.

HIMARS gồm có một xe tải 5 tấn bọc thép được trang bị để phóng tên lửa cỡ nòng 227mm. Mỗi hệ thống này có thể mang theo 6 tên lửa dẫn đường phóng loạt (GMLRS) với tầm bắn 70-80km.

Chỉ huy Nga đang tham chiến tại tỉnh Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine cho rằng lực lượng phòng không của nước này đã được nâng cấp phần mềm mới cho phép bắn hạ tên lửa HIMARS “một cách dễ dàng”.

Alexei Podberezkin, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị và Quân sự MGIMO, giải thích rằng để tiêu diệt tên lửa HIMARS, hệ thống phòng không phải tấn công chính xác vào đầu đạn của nó. Bởi HIMARS là hệ thống có tầm bắn xa nên điều quan trọng là phải tính toán chính xác hướng đi của chúng.

Những sai sót nhỏ trong tính toán đường đi sẽ khiến tên lửa phòng không, được bắn từ rất gần mục tiêu đã xác định, không bắn trúng đầu đạn. Bản cập nhật phần mềm mới cho phép tính toán chính xác để bắn trúng đầu đạn.

Nếu những tuyên bố của Nga là có cơ sở, quân đội Nga dường như đã hiểu rõ hơn về hệ thống HIMARS và có được các phương tiện tốt hơn để bắn hạ các quả đạn phóng ra từ hệ thống.

Trước đó, có thông tin cho rằng Nga đã thu được một quả tên lửa còn nguyên vẹn được bắn ra từ HIMARS và đang tiến hành kiểm tra. Những tuyên bố gần đây của Nga cũng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Moscow liên tục thực hiện một loạt các cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào các cơ sở năng lượng của Kiev.

Một sĩ quan Nga thuộc quân đoàn 1 của khu vực Donetsk nói với hãng thông tấn Nga RIA Novosti rằng, “mức độ sử dụng hệ thống HIMARS của Ukraine đã giảm đáng kể” khi mùa đông bắt đầu.

Uy lực của HIMARS giảm vào mùa đông?

Theo nhà phân tích quân sự và phi công kỳ cựu của Không quân Ấn Độ Vijainder K Thakur, hệ thống pháo phản lực phóng loạt HIMARS không phù hợp cho các hoạt động chiến đấu vào mùa thu và mùa đông ở khu vực Đông Âu.

Chuyên gia Vijainder K Thakur nói rằng lực lượng phòng thủ của quân đội Ukraine đã gặp phải một số vấn đề khi mùa đông đến và nhiệt độ giảm xuống dưới 0 độ C.

Quân đội Ukraine được cho là đang gặp khó khăn với việc lá chắn phòng không suy giảm. Ngoài ra, khi tuyết rơi, các máy bay không người lái của Nga có thể nhìn thấy rõ dấu vết di chuyển của các phương tiện Ukraine trên tuyết, qua đó xác định vị trí lực lượng Ukraine.

Ông Thakur giải thích thêm rằng những hạn chế đối với HIMARS của Ukraine khi bắt đầu mùa đông đã làm giảm khả năng vận hành thường sử dụng chiến thuật “bắn và chạy” của hệ thống. Theo đó, HIMARS có thể khai hỏa cả loạt đạn trong vài phút rồi nổ máy, rời khỏi vị trí chiến đấu với tốc độ tối đa 85km/h.

HIMARS có thể nhanh chóng ẩn nấp sau những tán lá, chẳng hạn trong một khu rừng gần đó. Tuy nhiên, cây đã rụng hết lá khi mùa đông đến khiến hệ thống này khó có thể “trốn” lực lượng Nga. Do đó, các máy bay không người lái, vệ tinh và thiết bị quân sự trên không của Nga như Tu-214R có thể phát hiện hệ thống HIMARS dễ dàng hơn.

Tu-214R là máy bay trinh sát của Nga được trang bị các thiết bị quang học và điện tử tiên tiến cùng hệ thống radar. Theo báo cáo, máy bay này đã được đưa vào phục vụ trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Vào tháng 11, EurAsian đưa tin rằng Nga đã triển khai hệ thống pháo phản lực phóng loạt Tornado-S trên thực địa ở Ukraine. Tornado-S có độ chính xác nhờ cao sử dụng tên lửa dẫn đường.

Đáng chú ý, Tornado-S có tầm bắn 120km xa hơn so với tầm bắn của HIMARS. Các hệ thống pháo phản lực Tornado-S của Nga có thể bắn 12 tên lửa dẫn đường GLONASS 300mm ở khoảng cách 120km với độ chính xác tương tự như HIMARS và giảm thời gian sẵn sàng phóng xuống còn 3 phút.

Do hệ thống HIMARS đã tiếp xúc nhiều với máy bay trinh sát và tên lửa của Nga, các điểm phóng HIMARS hiện nay được cho là đã giảm. Nga đã triển khai nhiều máy bay không người lái trinh sát hơn, có thể phát hiện và nhận ra dấu vết của HIMARS trong bùn và tuyết dẫn giúp phát hiện vị trí của chúng.

Nhà phân tích Thakur chỉ ra rằng trước đây Mỹ đã từng sử dụng HIMARS ở Afghanistan, Iraq và Syria. Hệ thống phòng không này thích nghi với cát và nhiệt nhưng vẫn chưa hoạt động ở nhiệt độ khoảng -20 độ C.

Trong khi đó, Mỹ đang lên kế hoạch làm cho hệ thống HIMARS trở nên nguy hiểm hơn. Lầu Năm Góc đang xem xét đề xuất của tập đoàn quốc phòng Boeing, trong đó có cung cấp rocket dẫn đường GLSDB tầm bắn 150km cho Ukraine. Hệ thống HIMARS có thể phóng GLSDB.

GLSDB là loại vũ khí dẫn đường bằng hệ thống định vị GPS, có thể vượt qua một số hệ thống gây nhiễu và hoạt động được trong mọi điều kiện thời tiết và có thể chống lại các phương tiện bọc thép.

Loại vũ khí này có thể giúp Ukraine tấn công nhiều mục tiêu của Nga ở ngoài tầm bắn của pháo phản lực HIMARS, trong bối cảnh Washington vẫn từ chối cung cấp hệ thống tên lửa tác chiến lục quân ATACMS cho Kiev./.