cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Giữ hồn nghệ thuật Khmer bằng nét hoa văn trên ghe ngo
Cập nhật: 4 giờ trước
VOV.VN - Trong những ngôi chùa hay trên những chiếc ghe ngo của người Khmer luôn có những họa tiết, hoa văn mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Qua bàn tay tài hoa của nghệ nhân, các đường nét tinh tế kết hợp với những gam màu tươi sáng đã làm cho dấu ấn văn hóa Khmer bừng sáng.
Tại xã Gia Hòa, thành phố Cần Thơ, nghệ nhân Sơn Bình Định được biết đến là người đam mê nghệ thuật Khmer từ lâu. Từ tạo hình, điêu khắc đến vẽ hoa văn, anh đã tạo nên những tác phẩm văn hóa Khmer đặc sắc, góp phần lưu giữ vẻ đẹp truyền thống trong nhịp sống đương đại.
Nghệ nhân Sơn Bình Định từng có thời gian dài tu học tại chùa Trà Cuôn, xã Gia Hòa, thành phố Cần Thơ, nên thấm nhuần triết lý Phật giáo, và cũng có niềm đam mê đặc biệt với nghệ thuật Khmer. Từ niềm đam mê đó đã thôi thúc bản thân anh tìm tòi, học hỏi ở nhiều nơi, cả trong và ngoài tỉnh. Sau khoảng thời gian dài theo học nghề vẽ và điêu khắc, anh đã tích lũy được nhiều kỹ năng trong nghệ thuật tạo hình.
Sau khi xuất tu, anh tiếp tục gắn bó với nghề cho đến nay. Anh Sơn Bình Định chia sẻ: "Ban đầu tôi cũng tự học ở trong chùa, vẽ theo các họa tiết có sẵn, chưa qua trường lớp nào cả. Sau khi học từ những người đi trước thì tôi càng yêu thích nghề này, rồi quyết định tìm thầy để học nghề chính thức. Ban đầu theo học ở tỉnh Bạc Liêu (cũ), sau đó tôi cũng tìm học thêm thầy ở Sóc Trăng một thời gian nữa mới ra nghề".
Với chiếc ghe ngo sau khi hoàn thành phần đóng ván, từ bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, chiếc ghe sẽ được khoác lên mình “tấm áo mới” với những đường nét mềm mại, sinh động và đẹp mắt. Anh Định cho biết, không gian trên chiếc ghe ngo không bị giới hạn bởi quy cách, vì vậy nghệ nhân được tự do sáng tạo theo kiểu mẫu mà nhà chùa ấn định, miễn sao tinh tế, bắt mắt. Theo anh Định, để cho ra một tác phẩm ưng ý nhất, đòi hỏi các nghệ nhân phải tỉ mỉ, khéo léo và tập trung nhất.
Chia sẻ thêm về công việc vẽ hoa văn trên ghe ngo, anh Sơn Bình Định nói: "Bước đầu tiên để vẽ hoa văn trên ghe ngo là phải phác trước bằng phấn trắng, sau đó mới lên màu, phối màu sao cho hợp lý, nổi bật. Để hoàn thành hoa văn cũng phải trải qua 4 - 5 bước, từ việc vẽ, lên màu, rồi phối màu, xong hết mới gọi là hoàn chỉnh được".
Không chỉ giỏi vẽ hoa văn, anh Định còn có tay nghề rất tốt trong mảng điêu khắc, tạo các hình tượng từ xi măng. Ngay tại chùa Trà Cuôn, xã Gia Hòa, có một công trình đặc biệt thu hút ánh nhìn của nhiều người, đó là cây cột cờ mới xây dựng hoàn thành cách đây không lâu. Công trình thể hiện những nét chạm khắc tinh tế với các hình tượng độc đáo như rắn Naga hay các vị thần Bà La Môn, cùng những câu chuyện sâu sắc ẩn chứa bên trong. Tác phẩm này được tạo nên từ đôi tay của nghệ nhân Sơn Bình Định.
Chia sẻ về công trình này, anh Sơn Bình Định nói: "Người Khmer mình từ trước đến nay có niềm tin sâu sắc vào Phật giáo và Bà La Môn giáo. Trong đó, Phật giáo tin vào nhân quả, còn Bà La Môn giáo tin vào các vị thần. Người Khmer mình đã gửi niềm tin vào hai tôn giáo này từ bao đời. Dù theo Phật giáo nhưng cũng không quên Bà La Môn, và dù theo Bà La Môn thì vẫn tin vào Phật giáo, đó là nét văn hóa đặc trưng của người Khmer".
Không chỉ làm việc tại các chùa Nam Tông Khmer, anh Định còn mở cơ sở làm nghề tại nhà. Anh cho biết, từ khi ra nghề, anh đã thực hiện nhiều sản phẩm như: bàn thông thiên, chóp tháp, tượng các cỡ... Ngày qua ngày, tay nghề của anh ngày càng được nhiều người biết đến và tìm đến đặt hàng, giúp anh có thêm thu nhập từ nghề.
Không những thế, với những người có cùng đam mê, mong muốn học hỏi, anh Định luôn chỉ dạy tận tình, chu đáo. Trong đó có anh Thạch Tùng, cùng ngụ xã Gia Hòa, đã theo học nghề từ anh Định hơn 2 năm. Đến nay, anh Tùng đã có tay nghề vững vàng và là người thợ đắc lực cùng anh Định sáng tạo nên các sản phẩm nghệ thuật văn hóa Khmer đặc sắc.
Anh Thạch Tùng tâm sự: "Thấy anh Định có năng khiếu về nghệ thuật tạo hình, có thể làm được nhiều thứ nên tôi mới theo học từ anh ấy. Với anh Định, cái nào mình chưa biết thì anh chỉ thêm; cái nào mình rành thì anh cho mình làm. Nếu sai sót thì anh góp ý ngay, anh Định chưa từng nặng lời với ai, rất thương anh em học nghề".
Trong nhịp sống hiện đại, nhưng ở các phum sóc Khmer ngày nay, nhờ đôi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, những công trình như ngôi chùa hay chiếc ghe ngo vẫn luôn đẹp mãi với thời gian. Và cũng chính những người trẻ như anh Sơn Bình Định đã và đang góp phần tích cực trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.
VOV.VN - Trước khi tham gia Lễ hội đua ghe Ngo hằng năm, những chiếc ghe Ngo sẽ được tổ chức lễ hạ thủy. Đây là một nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, lâu đời của đồng bào Khmer vẫn được duy trì đến hôm nay.
Từ khóa: nghệ thuật Khmer, nghệ thuật khmer,vẽ hoa văn,hoa văn trên ghe ngo,chùa Trà Cuôn, xã Gia Hòa, thành phố Cần Thơ,văn hóa Khmer,người Khmer
Thể loại: Văn hóa - Giải trí
Tác giả: thạch hồng, ctv sê rây/vov-đbscl
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
