cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Giả thắt dây an toàn, liệu có đáng để đánh đổi mạng sống?
Cập nhật: 4 giờ trước
VOV.VN - Tình trạng tài xế tìm cách “qua mặt” hệ thống camera giám sát ngày càng phổ biến, từ che, sửa biển số đến giả vờ thắt dây an toàn. Thậm chí gần đây còn xuất hiện trào lưu khó hiểu là mặc áo in hình dây an toàn để đối phó.
Những chiêu trò này liệu có giúp tài xế tránh bị xử phạt? Và quan trọng hơn, nó có đáng để đánh đổi sự an toàn của chính mình khi tham gia giao thông?
Với hành trình đi làm ngắn ở những tuyến phố trung tâm, anh Bùi Quang Vinh, ở Kim Liên, Hà Nội thường không thắt dây an toàn, mà dùng chốt cố định để tắt cảnh báo của xe ô tô. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của camera trí tuệ nhân tạo (AI), anh Vinh sẽ thay đổi thói quen:
"Thật ra thắt dây an toàn thì sẽ an toàn hơn, chẳng qua là những ai đã đi lâu năm, hay đi trong phố, người ta ít thắt, người ta sẽ cắm cái chốt cài. Trong tương lai chắc là phải thay đổi thói quen thôi, phải đeo thay vì cắm chốt".
Không chỉ cắm chốt để đối phó, gần đây, nhiều người còn chia sẻ trào lưu sử dụng áo thun giả thắt dây an toàn. Đây là những chiếc áo có vạch kẻ màu đen ở phía trước, vắt chéo từ vai xuống eo, nhìn từ xa rất giống dây đai an toàn trên xe ô tô.
Tuy nhiên, Cục CSGT, Bộ Công an mới đây khẳng định: áo giả thắt dây đai an toàn không thể qua mắt được lực lượng chức năng.
Hầu hết người tham gia giao thông đều phản đối trào lưu nguy hiểm này:
"Đã là AI thì chắc chắn các hành vi đấy có thể nhận diện được. Đó là hành vi coi thường người khác và coi thường tính mạng, sức khỏe. Người ta chưa bị tai nạn nên chủ quan".
"Việc đầu tiên khi người lái xe ôm vô lăng là phải nghĩ đến những người thân của mình. Quan trọng nhất vẫn là phải xử lý. Phạt nguội đã có rồi, nhưng ở các chốt CSGT, nếu camera AI đã biết thì nên phạt trực tiếp tại đấy, nó sẽ răn đe nhiều hơn là phạt nguội".
Một hành vi đối phó camera khác cũng phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm là che, sửa biển kiểm soát phương tiện. Một tài xế xe ôm công nghệ phân trần về việc che biển số bằng khẩu trang:
"Em là sinh viên đi kiếm thêm, nhiều khi cũng muốn tranh thủ cuốc xe đi nhanh, thi thoảng leo lên vỉa hè, sẽ có một số hành vi không được đúng theo luật giao thông".
Thượng tá Nguyễn Văn Quỹ, nguyên cán bộ xử lý vi phạm CSGT Hà Nội cho rằng, việc dùng áo giả thắt dây an toàn hay che, sửa biển số đều là những hành vi cần lên án vì coi thường sự an toàn của chính mình và những người cùng tham gia giao thông:
"Bây giờ trí tuệ nhân tạo rất khách quan. Nó giúp cho cơ quan thực thi công vụ xử lý giao thông một cách khách quan, công bằng. Việc đó tạo cho người dân ý thức tự giác chấp hành luật giao thông, giảm được những tai nạn đáng tiếc xảy ra, đặc biệt là khi ô tô là nguồn nguy hiểm đối với những người tham gia giao thông trên đường".
Phân tích thêm về camera AI, TS. Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, hệ thống được huấn luyện để nhận diện hành vi không thắt dây an toàn dựa trên nhiều yếu tố như: hình dạng, vị trí và sự tương tác của dây thật với người lái, nên những vệt đen in trên áo không thể “qua mắt”.
Dữ liệu từ camera sẽ được lực lượng chức năng kiểm tra, xử phạt theo quy định. Những trường hợp cố tình né luật còn có thể bị xem là tình tiết tăng nặng. Vì vậy, việc mặc áo giả dây an toàn là hành vi vô nghĩa, không chỉ đặt người sử dụng vào rủi ro về mặt pháp lý, mà cả rủi ro về sức khỏe, tính mạng:
"Dây an toàn giúp cơ thể con người tránh, hạn chế những va đập, giảm thiểu các chấn thương, hoặc tình huống xấu nhất là bị văng ra khỏi xe khi có va chạm. Việc không thắt dây an toàn sẽ đặt người đó vào rủi ro gặp chấn thương nặng hoặc tử vong rất cao khi có va chạm. Tại sao lại có những người sẵn sàng bỏ tiền túi của mình chỉ để mua những chiếc áo có vạch giả dây an toàn để đối phó?
Trong khi thực ra họ chỉ mất vài giây thôi, việc sử dụng dây an toàn có thể góp phần kéo giảm nguy cơ tử vong từ 50 - 75%. Đối với hành khách, tại tất cả vị trí có trang bị dây an toàn, hành khách phải thắt dây an toàn. Phụ huynh, người giám hộ cũng cần nhận thức đúng đắn, đầy đủ về tác dụng và sự cần thiết của thiết bị an toàn cho trẻ em", TS. Trần Hữu Minh chia sẻ.
Cũng theo TS. Trần Hữu Minh, cần hoàn thiện quy định pháp luật để xử lý nghiêm hành vi cố tình đối phó, buộc người vi phạm chịu toàn bộ thiệt hại gây ra; đồng thời ứng dụng công nghệ, mở rộng camera AI và đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục từ gia đình đến nhà trường để hình thành ý thức giao thông bền vững.
Đồng tình quan điểm này, anh Đỗ Hoàng Trung, quản trị viên diễn đàn Ford Ranger Vietnam và Raptor VietNam Club cho rằng, camera AI giám sát giao thông nhằm đảm bảo sự an toàn cho người dân và sự văn minh trong việc tham gia giao thông, chứ không phải để xử phạt. Do vậy, những hành vi che, dán biển số, giả thắt dây an toàn và các chiêu trò đối phó khác đều phải bị xử lý nghiêm.
"Chúng ta cần phải tăng nặng những hình thức xử phạt để đủ tính răn đe. Chúng ta cũng nên tuyên truyền mạnh mẽ để bất kỳ người dân nào cũng có thể cung cấp những hình ảnh và căn cứ để có thể tiến hành xử phạt, khiến họ lo lắng, không làm những việc như vậy nữa. Đồng thời cũng cần đảm bảo bảo mật thông tin của những người tố giác hành vi vi phạm. Thêm vào đó, việc tuyên truyền cũng như áp dụng công nghệ cao nên áp dụng song song, đồng bộ để chúng ta có một môi trường tham gia giao thông thật an toàn và không còn những hành vi xấu xí", anh Đỗ Hoàng Trung nhấn mạnh.
Quy tắc sinh ra là để xã hội vận hành trật tự và an toàn, để bảo vệ con người chứ không phải là để gây khó dễ. Vì vậy, thật lạ lùng khi đối phó với những điều đã được kiểm nghiệm lợi ích một cách chắc chắn và rõ ràng.
Thực tế đã xảy ra nhiều vụ tai nạn thương tâm khi người trong ô tô bị văng ra khỏi xe sau cú va chạm không tới mức quá nghiêm trọng.
Việc chấp hành theo kiểu đối phó với quy định thắt dây an toàn hay các quy tắc ATGT nói chung, không chỉ trực tiếp gây nguy hiểm cho bản thân người tham gia giao thông, mà còn gây ra những tác động lâu dài, gián tiếp tới nhiều người khác.
Khi đường phố ngày càng đông đúc và công nghệ ngày càng phát triển, camera trí tuệ nhân tạo (AI) như “đôi mắt” giám sát để mọi hành vi vi phạm không bị bỏ lọt như trước. Tuy nhiên, thay vì tự giác tuân thủ pháp luật một cách dễ dàng thì không ít tài xế lại đi “đường vòng”, tìm mọi cách để né phạt.
Những chiêu trò ấy giống như việc giăng một tấm màn mỏng trước cơn bão, cho họ cảm giác an toàn tạm thời, nhưng không thể chống đỡ rủi ro thật sự. Bởi tác dụng của việc thắt dây an toàn là không cần bàn thêm nữa, khi một cú phanh gấp, một va chạm ở tốc độ cao có thể biến người ngồi trong xe ô tô thành “viên đạn” lao về phía trước.
Đáng lo ngại hơn, việc này tạo ra một tâm lý nguy hiểm trong cộng đồng. Khi thấy người khác đối phó được với hệ thống mà không bị xử lý, thì một số tài xế khác dễ nảy sinh tâm lý bắt chước, từ đó có thể trở thành thói quen xấu có hệ thống và đẩy ATGT ngày càng xa tầm kiểm soát của chính họ.
Thực tế, những chiêu trò đối phó không thể qua mắt được hệ thống camera trí tuệ nhân tạo. Với khả năng học sâu và xử lý dữ liệu lớn, AI không chỉ “nhìn” mà còn “hiểu” được hành vi của người lái.
Khác với camera thông thường, camera AI có khả năng nhận diện vi phạm theo thời gian thực, phân tích hình ảnh đa góc độ và phát hiện những chi tiết bất thường như: biển số bị chỉnh sửa, dây an toàn giả hay hành vi đeo dây không đúng cách… Vì thế, những mánh khóe của tài xế chẳng khác nào “vải thưa che mắt thánh”.
Tuy nhiên, chỉ phát hiện thôi là chưa đủ, vi phạm cần được xử lý nghiêm minh và kịp thời. Việc khai thác hiệu quả dữ liệu từ camera AI, lập biên bản tự động, đồng thời công bố những trường hợp điển hình sẽ tăng tính minh bạch và tạo sự răn đe thực chất.
Khi người tham gia giao thông nhận thức rõ rằng mình đang được giám sát mọi lúc, mọi nơi thì việc chấp hành pháp luật sẽ dần trở thành một phản xạ tự nhiên, thay vì hành vi đối phó nhất thời.
Việc cập nhật chế tài và quy trình xử lý cũng cần được chú trọng. Các quy định liên quan hành vi che, sửa biển số, giả mạo thiết bị an toàn… cần được gắn với chế tài nghiêm khắc, xem xét tăng nặng, bởi đây không chỉ là vi phạm đơn thuần mà còn thể hiện sự coi thường pháp luật và đe dọa an toàn cộng đồng.
Bên cạnh phạt “nguội” qua hệ thống camera AI, hoàn toàn có thể kết nối dữ liệu với lực lượng tuần tra gần hiện trường để xử lý ngay khi vi phạm xảy ra. Cách làm này giúp ngăn chặn kịp thời hành vi nguy hiểm và tạo hiệu ứng răn đe mạnh hơn, thay vì để tài xế có cơ hội trì hoãn việc nộp phạt.
Về lâu dài, để thay đổi hành vi một cách sâu sắc thì cần khơi dậy tinh thần trách nhiệm và ý thức tự giác trong cộng đồng. Những chiến dịch truyền thông phải đi vào chiều sâu, giúp người tham gia giao thông hiểu rõ giá trị thật sự của mỗi quy định.
Chẳng hạn, thay vì chỉ nêu mức phạt không thắt dây an toàn thì có thể kể những câu chuyện có thật về những sinh mạng được cứu nhờ một thao tác nhỏ hoặc những hậu quả đau lòng khi người lái coi nhẹ quy định. Người thật, việc thật, hậu quả thật sẽ thuyết phục hơn bất kỳ thông điệp nào.
Song song với đó, việc giáo dục ATGT cần được mở rộng, không chỉ trong nhà trường mà cả ở môi trường làm việc và cộng đồng dân cư. Đây cũng là cách nhiều quốc gia đã thành công: “gieo mầm” từ sớm kiến thức và ý thức, biến văn hóa giao thông thành một phần nếp sống chứ không phải mệnh lệnh cưỡng chế.
Ở đó, hành vi đúng được lan tỏa như một chuẩn mực xã hội. Khi tài xế tự giác thắt dây an toàn, không che biển số,… thì những hành vi đối phó sẽ trở nên lạc lõng. Xây dựng chuẩn mực tích cực bao giờ cũng hiệu quả hơn là chỉ chạy theo xử lý vi phạm.
Giao thông, suy cho cùng, không phải cuộc “đấu trí” giữa người lái và hệ thống giám sát, bởi nếu có ai thua trong cuộc chơi ấy, thì chỉ có người ngồi bên tay lái và gia đình của họ. Giao thông cần trở thành hành trình an toàn, nơi mỗi người cùng nhau gìn giữ, để mỗi cú bấm khóa dây là một hành động ý thức, mỗi biển số rõ ràng là một hành động trách nhiệm.
Khi ý thức và trách nhiệm thật sự trở thành “lá chắn” thì luật và công nghệ sẽ không phải là đối thủ, mà là bạn đồng hành trên những con đường mang niềm vui trọn vẹn.
Từ khóa: thắt dây an toàn, đánh đổi mạng sống, sửa biển số, giả vờ thắt dây an toàn, tài xế, mặc áo in hình dây an toàn
Thể loại: Xã hội
Tác giả: minh hiếu/vov-giao thông
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
