cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
“Giá gạo toàn cầu sẽ về ngưỡng ổn định, không có biến động trong năm 2025”
Cập nhật: 6 giờ trước
VOV.VN - Theo ông Bùi Trung Thướng, Tham tán, Trưởng Văn phòng Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ, giá gạo toàn cầu sẽ về ngưỡng ổn định, không có biến động trong năm 2025.
Sau giai đoạn biến động mạnh trong năm 2023- 2024, sau các quyết định hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ, thị trường gạo toàn cầu đang có những diễn biến ngược chiều. Giá gạo đang quay đầu giảm mạnh khi thị trường gia tăng nguồn cung nhanh chóng, đặc biệt là từ Ấn Độ. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo và người nông dân lo ngại xu hướng này có thể ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh của gạo Việt Nam.
Phóng viên VOV thường trú tại Ấn Độ có cuộc phỏng vấn ông Bùi Trung Thướng, Tham tán, Trưởng Văn phòng Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ về các thay đổi chính sách của Chính phủ Ấn Độ liên quan tới thị trường gạo.
PV: Với vai trò là quốc gia xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới, các động thái thay đổi chính sách của Ấn Độ sẽ chi phối thị trường gạo toàn cầu. Ông có quan sát gì về những diễn biến mới đây trên thị trường, sau khi Ấn Độ 2 lần nới lỏng các quy định về xuất khẩu gạo vào cuối năm 2024?
Ông Bùi Trung Thướng: Ấn Độ là cường quốc sản xuất và xuất khẩu gạo của thế giới. Từng có thời điểm Ấn Độ xuất khẩu 22,5 triệu tấn, chiếm hơn 40% tổng lượng xuất khẩu gạo toàn cầu. Tuy nhiên, năm 2023 Ấn Độ lại ban hành lệnh hạn chế xuất khẩu với lý do đảm bảo an ninh lương thực trong nước. Sau khi Ấn Độ ban hành lệnh cấm này, giá gạo trên thế giới đã thay đổi đáng kể. Các quốc gia xuất khẩu gạo được hưởng lợi, trong đó các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam được hưởng lợi nhiều nhất. Và giá gạo xuất khẩu của chúng ta cũng tăng mạnh. Tăng từ 430 USD/tấn lên đến 600- 700 USD/tấn, tức là tăng hơn gấp đôi. Điều này dẫn tới kim ngạch xuất khẩu tăng. Khối lượng xuất khẩu không tăng nhưng giá trị tăng rất lớn vì giá tăng.
Cuối năm 2024, sau khi nhận thấy lượng gạo dự trữ trong kho chứa của Ấn Độ tương đối lớn, đảm bảo an ninh lương thực, Ấn Độ đã có hai động thái lớn. Thứ nhất, Ấn Độ đã cho phép xuất khẩu lại gạo tẻ thường phi Basmati, cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam và Thái Lan. Nhưng nước này lại áp mức giá tối thiểu 500 USD/tấn. Sau đó, nhận thấy cơ hội xuất khẩu gạo vẫn còn, Ấn Độ quyết định đưa ra động thái thứ hai. Đó là bỏ luôn giá sàn xuất khẩu 500 USD/tấn. Kể từ thời điểm đó, giá gạo trên toàn cầu biến động.
Theo nghiên cứu của chúng tôi, giá gạo của hầu hết các nước trong đó có Việt Nam, Thái Lan đều giảm. Đặc biệt, giá gạo của Việt Nam giảm nhiều nhất, đến 43%. Giá gạo của Thái cũng giảm, khoảng 30%. Giá gạo Ấn Độ cơ bản cũng giảm. Nhưng chúng ta phải nhìn vào số liệu trước khi Ấn Độ ban hành các lệnh cấm xuất khẩu. Cần thấy rằng gạo xuất khẩu của Việt Nam trong những năm qua luôn đứng ở mức 380- 440 USD/tấn (gạo 5% tấm), hơn 400 USD/tấn (gạo 25% tấm). Con số này phản ánh đúng vị trí của gạo Việt Nam.
Chúng ta phải coi việc Ấn Độ cấm xuất khẩu và giá gạo tăng mạnh là điều bất thường. Và bây giờ giá gạo trở lại quỹ đạo bình thường, chúng ta nên duy trì ở mức giá như thế này. Việt Nam không phải nước xuất khẩu gạo quá nhiều. Hàng năm chúng ta xuất khẩu khoảng 6 triệu tấn. Diện tích gieo trồng chúng ta cũng không thể tăng nữa. Vì thế, duy trì ở mức giá này là phù hợp. Chúng ta cần nghiên cứu chính sách phát triển bền vững.
PV: Các dự báo sản lượng gạo của Ấn Độ trong năm nay đều có xu hướng tích cực. Trong khi chính phủ nước này cũng không có lý do để ban hành các lệnh cấm xuất khẩu mới. Ông đánh giá như thế nào về năng lực xuất khẩu gạo năm nay của Ấn Độ?
Ông Bùi Trung Thướng: Ấn Độ trước đây từng xuất khẩu 23 triệu tấn gạo/năm. Dự kiến trong năm nay, họ cũng xuất khẩu khoảng 23- 24 triệu tấn gạo. Điều này đã trở thành bình thường, không có đột biến lớn. Xu hướng giá gạo năm nay phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường toàn cầu. Tôi nghĩ rằng tổng kim ngạch xuất khẩu sẽ không tăng nhiều, tổng lượng gạo tiêu dùng cũng sẽ không có biến đổi nhiều.
Giá cả biến động sẽ phụ thuộc vào thương nhân xuất khẩu. Ấn Độ trong năm nay sẽ không có các cuộc bầu cử lớn, do vậy họ sẽ không có các chính sách bất thường. Tuy nhiên, nhu cầu gạo tiêu thụ trong nước của Ấn Độ vẫn lớn. Thứ hai, Ấn Độ đang định hướng sản xuất và chiết xuất các chế phẩm từ gạo, ví dụ như chiết xuất thành ethanol.
Vì vậy, lượng gạo Ấn Độ tiêu dùng trong nước vẫn nhiều. Tình hình sẽ không tới mức là Ấn Độ thừa quá nhiều gạo để xuất khẩu ra toàn thế giới với giá rẻ. Xu hướng đó sẽ không xảy ra. Với hai yếu tố này, tôi nghĩ rằng sẽ không có lý do gì để giá gạo giảm sâu hơn nữa. Như tôi đã nói, giá gạo sẽ ổn định quanh mức từ 400- 450 USD/tấn. Điều này sẽ có lợi cho tất cả, cả nước xuất khẩu và nước tiêu thụ gạo.
Vấn đề lớn nhất theo chúng tôi quan sát là việc Ấn Độ duy trì, kiểm soát sản lượng diện tích gieo trồng. Việc thu mua và dự trữ gạo theo một hệ thống thống nhất của chính quyền trung ương Ấn Độ. Họ sẽ hỗ trợ bà con nông dân từ khi gieo trồng, sản xuất, thu hoạch, và đảm bảo lượng và giá cả khi thua mua, xuất khẩu. Đây là cách quản lý thống nhất mà Việt Nam cũng nên học hỏi mô hình này để tránh biến động lớn.
PV: Với kịch bản đó, theo ông, ngành nông nghiệp và doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam có thể thích ứng như thế nào?
Ông Bùi Trung Thướng: Doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam đã làm tốt công việc của mình để duy trì vị trí nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới trong cả chục năm qua. Thời gian gần đây, có hai sự biến động. Thứ nhất là biến động bên ngoài do chính sách xuất khẩu của Ấn Độ thay đổi. Thứ hai là số lượng thương nhân tham gia thu mua, xuất khẩu gạo Việt Nam có thể đã tăng lên, dẫn đến sự xáo trộn. Trong thời điểm giá gạo thế giới có những biến động, có thể có những nhà đầu cơ tham gia vào thị trường khiến biến động càng lớn hơn.
Trong thời gian tới chúng ta cần đưa mặt hàng gạo vào danh mục được tự do xuất khẩu nhưng phải chịu sự kiểm tra, giám sát nhất định. Chúng ta phải đảm bảo những người tham gia và thị trường này vì mục tiêu lợi nhuận nhưng cũng phải vì lợi ích chung của bà con nông dân, của cộng đồng người tiêu dùng Việt Nam.
Chúng ta có thể học ở Ấn Độ. Một mặt Ấn Độ duy trì phát triển những sản phẩm, giống lúa gạo chất lượng. Mặt khác, họ cũng nghiên cứu phát triển những giống lúa mới, thích ứng. Gần đây nhất, trong Chính sách Tài chính năm 2025- 2026, Chính phủ Ấn Độ đã mở rộng việc cấp Chỉ dẫn địa lý (GI) cho những mặt hàng gạo. Từ đó, họ khẳng định được các thương hiệu của gạo Ấn Độ. Chỉ dẫn địa lý là một trong những xác nhận gián tiếp để khẳng định nguồn gốc xuất xứ, thương hiệu của hàng hóa, đưa giá trị lên và người ta có thể bán với giá cao hơn. Việt Nam có thể học hỏi được ở đó.
Thứ hai, chúng ta phải tích cực mở rộng thị trường. Thời gian vừa qua, chúng ta mới chỉ tập trung xuất khẩu qua kênh Chính phủ với Chính phủ. Nhưng thị trường rất rộng lớn, nhu cầu của doanh nghiệp, của người dân ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là những thị trường có nhu cầu thấp hơn như châu Phi vẫn còn rất rộng lớn. Chúng ta phải có chiến lược. Đối với những thị trường cao cấp như châu Âu, Nhật Bản chúng ta vẫn phải duy trì. Mặc dù, số lượng xuất khẩu thời gian đầu không nhiều nhưng doanh nghiệp vẫn phải cố gắng giữ thị trường đó. Chúng ta phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, không chỉ qua kênh Chính phủ với Chính phủ mà còn nhiều kênh khác.
Ngoài ra, chúng ta có thể học từ Ấn Độ việc tìm tòi nâng giá trị sản phẩm gạo lên, trong bối cảnh thị trường đầy biến động. Ví dụ như chiết xuất các sản phẩm dầu gạo hoặc các sản phẩm ethanol, phục vụ các ngành công nghiệp dược phẩm, thực phẩm.
PV: Xin cám ơn ông!
Từ khóa: giá gạo, Ấn Độ, giá gạo toàn cầu,ông Bùi Trung Thướng,xuất khẩu gạo
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: phan tùng/vov-new delhi
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
