Đây là nội dung được đề xuất tại Hội nghị chuyên đề về công tác điều ước quốc tế và các hiệp định thương mại tự do (FTA) tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên do Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội tổ chức sáng nay (30/9), tại thành phố Đà Nẵng.

Việt Nam là một trong những nước có nền kinh tế mở với việc ký kết, gia nhập nhiều điều ước quốc tế trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, đặc biệt là thành viên của 16 hiệp định thương mại tự do (FTA). Việc thực hiện có hiệu quả các FTA đã tạo ra cơ hội mở rộng, đa dạng hóa thị trường, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, mạng lưới sản xuất toàn cầu.

Bên cạnh những thuận lợi, việc triển khai thực hiện các cam kết quốc tế mới cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với các doanh nghiệp trong nước. Nhiều mặt hàng lợi thế của Việt Nam có tỷ lệ sử dụng C/O đạt từ 92%-100% trong các FTA như: ngô, lúa mì, giấy các loại, phân bón, ô tô tải, một số sản phẩm sắt thép, các sản phẩm giày dép, dệt may… nhưng giá trị xuất khẩu chưa cao. Trong khi đó, hàng năm, Việt Nam phải đối mặt với khá nhiều các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp. Mặt khác, không loại trừ rủi ro hàng hóa, sản phẩm của nước thứ ba “đội lốt” hàng xuất xứ Việt Nam để được hưởng ưu đãi trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và các FTA nói chung hoặc lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại của nước đối tác của Việt Nam.

Hiện nay, bối cảnh thế giới diễn ra nhiều xung đột, căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn tiếp tục diễn biến phức tạp. Để tránh những tác động đa chiều tới sự phát triển kinh tế trong nước, hợp tác thương mại quốc tế, Việt Nam cần phải sớm thích ứng với xu thế điều chỉnh và căng thẳng thương mại hiện nay, bảo vệ nền kinh tế trong nước, đồng thời triển khai các chính sách thương mại linh hoạt và hiệu quả, đẩy mạnh việc thực hiện các cam kết sâu rộng trong các FTA.

Quốc hội cũng đã ban hành Luật Điều ước quốc tế năm 2016 tạo cơ sở pháp lý cho việc ký kết và thực hiện điều ước quốc tế trong thời kỳ mới, nhất là trong bối cảnh Việt Nam gia nhập các FTA thế hệ mới. Công tác giám sát việc thực hiện các điều ước quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng, được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội quan tâm thực hiện nhằm bảo đảm các cam kết quốc tế của Việt Nam được tuân thủ và thực thi trên thực tế.

Tại Hội nghị, các đại biểu tập trung đánh giá về công tác tổ chức triển khai thực hiện các Điều ước quốc tế, các FTA; những lợi ích thực tế đem lại từ các FTA cho Việt Nam trong các lĩnh vực đầu tư, thương mại, lao động, hoàn thiện thể chế; công tác phối hợp trong tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan cùng các địa phương và  vai trò, trách nhiệm của các cơ quan hữu quan trong việc giám sát triển khai các điều ước quốc tế…

Hội nghị lần này tập trung đánh giá những thách thức đặt ra trong việc thực hiện các FTA trong bối cảnh xung đột địa chính trị, sắc tộc, tôn giáo tại nhiều quốc gia đang leo thang, căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn tiếp tục diễn biến phức tạp. 

Ông Nguyễn Mạnh Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội cho  biết: “Thế giới thay đổi rất nhanh và rất nhiều, đến bây giờ thế giới đa cực đã hình thành rõ. Trước đây, rất nhiều hiệp định với các nước phương Tây, tiêu chuẩn, tiêu chí theo các nước phương Tây. Bây giờ đã hình thành một cực khác, có những tiêu chí, tiêu chuẩn khác. Vậy chúng ta ứng xử “ngoại giao cây tre” trong  lĩnh vực kinh tế này như thế nào? Chúng ta ứng xử thế nào để đảm bảo lợi ích quốc gia là cao nhất. Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội tổ chức hội nghị này nhằm tiếp tục có giải pháp đảm bảo không chỉ là lợi ích mà còn là uy tín quốc ra, còn là trách nhiệm của chúng ta đối với cộng đồng thế giới”.