Cuộc tấn công sáng 26/10 vào Iran đánh dấu lần đầu tiên quân đội Israel công khai tấn công Iran, quốc gia chưa từng phải hứng chịu loạt hỏa lực liên tục nào của “kẻ thù nước ngoài” kể từ cuộc chiến tranh với Iraq vào những năm 1980. Dù cuộc tấn công mới nhất này được đánh giá là có thiệt hại hạn chế song có nguy cơ đẩy hai “kẻ thù không đội trời chung” đến gần hơn với một cuộc chiến tranh toàn diện vào thời điểm bạo lực gia tăng khắp Trung Đông, nơi các nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn - bao gồm Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Lebanon - đã ở trong tình trạng chiến tranh với Israel.

Trong tuyên bố chung, EU nhấn mạnh việc kiềm chế leo thang căng thẳng là cần thiết để tránh tình hình vượt khỏi tầm kiểm soát, gây bất lợi cho tất cả các bên. Các nước Mỹ, Nga, Đức và Anh đồng loạt kêu gọi Iran không nên đáp trả Israel. Người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ Sean Savett thúc giục Iran ngừng các cuộc tấn công vào Israel để vòng xoáy giao tranh này có thể kết thúc mà không có thêm bước leo thang nào nữa. Phía Mỹ cũng bác bỏ cáo buộc nước này “đồng loã” trong cuộc tấn công mới nhất của Israel nhằm vào Iran. Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, tránh để xảy ra một kịch bản thảm khốc. Thủ tướng Đức Olaf Scholz nhấn mạnh rằng, không thể để tình hình tiếp tục leo thang. Xung đột phải dừng lại ngay lập tức để tạo cơ hội cho hòa bình tại Trung Đông.

Trong khi đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi: “Tôi hiểu rõ rằng Israel có quyền tự vệ trước những hành động của Iran. Nhưng tôi cũng hiểu rõ rằng chúng ta cần tránh leo thang tình hình trong khu vực, vì vậy kêu gọi tất cả các bên xung đột cần hết sức kiềm chế. Iran không nên đáp trả”.

Trước đó, một loạt các quốc gia trong khu vực, gồm Ai Cập, Qatar, Arab Saudi, Iraq, Oman…cũng cực lực lên án hành động quân sự của Israel nhắm vào Iran cũng như các chính sách mở rộng xung đột của nước này trong khu vực thời gian gần đây.

Các cuộc tấn công "ăn miếng, trả miếng" thời gian qua giữa Israel và Iran khiến nhiều người lo ngại về khả năng xung đột trở thành một cuộc chiến tranh kéo dài. Song cũng không ít nhận định cho rằng, tình thế hiện tại giống với chiến tranh Lạnh hơn là một cuộc xung đột toàn diện. Israel và Iran đang đối đầu trong một cuộc chiến mang tính khu vực, với những đòn tấn công trả đũa được tính toán kỹ lưỡng thay vì những cuộc tấn công quy mô lớn.

Ông Beni Sabti, một chuyên gia về Iran tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Tel Aviv cho rằng: “Câu chuyện của Iran thực ra ít khó khăn hơn chúng ta vẫn nghĩ. Họ chỉ muốn lên án Israel , cố gắng trao đổi với Liên Hợp Quốc và thực hiện một số bước đi ngoại giao, nhưng thế là hết. Tất nhiên, chúng ta chỉ ở đó vài giờ sau vụ tấn công. Có thể sau hai, ba ngày và một số bước khác của Israel, tình hình có thể thay đổi. Nhưng bây giờ có vẻ như Iran muốn khép lại sự kiện này”.

Trên thực tế, căng thẳng Israel-Iran đã kéo dài âm ỉ trong nhiều thập kỷ và có thời điểm đã chạm ngưỡng chiến tranh toàn diện song đều được “tháo ngòi nổ”. Mặc dù hiện tại khó để đưa ra các kịch bản dự đoán tình hình Trung Đông thời gian tới sẽ đi về đâu, song sự đối đầu hiện nay giữa Israel và Iran vẫn được xem là một yếu tố gây bất lợi, khiến bức tranh an ninh Trung Đông trở nên bất ổn hơn bao giờ hết. Điều này không phải là không có cơ sở sau khi thế giới chứng kiến một loạt những diễn biến căng thẳng bị đẩy lên cao gần đây giữa Israel và các lực lượng trong khu vực mà chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.