Bệnh nhân nữ (44 tuổi, quê Hải Hòa, Hải Hậu, Nam Định) nhập viện trong tình trạng yếu tái phát 2 chi dưới, rối loạn đại tiểu tiện, mắt nhìn mờ... Người nhà bệnh nhân cho biết, căn bệnh khởi phát cách 6 tháng với những biểu hiện tê hai chân lên đến rốn, tê kiểu châm châm, yếu dần hai chân, người bệnh được đưa đi cấp cứu và điều trị ở bệnh viện tuyến huyện nhưng không đỡ. Sau đó, người bệnh chuyển lên bệnh viện tuyến tỉnh để điều trị tiếp. Khoảng 2 tuần sau, người bệnh bắt đầu xuất hiện triệu chứng liệt hai chân không cử động được, nhìn mờ, bí tiểu... và được chuyển vào Khoa Phẫu thuật thần kinh, Bệnh viện E.

Tại bệnh viện, các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn với các bác sĩ của khoa Dị ứng miễn dịch và da liễu, xác định, người bệnh mắc căn bệnh viêm tủy thị thần kinh trên nền bệnh lý lupus ban đỏ hệ thống. Người bệnh được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực và chống độc để lọc máu và điều trị coticoid liều cao. Sau 1 tuần, người bệnh cải thiện, được chuyển xuống khoa Dị ứng Miễn dịch và Da liễu tiếp tục điều trị theo phác đồ của căn bệnh viêm tủy thị thần kinh và tiến hành phục hồi chức năng.

Khai thác tiền sử bệnh án, người bệnh được chẩn đoán mắc lupus ban đỏ và viêm tủy thị thần kinh cách đây 10 năm nhưng không điều trị thường xuyên, khiến bệnh tái phát nhiều lần. Căn bệnh đã từng gây ra các biến chứng nguy hiểm như tràn dịch màng phổi. Người bệnh đã điều trị thuốc lao trong 8 tháng mà không thấy đỡ và tiếp tục khám ở nhiều bệnh viện lớn và được chẩn đoán mắc lupus ban đỏ hệ thống. Sau đó, người bệnh bị giảm thị lực 2 mắt và nhìn mờ thấy bóng bàn tay, đôi lúc không còn nhìn thấy vật xung quanh và được điều trị ổn định. Gần đây, bệnh tái phát với triệu chứng đột ngột tê hai chân đến rốn, cảm giác dị cảm. 

ThS.BS Nguyễn Lê Hà, Khoa Dị ứng miễn dịch và da liễu cho biết, viêm tủy thị thần kinh hay các rối loạn phổ viêm tủy thị thần kinh là bệnh tự miễn gây viêm hủy myelin của hệ thần kinh trung ương, thường tổn thương dây thần kinh thị giác và tủy sống. Bệnh tiến triển từng đợt với nhiều di chứng nặng nề về cảm giác, vận động, thị lực, rối loạn đại tiểu tiện tích lũy theo thời gian, gây ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống và có thể gây suy hô hấp, tử vong.  Bệnh nhân này còn được chẩn đoán lupus ban đỏ hệ thống. Hai bệnh lý viêm tủy thị thần kinh và lupus trên cùng một bệnh nhân rất hiếm gặp (tỷ lệ khoảng 1/5 triệu người).

Triệu chứng đặc trưng của viêm tủy thị thần kinh là viêm thị thần kinh hoặc viêm tủy. Viêm thị thần kinh là viêm dây thần kinh thị giác, gây đau nhức trong mắt, đau tăng khi cử động mắt và thường tiến triển nhanh tới giảm thị lực hoặc mù lòa. Triệu chứng thông thường khởi phát từ 1 mắt, tuy nhiên cũng có thể xảy ra đồng thời cả 2 mắt hoặc tiến triển từ một bên sang 2 bên. 

Viêm tủy thường gây ra triệu chứng về vận động, cảm giác hoặc triệu chứng thần kinh tự động ở phần cơ thể dưới mức tổn thương. Người bệnh có thể đau lưng, liệt 2 chân hoặc liệt tứ chi, kèm tê bì giảm cảm giác hoặc đau các chi, bí tiểu, bí đại tiện. Buồn nôn, nôn hoặc nấc, có thể kéo dài, đôi khi là những triệu chứng đầu tiên của bệnh. “Do đó, để việc điều trị đạt được hiệu quả, thời gian phát hiện bệnh sớm rất quan trọng. Điều quan trọng nữa là bệnh lý này có thể tái phát ở một số bệnh nhân nên việc điều trị dự phòng là rất cần thiết” - ThS.BS Nguyễn Lê Hà cho biết.

Đến nay, sau 1 thời gian điều trị tại khoa Dị ứng miễn dịch và da liễu và khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện E, từ người liệt 2 chi dưới, mắt mờ do biến chứng của căn bệnh quái ác viêm tủy thị thần kinh gây nên, người bệnh đã có thể đi lại được, mắt nhìn thấy và tự chăm sóc bản thân.

Theo TS.BS Nguyễn Công Hựu, Giám đốc Bệnh viện E, việc chẩn đoán và điều trị thành công ca bệnh này cần có sự phối hợp của nhiều chuyên khoa: thần kinh, hồi sức tích cực và chống độc, dị ứng miễn dịch và da liễu, phục hồi chức năng… Hệ thống thiết bị y tế hiện đại giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất./.