Từ cuối tháng 10, dịch bệnh bí ẩn này bắt đầu lây lan ở huyện Panzi, tỉnh Kwango của Cộng hòa Dân chủ Congo với hàng trăm ca bệnh có triệu chứng chung như sốt, đau nhức, ho và sổ mũi. Đến nay, 416 ca bệnh và 31 ca tử vong đã được báo cáo.

Điều này đồng nghĩa với việc tỷ lệ tử vong của những người mắc bệnh là 7,6 % trong khi đó, tỷ lệ tử vong được ước tính của dịch COVID-19 chỉ ở mức khoảng 1%. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cử đội chuyên gia đến hỗ trợ tỉnh Kwango, có mặt tại hiện trường từ 30/11 sau nhiều ngày di chuyển khó khăn do mùa mưa và hạn chế viễn thông

WHO hiện đánh giá mức độ nguy cơ của dịch bệnh đối với cộng đồng tại khu vực xảy ra dịch là cao. Đáng chú ý, các trường hợp mắc bệnh cũng như tử vong do dịch bệnh bí ẩn Congo hầu hết là trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, tất cả các trường hợp nghiêm trọng ở trẻ đều mắc chứng suy dinh dưỡng.

Trong báo cáo mới nhất, WHO cho biết trong số 12 mẫu bệnh ban đầu được thu thập, 10 mẫu có kết quả xét nghiệm dương tính với bệnh sốt rét. Tuy nhiên, có khả năng có nhiều hơn một loại bệnh liên quan đến đợt bùng phát lần này. Các mẫu bệnh tiếp theo sẽ được thu thập và xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính xác. Theo WHO, dịch bệnh có vẻ đạt đỉnh vào đầu tháng 11, nhưng đợt bùng phát khác vẫn đang tiếp diễn.

Mặc dù vẫn chưa rõ tác nhân gây ra đợt bùng phát dịch bệnh này chính xác là gì, song có những yếu tố có thể góp phần khiến tỷ lệ tử vong, đặc biệt là trẻ em ở Cộng hòa Dân chủ Congo cao gấp 7 lần dịch Covid-19. Quốc gia này đang oằn mình trong vòng xoáy xung đột, với hơn 6 triệu người đã thiệt mạng ở miền đông đất nước kể từ năm 1996. Giờ đây, xung đột lan rộng sang cả miền tây, đẩy người dân vào cảnh lầm than, đói kém.

Theo Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc, đây là một trong những cuộc khủng hoảng nạn đói tồi tệ nhất trên thế giới. Ở Cộng hòa Dân chủ Congo, khoảng 25,6 triệu người đang phải chịu đựng tình trạng mất an ninh lương thực ở mức khẩn cấp trong khi  gần 4,5 triệu trẻ em bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng. 

Báo cáo của WHO chỉ ra, tình trạng thiếu lương thực ở Kwango đã chuyển biến xấu đi nhanh chóng, tăng từ mức trung bình lên mức khủng hoảng trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 9. Trẻ em suy dinh dưỡng, vốn là đối tượng dễ bị tổn thương nhất, đang phải đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn do các bệnh truyền.

Tình trạng bao phủ vaccine thấp khiến cũng khiến người dân dễ bị tổn thương trước các dịch bệnh. Mức độ xung đột và nghèo đói cao kéo dài đã khiến nhiều vùng đất của Cộng hòa Dân chủ Congo không có cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe và chẩn đoán cần thiết để chăm sóc người bệnh và báo động về các đợt bùng phát đáng ngờ.