Sáng 23/9, tại thành phố Đà Nẵng, Thành ủy Đà Nẵng phối hợp với Viện Lịch sử Quân sự, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “70 năm chiến thắng Đồn Nhất - Hải Vân Quan (25/9/1952-25/9/2022) - Dấu ấn lịch sử, kinh nghiệm về xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân”.

Tham dự hội thảo có Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cùng lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Viện Lịch sử Quân sự và các cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng cùng các đồng chí lão thành cách mạng, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, các nhân chứng lịch sử, thân nhân các liệt sỹ, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu. Phản ánh của phóng viên Vinh Thông tại miền Trung.

Cách đây 70 năm, vào đêm 24, rạng sáng ngày 25 tháng 9 năm 1952, Tiểu đoàn 59 thuộc Trung đoàn 803 của bộ đội chủ lực Liên khu 5 đã tổ chức trận tiến công tiêu diệt cứ điểm Đồn Nhất, một cứ điểm đặc biệt quan trọng của thực dân Pháp trên đỉnh đèo Hải Vân và đã giành chiến thắng vang dội. Quảng Nam - Đà Nẵng là một trong những chiến trường nóng bỏng của Liên khu 5 trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, nơi giành giật quyết liệt giữa ta và địch để nắm lấy địa bàn chiến lược quan trọng này.

Chính vì vậy, để hỗ trợ phong trào kháng chiến trên địa bàn, củng cố vùng du kích, phá thế kìm kẹp của địch, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 quyết định mở Chiến dịch Hè Thu năm 1952 trên chiến trường Quảng Nam - Đà Nẵng; sau khi giành được những chiến thắng quan trọng như chiến thắng tại cứ điểm Xuân Đài, Khu hành chính Phú Kỳ, cứ điểm Vân Ly, cứ điểm Túy Loan, Thượng Phước và cứ điểm Lệ Sơn thuộc huyện Hòa Vang - Đà Nẵng…, Ban Chỉ huy Trung đoàn 803 đã quyết định tiến công Đồn Nhất trên đỉnh đèo Hải Vân, một cứ điểm kiên cố có hỏa lực mạnh và đặc biệt khó khăn trong việc tiếp cận. Bằng sự quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, với sự mưu trí, sáng tạo, vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật, với sự ủng hộ, giúp đỡ của quân, dân địa phương, đặc biệt là sự dũng cảm của cán bộ, chiến sỹ khi tấn công Đồn đã dùng thân mình thay thang để đồng đội leo lên trên tường cao, đột nhập vào Đồn Nhất, tấn công từ trên cao làm quân địch bất ngờ, không kịp trở tay; sau 2 giờ chiến đấu dũng cảm, kiên cường, Tiểu đoàn 59 đã tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Đồn Nhất.

Chiến thắng Đồn Nhất - Hải Vân Quan để lại nhiều kinh nghiệm và bài học quý cho lực lượng vũ trang Liên khu 5 trong suốt chiều dài cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, cũng như xây dựng lực lượng vũ trang hiện nay. Chiến thắng này là hình mẫu lý tưởng cho nghệ thuật đánh công đồn của quân và dân Khu 5, mở ra một cách đánh mới trong điều kiện địa hình rừng núi hiểm trở, vị trí trú ẩn của địch kiên cố với hỏa lực mạnh; chiến thắng Đồn Nhất đã khẳng định sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hoạt động quân sự và hoạt động chính trị, giữa tác chiến của bộ đội chủ lực kết hợp với sức mạnh của nhân dân và phát triển du kích địa phương. Thắng lợi này đã tăng thêm sức mạnh chiến đấu, ý chí quyết tâm cho quân và dân ta tiếp tục tiến công địch để giành những thắng lợi lớn hơn, đưa cuộc kháng chiến chống Pháp đi đến thành công, để lại nhiều kinh nghiệm về xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Phát biểu tại hội thảo, PGS-TS Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, con trai của Tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn 59 bày tỏ:

 “Tôi sinh ra trong những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, được cha đặt tên và gửi gắm khát vọng Hoà Bình cho đất nước, quê hương. Gia đình chúng tôi trân trọng cám ơn các chú đồng đội của cha tôi đã viết, đã kể về Tiểu đoàn 59 và Tiểu đoàn trưởng của mình với niềm tự hào và lòng mến mộ.”

Phát biểu tại Hội thảo ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng khẳng định: Thông qua Hội thảo là dịp để nhìn lại những bài học quý báu trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, cung cấp thêm những luận cứ khoa học, làm rõ hơn vai trò của nghệ thuật chiến tranh nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, cũng như lịch sử hào hùng của Tiểu đoàn 59, trung đoàn chủ lực 803, làm rõ hơn sự hy sinh và vai trò của các đồng chí lãnh đạo, cán bộ chiến sỹ của Tiểu đoàn 59, Trung đoàn 803.

Ông Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh: "Qua đó, góp phần giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý chí độc lập, tự cường và khát vọng hòa bình, củng cố niềm tin và quyết tâm cho Đảng bộ, chính quyền, quân và dân thành phố Đà Nẵng tiếp tục xây dựng thành phố giàu đẹp, an bình, văn minh, hiện đại, xứng đáng với sự hy sinh của các thế hệ đi trước./.”