Sỏi tuyến nước bọt là một cấu trúc bị vôi hóa và hình thành bên trong ống dẫn tuyến nước bọt. Khi sỏi lớn nên dòng chảy của nước bọt có thể bị tắc gây sưng phồng, viêm ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt. Khi sỏi lắng đọng ở các ống tuyến gây bít tắc các ống tuyến làm nước bọt tắc nghẽn 1 phần. Nguyên nhân hình thành sỏi tuyến nước bọt do lắng đọng thành phần muối canxi carbonat hoặc canxi photphat trong ống tuyến nước bọt. Ban đầu, muối bám vào thành ống tuyến, sau đó lắng đọng dần thành cục muối, tạo ra sỏi. 

Triệu chứng của bệnh sỏi tuyến nước bọt: Khi ăn bệnh nhân bị đau tức do bị tắc nghẽn. Bên cạnh đó, khi nước sỏi tích tụ lâu gây viêm tuyến nước bọt, trong đó viêm phần dưới hàm chiếm tới 90%, sỏi tuyến mang tai ít gặp. Độ lớn của viên sỏi có thể nhỏ như đầu tăm đến to vài cm. Sỏi có thể nằm trong ống tuyến nước bọt (kích cỡ khoảng 2 mm) hoặc nằm trong tuyến nước bọt. Khi bị đi bị lại nhiều lần dẫn tới tuyến nước bọt bị xơ hóa, nhiều trường hợp phải phẫu thuật cắt tuyến nước bọt. 

BS Hoàng Phong Mỹ, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Bệnh viện Việt Nam - Cu Ba cho biết, với trường hợp sỏi trong tuyến kích cỡ lớn gây sưng đau nhiều, viêm nhiễm, 100% đều có chỉ định cắt bỏ toàn tuyến nước bọt. Ở giai đoạn sớm, sỏi tuyến nước bọt gần như không có triệu chứng, khi kích thước lớn sẽ gây sưng, đau, gây bít tắc ống tuyến nước bọt khiến nước bọt tiết ra ít hoặc không thể tiết ra. Bệnh nhân nếu không được chẩn đoán bệnh chính xác, chỉ điều trị kháng sinh, tình trạng đau sẽ đỡ ít ngày, sau đó sẽ tái phát, càng về sau bệnh càng nặng, nguy cơ bị áp xe ống tuyến, tiên lượng rất nặng, nguy hiểm.” Bác sĩ Mỹ cho hay.

"Khi bệnh nhân có vấn đề như ăn uống bị đau tức hoặc bệnh nhân bị sưng đi sưng lại vùng dưới hàm, vùng mang tai thì nên đi khám và kiểm tra tại các bác sĩ chuyên gia"- BS  Hoàng Phong Mỹ cho biết.

Hiện nay, đã có dụng cụ nội soi tuyến nước bọt. Nếu sỏi trong ống tuyến có kích cỡ dưới 4 mm, có thể phẫu thuật nội soi để nong và gắp sỏi hoặc rạch lấy sỏi. Kích thước lớn hơn, bác sĩ sẽ phải dùng sóng siêu âm, tán nhỏ sỏi trước khi lấy ra ngoài. 

Cũng theo BS Mỹ, những người có cơ địa sỏi tuyến nước bọt thường có nguy cơ bị lại. Khi lấy hòn sỏi làm thông thoáng tuyến nước bọt thì bệnh nhân cần uống nhiều nước, ăn đồ chua để tăng kích thích tiết nước bọt. Nếu để bít tắc sẽ gây ứ nước bọt trong tuyến gây viêm nhiễm, sưng đau, về lâu dài có thể gây áp xe, nặng nề nhất là ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt gây méo miệng, tê bì,...

Bác sĩ Hoàng Phong Mỹ khuyến cáo, để phòng tránh sỏi tuyến nước bọt người dân nên uống nhiều nước, khi phát hiện các vấn đề bất thường về nên đi khám ngay để điều trị kịp thời. Đồng thời người dân cũng nên thường xuyên khám tầm soát bệnh lý về răng, nướu, và viêm niêm mạc miệng theo định kỳ ở các cơ sở y tế uy tín và chất lượng./.