Hạ lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế

Mới đây, ngày 4/8/2025, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng giảm lãi suất huy động nhằm tạo điều kiện để hạ lãi suất cho vay, đồng thời yêu cầu các ngân hàng cắt giảm chi phí và tối ưu hoạt động nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ kinh tế đạt tăng trưởng trên 8% trong năm 2025.

Tính đến háng 7/2025, lãi suất điều hành (refinancing rate) đang ở mức khoảng 4,50%/năm. Nhóm ngân hàng lớn (Big4: Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank) duy trì mức lãi suất phổ biến khoảng 5%/năm.

Theo thống kê sơ bộ, mức lãi suất cho vay trung bình mới hiện ở khoảng 6,23%/năm, giảm đáng kể so với cuối năm 2024. Chính sách tiền rẻ, lãi suất thấp mang lại nhiều lợi ích quan trọng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn hoặc tăng trưởng yếu.

Lãi suất thấp giúp giảm chi phí vay, vì thế doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn để mở rộng sản xuất, đầu tư. Hộ gia đình cũng dễ vay vốn mua sắm, tiêu dùng, từ đó kích thích tổng cầu tăng, thúc đẩy GDP tăng trưởng. Đây chính là công cụ mạnh của ngân hàng trung ương để hỗ trợ phục hồi sau suy thoái.

Khi lãi suất gửi tiết kiệm thấp thì người dân và doanh nghiệp ít muốn giữ tiền mặt, thay vào đó tìm cơ hội đầu tư như mở rộng sản xuất, khởi nghiệp, mua bất động sản, chứng khoán…Điều này giúp tăng dòng vốn luân chuyển trong nền kinh tế, tạo thêm công ăn việc làm.

Trong bối cảnh lãi suất thấp, đồng nội tệ có xu hướng yếu hơn, do đó hàng hóa xuất khẩu rẻ hơn trên thị trường quốc tế, giúp tăng khả năng cạnh tranh, kích thích sản xuất và xuất khẩu.

Cảnh báo rủi ro đằng sau chính sách tiền rẻ

Tuy nhiên, khi lãi suất thấp kéo dài, dù có lợi cho tăng trưởng kinh tế ngắn hạn, lại tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn về tài chính, tiền tệ và ổn định vĩ mô. Chính sách lãi suất thấp có thể kích thích tăng trưởng trong ngắn hạn song lại tiềm ẩn rủi ro về dài hạn cho nền kinh tế.

Theo phân tích của chuyên gia tài chính ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu: Lãi suất thấp không thể là trạng thái thường trực. Nó cần được điều chỉnh theo chu kỳ kinh tế và diễn biến lạm phát. Nếu không, chính sách này sẽ phản tác dụng.

Khi chi phí vốn thấp, nhà đầu tư có xu hướng tìm đến các tài sản rủi ro cao như bất động sản và chứng khoán thay vì gửi tiết kiệm. Điều này đẩy giá tài sản lên nhanh chóng, vượt xa giá trị thực. Thực tế đã chứng minh ở Nhật Bản trong thập niên 1980, chính sách tiền rẻ kéo dài đã khiến bong bóng bất động sản và chứng khoán phình to, và cuối cùng vỡ tung vào năm 1990, khiến nền kinh tế nước này rơi vào "thập niên mất mát".

Các nước như Thổ Nhĩ Kỳ, Argentina là ví dụ điển hình cho việc duy trì chính sách lãi suất thấp bất chấp lạm phát, dẫn tới mất kiểm soát tỷ giá, khủng hoảng lạm phát. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, lạm phát năm 2023 vượt 50% do chính sách nới lỏng tiền tệ quá mức.

Chuyên gia tài chính khuyến nghị xây dựng lộ trình tăng lãi suất hợp lý khi nền kinh tế phục hồi vững chắc, nhằm giảm áp lực lạm phát và thu hút dòng vốn quốc tế. Tăng cường giám sát thị trường bất động sản, chứng khoán, ngăn chặn tín dụng chảy vào đầu cơ. Kết hợp chính sách tài khóa hiệu quả, giảm phụ thuộc vào chính sách tiền tệ như công cụ duy nhất hỗ trợ tăng trưởng.

Ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi cho rằng, việc giữ mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý thể hiện sự nhạy bén trong nhận diện thời điểm, cân đối hài hòa giữa mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định tỷ giá và thúc đẩy tăng trưởng. Đây không phải là bài toán dễ, bởi nếu lãi suất hạ quá mạnh, sẽ gây sức ép lên tỷ giá, khiến dòng vốn ngoại có thể rút đi, gây bất ổn kinh tế vĩ mô. Ngược lại, nếu duy trì lãi suất cao, khu vực kinh tế tư nhân, vốn được xem là động lực chính của tăng trưởng nội địa, sẽ gặp khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng.

“Tôi đánh giá cao sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các ngân hàng, không chỉ hạ lãi suất trên giấy tờ, mà đã chủ động tái cấu trúc danh mục tín dụng, tiết giảm chi phí hoạt động, nâng cao hiệu quả huy động vốn để tạo dư địa thực chất cho việc giảm lãi suất. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy ngành Ngân hàng đã thể hiện vai trò chủ động dẫn dắt thị trường, góp phần phát huy hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ”, ông Nguyễn Quang Huy nói.

Chuyên gia này cũng nhận định, mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm nay là một mục tiêu rất tham vọng, nhất là khi nền kinh tế toàn cầu còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố cản trở như lạm phát dai dẳng ở các nền kinh tế lớn, chi phí vận chuyển, nguyên liệu tăng và nhu cầu tiêu dùng thế giới chưa hồi phục mạnh. Trong bối cảnh đó, lãi suất thấp chắc chắn là một “bệ phóng” quan trọng, thúc đẩy sản xuất, đầu tư, tiêu dùng, từ đó hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, lãi suất không phải là “chiếc đũa thần” duy nhất.

Xu hướng lãi suất từ nay đến cuối năm 2025 sẽ được duy trì ở mức thấp hợp lý, miễn là các điều kiện vĩ mô như lạm phát, tỷ giá và thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn nằm trong tầm kiểm soát. Điều quan trọng nữa là chính sách lãi suất thấp phải đi kèm với cơ chế phân bổ vốn hiệu quả, tức là dòng vốn cần “chảy” đúng vào các lĩnh vực sản xuất, xuất khẩu, công nghiệp chế biến chế tạo, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, giáo dục - những lĩnh vực tạo ra giá trị gia tăng và việc làm bền vững. Nếu dòng vốn này bị lệch hướng vào bất động sản chưa đủ điều kiện, chứng khoán tăng nóng, hay các tài sản đầu cơ khác sẽ làm mất hiệu lực của chính sách tiền tệ và tạo ra rủi ro tài chính trong tương lai, ông Huy phân tích.

Đồng thời, chuyên gia này cũng lưu ý, giai đoạn hiện nay chính sách lãi suất cần được điều hành theo hướng ổn định, linh hoạt và thận trọng. Trọng tâm chính là kiểm soát chất lượng tín dụng và khuyến khích tín dụng cho lĩnh vực ưu tiên.

NHNN chỉ đạo ổn định lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất cho vay

VOV.VN - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa chỉ đạo, quán triệt hệ thống ngân hàng triển khai quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp ổn định lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất cho vay nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025.