Ông Lý Quốc Bảo ở Thôn 16 xã Ea Đar huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, vừa thu hoạch xong vụ cacao 2023-2024. Từng lần thu hái và số tiền bán sản phẩm trong suốt niên vụ, được ông ghi cẩn thận trong một cuốn sổ. Cộng hết số liệu trên 2 trang giấy, ông Bảo cho biết, với gần 1ha cacao, vụ này gia đình thu được 5 tấn rưỡi hạt ướt, đầu vụ bán được 30 triệu đồng/1 tấn. Ngay sau đó, giá tăng liên tục lên 35 triệu rồi 50 triệu đồng. Đến cuối vụ, giá lên đến 60 triệu đồng/ tấn. Quy đổi ra hạt khô, giá cuối vụ đến 180 triệu đồng/1 tấn. Diễn biến tốt của thị trường cacao và việc có đầu ra ổn định, khiến ông Lý Quốc Bảo rất vui. “Cây cacao nó không như cây khác nó ra trái rất nhiều lần và chín rất nhiều đợt cứ mỗi tuần nên khám một lần đập lấy hạt ướt nhiều thì mình kêu hợp tác xã vào chở còn ít thì mình trở ra cân xong thanh toán luôn lúc giá lên đến 35 40 nghìn đồng một kg bà con đã mừng lắm rồi nhưng xong nó lên đến tận 55.000 và bây giờ lên đến 60.000 thì bà con rất là phấn khởi".Ông Bảo nói.

Ông Lý Quốc Bảo-thôn 16, xã Ea Đar- chăm sóc vụ cacao mới sau thắng lợi của vụ 2024-2024

Theo bà Nguyễn Hồng Thương, Giám đốc Hợp tác xã cacao Nhất Tâm, huyện Ea Kar, ngành hàng cacao ở Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội hồi sinh và lớn mạnh. Điều đó không chỉ bởi những tín hiệu tích cực trên thị trường thế giới, mà còn nhờ các doanh nghiệp, HTX ở tỉnh, đã tiến một bước dài trong đa dạng hóa, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường. Nếu như trước đây, năng suất cacao Đắk Lắk chỉ khoảng 1,3 tấn hạt khô/1hecta, nay nhiều vườn đạt trên 2 tấn, có khi tới 3 tấn. Trước đây sản phẩm cacao đa số chỉ dừng ở hạt khô đã lên men và bột cacao, thì nay nhiều doanh nghiệp đã chiết tách được bơ cacao và chế biến được chocolate. Phần cơm cacao chiếm 30% trọng lượng hạt ướt, trước đây hầu như bỏ phí, nhưng nay được chế biến thành nước lên men hấp dẫn người tiêu dùng, giá bán có lúc đến 200.000đ/ lít.

Nhập khẩu ca cao của khu vực Bắc Âu tăng trưởng với tốc độ trung bình 5,25%/năm

Chất lượng tốt, chuỗi sản phẩm đa dạng đã giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã có lợi nhuận khá, có nguồn lực để đầu tư bài bản hơn cho sản xuất, giúp mối liên kết nhà nông- doanh nghiệp- hợp tác xã trở nên bền vững, thực chất. Bà Nguyễn Hồng Thương cho biết: “Hợp tác xã quan tâm tới bà con ở tất cả các khâu từ đầu tiên là chăm sóc vườn cây xử lý sâu bệnh hại, nâng cao năng suất. Cuối năm có tiền thưởng cho những bà con làm tốt. hết mùa thu hoạch hợp tác xã sẽ đi từng gia đình, nhất là những hộ năng suất kém để làm kỹ thuật, cho bà con vay phân, vay thuốc để sản xuất kịp thời vụ và đạt năng suất cao".

Bà Nguyễn Hồng Thương trong phòng trưng bày các sản phẩm cacao của HTX Nhất Tâm

Từ một cây công nghiệp lâu năm bị mất vị thế, xếp dưới chót danh sách ưu tiên của nông dân, cây cacao Đắk Lắk đang lấy được chỗ đứng thỏa đáng. Theo ông Trương Ngọc Quang, Giám đốc Công ty TNHH cacao Nam Trường Sơn, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk, chất lượng được nâng cao đã giúp cho cacao hạt thô ở Đắk Lắk luôn bán được với giá cao hơn ít nhất 30% so với giá trên sàn giao dịch quốc tế. Tỉnh Đắk Lắk cũng đã có chủ trương mới về phát triển ngành hàng này nên sẽ thu hút thêm nhiều doanh nghiệp có tiềm lực, mở ra triển vọng hợp tác: "Đắk Lắk đang xây dựng chủ trương mới về cacao. Thì chúng tôi hy vọng với chủ trương mới này, sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp đến với Đăk Lăk, để tập trung vào xây dựng chuỗi cũng như đáp ứng được nhu cầu quốc tế về xuất khẩu hạt cacao, đem lại thu nhập bền vững cho nông dân và những người canh tác cacao.". Ông Quang cho biết.

Đắk Lắk đã từng có hơn 2000ha cacao, trên các vùng đất không phù hợp với cà phê, tại hầu khắp các huyện, thành phố trong tỉnh và là điểm sáng của vùng cacao phía Nam, theo quy hoạch được phê duyệt tại quyết định 2015/2012 của Bộ NN-PTNT. Dù trải qua thời kỳ suy giảm kéo dài, chỉ còn hơn 1000ha vào năm 2020, nhưng Đắk Lắk vẫn là tỉnh dẫn đầu cả về diện tích, năng suất và giá trị. Đến nay, với nền móng năng suất- chất lượng được xây dựng từ thời kỳ khó khăn nhất, cùng lực đẩy lớn từ thị trường thế giới, cacao Đắk Lắk càng có cơ hội lớn để hồi phục và rộng đường phát triển./.

Đình Tuấn/VOV Tây Nguyên