Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn là một trí thức yêu nước nhiệt thành, người cộng sự gần gũi, thân thiết của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nhận lời mời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người trí thức yêu nước Bùi Bằng Đoàn đã tham gia chính quyền cách mạng, trở thành một thành viên Ban Cố vấn Chủ tịch nước, sau đó tham gia Ủy ban Nghiên cứu kế hoạch kiến thiết, góp phần tham mưu, xây dựng kế hoạch kiến thiết đất nước.

PGS.TS Bùi Đình Phong, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Bác Hồ rất giỏi trong tìm người, phát hiện con người có lòng yêu nước lớn, phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Cụ Bùi Bằng Đoàn cũng thấy Bác Hồ là một con người vĩ đại, đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết. Vì suy nghĩ của hai người gặp nhau như vậy cho nên cụ Bùi Bằng Đoàn đã nhận lời phục vụ Chính phủ.

Sau khi Ban Thanh tra Đặc biệt của Chính phủ được thành lập, trên cương vị Trưởng ban, cụ Bùi Bằng Đoàn đã luôn sát cánh cùng Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh để chỉ đạo thực thi những nhiệm vụ thanh tra về kinh tế - xã hội. Với kinh nghiệm phong phú, tinh thần trách nhiệm, công bằng và chính trực, cụ Bùi Bằng Đoàn đã cùng Ban Thanh tra điều tra, làm rõ, xử lý nhiều vụ việc tiêu cực, tham nhũng, giải quyết khiếu nại, oan sai cho người dân, góp phần làm trong sạch bộ máy hành chính các cấp.

TS Lê Trung Kiên, Viện Hồ Chí Minh và các Lãnh tụ của Đảng khẳng định: "Tham gia vào Ban Thanh tra đặc biệt của Chính phủ, cụ Bùi Bằng Đoàn đã thực hiện tốt các chức trách, quyền hạn của mình. Với vai trò điều hành việc hành pháp, tư pháp cụ, Bùi Bằng Đoàn đã làm tốt việc thanh tra các hoạt động kinh tế và đời sống xã hội, phát hiện ra những sai lầm khuyết điểm, những tồn tại trong đời sống... nhằm góp ý hỗ trợ cho các lãnh đạo Chính phủ và các cấp trong việc xây dựng, củng cố chính quyền nhân dân, động viên nhân dân tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, gây dựng phong trào cứu đói".

Ngày 6/1/1946, trong cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên của đất nước, cụ Bùi Bằng Đoàn được bầu là đại biểu Quốc hội, sau đó được bầu làm Ủy viên Ban Thường trực Quốc hội. Tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội đã bầu cụ Bùi Bằng Đoàn làm Trưởng Ban Thường trực Quốc hội.

Trong điều kiện kháng chiến gay go, quyết liệt, cụ Bùi Bằng Đoàn đã đóng góp ý kiến với Chính phủ và giám sát các hoạt động của Chính phủ, sát cánh cùng Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh thực hiện nhiệm vụ kháng chiến trên tất cả các mặt trận quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá và xã hội.