Tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 6, chiều nay 6/11, các đại biểu tập trung chất vấn về kinh tế ngành, trong đó có lĩnh vực giao thông vận tải (GTVT).

Điều chỉnh giới hạn tốc độ đường cao tốc

Nêu câu hỏi với Bộ trưởng Bộ GTVT, đại biểu Trần Quang Minh (đoàn Quảng Bình) cho rằng, quy định tốc độ tối đa trên đường cao tốc được nhiều người dân quan tâm. Đại biểu băn khoăn khi nhiều tuyến đường cao tốc khi đưa vào khai thác cho phép chạy tối đa 80km/h, trong khi nhiều đoạn trên Quốc lộ 1A lại cho phép 90km/h.

“Vì sao lại có quy định như vậy và Bộ trưởng có thể cho biết cần có điều chỉnh gì?” – ông Trần Quang Minh chất vấn.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc ở Việt Nam có 4 giới hạn tốc độ: 120km/h, 100km/h, 80km/h và thấp nhất 60km/h.

Tiêu chuẩn này phụ thuộc yếu tố kỹ thuật. Nếu tuyến đường được đầu tư đồng bộ, hoàn chỉnh theo quy hoạch thì thậm chí có thể chạy 120km/h, như Hạ Long - Móng Cái, Hà Nội - Hải Phòng 120km/h. Cùng tuyến cao tốc nhưng đoạn Pháp Vân - Cầu Giẽ 100km/h, còn Cầu Giẽ - Ninh Bình lại 120km/h, vì chỉ cần thêm yếu tố có độ nhám thì có thể nâng lên.

Ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, đầu năm 2023, bộ cho nghiên cứu, rà soát tiêu chuẩn để đánh giá xem có đáp ứng và phù hợp thực tế chưa thì thấy rằng, với tuyến đường hiện đang quy định 80km/h có thể nâng lên 90km/h, còn với dải tốc độ lớn hơn phải tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn.

“Bộ tiến hành điều chỉnh quy hoạch tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc, dự kiến quý 1/2024 thay đổi giới hạn tốc độ tối đa các tuyến cao tốc từ 80km/h lên 90km/h” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Rất khó để đầu tư hoàn chỉnh ngay một tuyến đường cao tốc

Cũng gửi câu hỏi tới Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (đoàn Vĩnh Phúc) đề nghị cho biết quan điểm của bộ trưởng về phân kỳ đầu tư dự án đường cao tốc 2 làn xe, 4 làn xe và một số tuyến không có làn dừng khẩn cấp.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, thời gian vừa qua, Đảng, Nhà nước rất quan tâm đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông. Nhiệm kỳ này được bố trí trên 375 nghìn tỷ đồng để triển khai phát triển kết cấu hạ tầng, chủ yếu xây dựng đường cao tốc.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Thắng cũng lưu ý, theo nhu cầu thì nguồn vốn trên mới chỉ đạt hơn 70% nên việc đầu tư hoàn chỉnh tuyến đường cao tốc trong bối cảnh nguồn lực có hạn là rất khó.

“Nhiều nước phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng đều phải phân kỳ đầu tư với tuyến đường cao tốc. Bộ GTVT trên cơ sở học hỏi kinh nghiệm, vừa qua nghiên cứu báo cáo cơ quan có thẩm quyền thực hiện phân kỳ theo những nguyên tắc, để đảm bảo vừa đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh nguồn lực có hạn nhưng cũng tạo tiền đề thuận lợi cho giai đoạn sau có nguồn lực thì nâng cấp” – ông Nguyễn Văn Thắng phân tích.

Nguyên tắc đó được Bộ trưởng Bộ GTVT nêu ra, trước hết là ưu tiên đoạn tuyến có nhu cầu vận tải lớn. Nhiều đoạn tuyến đã được đầu tư hoàn chỉnh như Hà Nội – Hải Phòng, Bến Lức – Long Thành...

Thứ hai là phân kỳ đầu tư với tuyến nhu cầu vận tải chưa cao trong giai đoạn đầu khi đưa vào khai thác.

Thứ ba là chỉ phân kỳ đầu tư về bề rộng mặt cắt, còn yếu tố kỹ thuật khi nâng cấp sẽ đảm bảo.

Thứ thư là thực hiện giải phóng một lần theo quy hoạch. Tất cả tuyến đường cao tốc vừa qua Quốc hội phê duyệt đều cho giải phóng mặt bằng một lần, đây là điều kiện thuận lợi nâng cấp thời gian tới.

Bộ GTVT phối hợp Bộ KHĐT tham mưu báo cáo Chính phủ, Quốc hội xem xét bổ sung danh mục và bổ sung nguồn vốn tăng thu ngân sách năm 2022 để mở rộng 2 tuyến Cao Bồ - Mai Sơn và La Sơn – Hoà Liên là 2 dự án chưa được đầu tư hoàn chỉnh.

Thời gian tới, trong khả năng cân đối ngân sách, Bộ GTVT sẽ phối hợp tham mưu trình Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện đoạn tuyến còn lại, trong đó ưu tiên đoạn tuyến mới có 2 làn xe, đoạn tuyến có lưu lượng phương tiện lưu lớn.

Rất ít dự án tăng tổng mức đầu tư

Đại biểu Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) đặt vấn đề rằng 2/3 tổng vốn đầu tư công dành cho hạ tầng giao thông nhưng các dự án quan trọng quốc gia đều điều chỉnh thời gian thực hiện cũng như tổng mức đầu tư trong khi ban đầu báo cáo rằng đã được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng, thậm chí có phương án dự phòng.

“Xin Bộ trưởng cho biết trách nhiệm khi trình không chính xác thuộc về ai? Bộ có cho rằng cần xử lý nghiêm trách nhiệm tập thể, cá nhân?” – ông Lê Hoàng Anh nêu vấn đề.

Giải đáp băn khoăn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, kỳ trung hạn 2021-2025 Bộ GTVT được giao 64 dự án với số vốn hơn 300 nghìn tỷ đồng, hiện đã phê duyệt 60 dự án và đang triển khai.

Ông khẳng định, quá trình triển khai cơ bản các dự án đều tương đối tốt, không tăng tổng mức đầu tư, hoặc có thì rất ít. Riêng ở ĐBSCL có 3 dự án có tăng tổng mức đầu tư tương đối cao là: Cầu Rạch Miễu 2, đường cao tốc An Hữu - Cao Lãnh, Mỹ An – Cao Lãnh.

Nguyên nhân được chỉ ra là khi triển khai khảo sát thiết kế dự án rơi vào thời gian dịch bệnh (2020-2021), dẫn đến công tác khảo sát chưa được triệt để. Song, nguyên nhân chính chủ yếu do liên quan đơn giá đền bù giải phóng mặt bằng của các địa phương.

“Khi khảo sát một đơn giá và khi triển khai lại một đơn giá, dẫn đến tổng mức đầu tư tăng hơn bình thường. Còn cơ bản các dự án còn lại đảm bảo tổng mức đầu tư” – ông Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Liên quan xem xét trách nhiệm, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết được thực hiện nghiêm. Bộ trưởng có văn bản gửi cơ quan chức năng, bộ ngành liên quan để cùng kiểm tra, thanh tra và xử lý trách nhiệm. Với nhà thầu thì có chế tài xử phạt; với Ban quản lý dự án, chủ đầu tư cũng có chế tài kiểm điểm, xem xét trách nhiệm, cả cơ quan thẩm định của bộ. Đặc biệt, xử lý nghiêm khắc với đơn vị tư vấn, cả phạt tiền và hạn chế tham gia thầu các dự án khác của Bộ GTVT.

“Bộ thực hiện nghiêm túc và vẫn đang triển khai xử lý” – ông Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh thêm.