Cuối giờ sáng 2/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có giải trình về nhiều vấn đề trong thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 – 2025…

Bài học rất đau xót từ hoàn thuế VAT sai

Trả lời các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại hội trường Quốc hội sáng nay 2/11, về Dự toán ngân sách năm 2024, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, đây là nỗ lực lớn của Chính phủ và Quốc hội, Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương lần thứ VIII đưa ra dự toán thu ngân sách phả tăng 5,5 %. Vậy Bộ Tài chính đề xuất giảm 2 loại thuế Thuế Bảo vệ môi trường trong xăng dầu và thuế VAT từ 10% xuống 8%, cả hai khoản thuế này giảm 1.157.900 tỷ đồng, chứ không phải là 1.700.000 tỷ đồng nữa, tương đương tăng được 8,46% so với theo hướng thực hiện và dự toán của năm 2023.

Đặc biệt trong bố trí chi, ông Phớc cho hay, Bộ Tài chính bố trí chi xây dựng cơ bản và đầu tư công đến 677,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách, như vậy thực hiện đúng chủ trương của Trung ương, Bộ cũng bố trí đủ để nâng lương cơ sở từ ngày 1/7.

Về quan điểm của một số đại biểu là giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng Phớc phản biện nên giữ nguyên như hiện nay, thậm chí nên tiết kiệm chi đầu tư, bởi: "Đầu tư phải hiệu quả, không lãng phí, không để thất thoát". Còn "chi thường xuyên, có bộ ngành, chi tiền lương chiến 60-66%, tiếp khách và đi công tác hiện rất ít, chi thường xuyên chủ yếu là phục vụ cho con người lương và phụ cấp lương là chính".

Liên quan đến hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT), Bộ trưởng Phớc cho rằng, hoàn thuế hiện nay ngành thuế có 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hồ sơ/ 9154 tỷ nợ thuế. Hoàn thuế VAT thì quy định đặt ra là điều kiện doanh nghiệp được hoàn thuế là phải có hoá đơn giá trị gia tăng, chứng từ chuyển tiền, hợp đồng; đối với các công ty xuất, nhập khẩu sẽ phải có thêm hợp đồng, chứng từ chuyển tiền và tờ khai hải quan…

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua có vướng mắc mà cơ quan thuế đã xác minh ở nước ngoài được là khi đối chiếu tờ khai, hợp đồng và chứng từ, cơ quan thuế của nước ngoài bảo doanh nghiệp đứng tên có mối quan hệ làm ăn với doanh nghiệp Việt Nam không tồn tại. Điều đó có nghĩa là hợp đồng và các giấy tờ kia vô hiệu, không hoàn được và đang xác minh, điều tra chứ không thể làm tuỳ tiện.

"Bài học rất đau xót, riêng vụ hoàn thuế VAT sai ở Công ty Cổ phần Phát triển nhà Thủ Đức (Thuduc House) tại TP.HCM, Cục Thuế TP.HCM có 18 người đi tù, kể cả Cục Phó, dù họ không lấy đồng nào hết. Nếu trong luật thuế nói hoàn thuế mà chỉ xác minh người bán cuối cùng, cán bộ thuế không vi phạm thì chúng tôi thực hiện ngay, còn luật thuế quy định nếu hoàn trước, kiểm tra sau là 6 ngày, chúng tôi chấp hành, kiểm tra trước, hoàn sau là 40 ngày", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Nếu hoàn thiện pháp luật tốt, tăng trưởng kinh tế mạnh hơn nhiều

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, 9 tháng đầu năm 2023, Tổng Bí thư đã nói, 9 tháng đầu năm kinh tế nước ta vẫn tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh kinh tế không mấy sáng sủa của kinh tế toàn cầu. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, nợ nước ngoài, bội chi ngân sách được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững.

Về chính sách tài khoá, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, thời gian qua, Chính phủ đang thực hiện chính sách mở rộng, có nghĩa là giảm thuế nhưng vẫn tăng thu ngân sách. Bộ Tài chính 3 năm qua trình Quốc hội Chính phủ giảm, giãn thuế, tiền thuế đất. Năm 2021 giảm 132.400 tỷ đồng, năm 2022 là 233.000 tỷ đồng, năm 2023 dự kiến giảm, giãn khoảng 200.000 tỷ đồng.

“Đây là nỗ lực rất lớn, sau khi chúng ta giảm thuế rồi, làm nào để có tiền, giữ cán cân tài khoá, đưa vào nền kinh tế 247.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 43/2022. Tình hình thực hiện, dự toán ngân sách 2023, báo cáo đại biểu đến hết tháng 10, thu ngân sách 85%, 1 triệu 366 nghìn tỷ đồng”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Tư lệnh ngành Tài chính cho biết: “Có nhiều đại biểu cho rằng thu tăng từ tiền đất, nhưng tôi khẳng định tiền thu từ đất chỉ 57,8%, tức là khoảng 86.482 tỷ đồng; khoản thu dầu thô rất nhỏ bé, chỉ 46.000 tỷ đồng, tức 2,6% tổng thu ngân sách. Thu ngân sách chủ yếu là thu từ sản xuất, kinh doanh, từ doanh nghiệp”..

Về ý kiến cho rằng nền kinh tế hiện nay không có rào cản pháp luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính phản biện: “Nếu chúng ta hoàn thiện pháp luật tốt, tăng trưởng mạnh hơn nhiều, nền kinh tế bền vững, doanh nghiệp sẽ phát triển mạnh mẽ hơn”.

Ông Phớc dẫn chứng: “Tại sao khi định giá đất, ai vào cũng tính sai? Hay như thực hiện Luật Quy hoạch, đến nay hơn nửa nhiệm kỳ vẫn chưa phê duyệt quy hoạch cấp tỉnh, thì sao triển khai được quy hoạch của các phân khu”.

Về giải ngân đầu tư công, Bộ trưởng Tài chính cho biết, đến nay, mới giải ngân được 57% theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

“Tại sao giải ngân thấp thế trong khi nền kinh tế đang cạn vốn? Đấy có phải là những vướng mắc từ đầu tư công, từ Luật đầu tư công không? Nếu không sửa Luật đầu tư công chúng ta vẫn cứ tiếp tục bàn mãi về vấn đề giải ngân đầu tư công”, Bộ trưởng Bộ Tài chính đặt vấn đề.

Theo Tư lệnh ngành Tài chính, ngay cả như muốn điều chỉnh danh mục công trình trong giải ngân vốn đầu tư công, cũng phải ra Quốc hội. Muốn điều chỉnh vốn từ dự án này sang dự án khác cũng phải ra Quốc hội. Muốn lập dự án thì phải có tiền, tiền phải đưa vào kế hoạch đầu tư công mà muốn có dự án thì phải được bố trí tiền…

“Những dự án trong gói phục hồi nền kinh tế không giao vốn chứ đừng nói chuyện giải ngân. Chẳng hạn như gói 14.000 tỷ để xây dựng trạm y tế phường, xã thì đến nay chưa giao được vốn. Kể cả sân bay Long Thành là công trình trọng điểm quốc gia, đến nay cũng chưa giao được vốn bởi có dự án chưa được phê duyệt”, Tư lệnh ngành Tài chính dẫn chứng.

Bộ trưởng Phớc cho biết, nếu muốn có dự án phải có tiền, nếu lấy tiền chi thường xuyên lại sai quy định của Luật Đầu tư công, mà Luật Đầu tư công phải mở rộng, đa dạng hoá nguồn vốn, quy định chủ yếu trình tự, thủ tục thôi, sắp tới phải sửa.

“Tôi nghĩ phải sửa, tới đây sửa Luật Ngân sách thì đưa nội dung này vào Luật Ngân sách. Ngay cả chi thường xuyên và chi đầu tư bây giờ vẫn còn cãi nhau”, ông Phớc nhấn mạnh.