Giai đoạn hiện nay, đại dịch Covid 19 và giãn cách xã hội làm mọi người đều ngại đến khám bệnh tại các cơ sở y tế. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn không nên trì hoãn việc đến gặp bác sĩ, để tránh gặp những biến chứng có hại đối với sức khỏe của mình.

Viêm amiđan cấp tính là loại bệnh thường gặp. Khi nghi ngờ bị viêm amiđan cấp, bạn có thể liên hệ với bác sĩ qua điện thoại để tham vấn. Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ cho thuốc điều trị tại nhà. Nhưng cũng có những trường hợp phải đi khám tại các cơ sở y tế.

Viêm amiđan cấp tính là gì?

Viêm amiđan cấp tính là hiện tượng viêm tổ chức amiđan, chủ yếu là do nhiễm trùng. Viêm amiđan thực chất là viêm họng, nhưng các biểu hiện bệnh khu trú chủ yếu tại tổ chức amiđan. Bệnh phổ biến ở người trẻ, đặc biệt là vào mùa thu hoặc khi ta di chuyển giữa các khu vực có và không có máy điều hoà nhiệt độ.

Nguyên nhân gây bệnh 50-80% trường hợp là virus (virus Epstein-Barr (EBV), herpes simplex, bệnh cúm và virus rhino),  20-50% do vi khuẩn, trong đó liên cầu khuẩn tan huyết beta nhóm A (GAS), gây ra 5-36% trường hợp. Nấm (Candida) có thể gây viêm amiđan ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch.

Các triệu chứng chính của viêm amiđan cấp

Người bệnh cảm giác mệt mỏi kèm theo sốt và đau họng khởi phát đột ngột. Khi quan sát sẽ thấy amidan sung huyết, phù nề và có thể có một lớp giả mạc bao phủ. Hạch góc hàm hoặc hạch nhóm cổ cao trướng ứng với bên cạnh hoặc ngay dưới amiđan sưng đau, di động.

Điều trị tại nhà

80% các trường hợp người bệnh có biểu hiện như mô tả ở trên có thể tự điều trị ở nhà bằng các thuốc sau: Dùng kháng sinh thông thường nhóm betalactam hoặc loại kháng sinh bạn có sẵn trong nhà (nếu có giả mạc), thuốc kháng viêm, hạ sốt, giảm đau (liều tuân thủ theo hướng dẫn của thuốc). Đồng thời súc họng bằng những dung dịch kiềm nhẹ hoặc pha nước muối nhạt như nước canh, súc miệng để cân bằng lại môi trường pH của vị trí bị bệnh.

Trường hợp nào cần đi khám ngay tại các cơ sở y tế?

Trong những trường hợp dưới đây, bạn cần đến gặp bác sĩ:

- Viêm amiđan có thể lan xuống hạ họng, thanh quản nếu bệnh nhân trở nên có giọng khàn hoặc thấy khó thở, thở rít, tăng tiết nước bọt.

- Nghi ngờ viêm amiđan do liên cầu Beta tan huyết nhóm A với thang điểm trên 3 điểm như sau: Có dịch tiết bề mặt amidan (1đ), hạch dưới hàm mềm, ấn đau (1đ), sốt cao đột ngột trên 39 độ (1đ), không có biểu hiện ho (1đ). Lúc này phải có sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa để đề phòng biến chứng toàn thân cho thận, tim và các khớp.

- Nghi ngờ viêm họng do tăng bạch cầu đơn nhân: bệnh phổ biến ở thanh thiếu niên và cả người lớn, lây được truyền qua nước bọt (do đó còn có tên “bệnh của những nụ hôn”). Biểu hiện điển hình là cảm giác khó chịu và sốt, sau đó đau họng và nổi hạch ở dưới hàm. Khi bác sĩ khám sẽ thấy amidan to, có lớp giả mạc và có hiện tượng bong lớp biểu mô bề mặt amiđan và có thể có chấm xuất huyết ở khẩu cái mềm. Hạch cổ mềm, đau, đôi khi xuất hiện thêm hạch toàn thân. Lách to. Lúc này, bác sĩ sẽ cần cho thực hiện một số xét nghiệm, siêu âm để chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ vỡ lách (theo y văn chiếm khoảng 0,1% số bệnh nhân viêm amiđan do tăng bạch cầu đơn nhân). Sự thâm nhiễm tế bào lympho dẫn đến tăng kích thước lách, làm vỏ lách mỏng nên dễ vỡ. Những trường hợp này cần lưu ý ở những bệnh nhân viêm amiđan nghi ngờ do tăng bạch cầu lympho mà xuất hiện đau bụng ở phía trên bên trái lan tỏa lên vai trái (dấu hiệu Kehr), cần siêu âm đánh giá lách.

- Nghi ngờ viêm tấy hoặc áp xe quanh amiđan, hoặc áp xe khoang quanh họng: Thường xuất hiện từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 7 sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, mặc dù sử dụng kháng sinh nhưng tình trạng đau họng vẫn tăng dần, giọng nói thay đổi (có thể nói giọng như ngậm hạt thị), khó nuốt, nước bọt tăng tiết. Khi bác sĩ khám sẽ thấy trụ trước hoặc trụ sau căng phồng, nề, lưỡi gà nề và bị đẩy lệch sang bên đối diện, amiđan bị đẩy vào trong và lên trên, khả năng há miệng đôi khi hạn chế.

Trong những trường hợp trên, bạn không nên chần chừ mà cần tới gặp bác sĩ để được thăm khám, điều trị kịp thời./.