Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khẳng định rằng NATO "nên vui" khi một thành viên trong khối tăng cường về mặt an ninh, thậm chí cả khi nước này sở hữu hệ thống phòng thủ S-400 của Nga. Ông Erdogan cũng kêu gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump dỡ bỏ trừng phạt và tiếp tục bán các chiến đấu cơ cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Các bộ phận đầu tiên của hệ thống S-400 được Nga chuyển tới cho Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Reuters

Nếu Thổ Nhĩ Kỳ "trở nên mạnh hơn trong lĩnh vực an ninh, ai cũng sẽ mạnh lên? Rõ ràng là bản thân khối NATO", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nhận định ngày 14/7, đồng thời gọi S-400 là thỏa thuận quan trọng nhất trong lịch sử của nước này.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ lại có quan điểm khác về vấn đề này. Việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống S-400 khiến nước này có thể đối mặt với các lệnh trừng phạt theo Đạo luật chống lại kẻ thù của nước Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA). Dù vậy, Washington vẫn chưa áp các lệnh trừng phạt lên Ankara liên quan đến thỏa thuận S-400, bất kể chủ tịch Ủy ban Các vấn đề Đối ngoại Hạ viện - Hạ nghị sĩ Eliot Engel tuyên bố hôm 12/7 rằng Tổng thống Erdogan sẽ "phải đối mặt với những hậu quả nặng nề" khi "đứng về phía Tổng thống Putin thay vì đồng minh".

Mặc dù cùng là đồng minh NATO song mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ thường "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt". Hai nước này cũng đã có những căng thẳng về vấn đề thương mại năm ngoái sau các bất đồng về việc thả giáo sĩ Fethulla Gulen - một nhà truyền giáo mà ông Erdogan cho rằng đã tham gia vào cuộc đảo chính bất thành năm 2016.

Bất chấp bầu không khí thường xuyên "căng như dây đàn" với Mỹ, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan vẫn lạc quan ngày 14/7 rằng ông Trump sẽ "tìm được tiếng nói chung" và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt cho Ankara. Tổng thống Trump "có quyền dỡ bỏ hoặc trì hoãn đạo luật CAATSA", ông Erdogan khẳng định, đồng thời cho biết thêm ông đã có một cuộc thảo luận nồng ấm với Tổng thống Mỹ về vấn đề này tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Osaka, Nhật Bản tháng trước.

Phát biểu sau cuộc gặp này, Tổng thống Trump đã đổ lỗi về tình hình hiện nay là do chính quyền Tổng thống Obama đã từ chối bán hệ thống tên lửa Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau khi Thổ Nhĩ Kỳ quyết định mua hệ thống S-400 của Nga, Mỹ từng đe dọa sẽ loại Ankara khỏi chương trình phát triển F-35 như một quân bài mặc cả do lo ngại S-400 có thể khám phá ra các "bí mật" của loại chiến đấu cơ này nếu nó được vận hành cùng với hệ thống trên.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan cảnh báo người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar tháng trước rằng Ankara sẽ tự loại mình khỏi chương trình F-35 nếu nước này không "đảo ngược" thương vụ mua hệ thống S-400 vào 31/7 tới. Thổ Nhĩ Kỳ đã đầu tư 1,25 tỷ USD trong chương trình F-35 và là 1 trong 9 nước tham gia phát triển chiến đấu cơ này cũng như đã đặt hàng 100 chiếc. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn giữ im lặng cuối tuần trước khi Thổ Nhĩ Kỳ nhận hệ thống S-400 đầu tiên.

Tổng thống Erdogan phát biểu với báo giới rằng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn "trung thành" với chương trình F-35, thanh toán đúng hạn và sự trung thành này nên được "đền đáp" bằng sự hợp tác quốc phòng trong tương lai.

"Chúng tôi là những đối tác chiến lược. Hãy làm những điều mà một quan hệ chiến lược cần phải làm", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định./.