Ngày 8/8/1967, Tuyên bố Bangkok đã được ký kết với sự ra đời của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trải qua 55 năm tồn tại và phát triển, ASEAN đã chứng minh là một mô hình hợp tác khu vực thành công trên thế giới, xây dựng một cộng đồng mang lại cơ hội cho tất cả người dân. Với chủ đề “Cùng nhau mạnh mẽ hơn", ASEAN một lần nữa nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, phát huy sức mạnh tập thể trong bối cảnh thế giới đầy thách thức hiện nay.

Nỗ lực phục hồi sau đại dịch

Bất chấp tình hình lạm phát, xung đột cùng cạnh tranh địa chính trị gia tăng trong khu vực và trên thế giới, ASEAN trong 6 tháng đầu năm nay được coi là điểm sáng kinh tế toàn cầu, với một số nước khu vực dường như đi ngược lại xu hướng suy thoái kinh tế thế giới.

4 trong số 6 nền kinh tế lớn nhất ASEAN là Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Philippines, có tổng sản phẩm quốc nội đang tăng nhanh hơn lạm phát. Việt Nam là quốc gia có tốc độ tăng trưởng ấn tượng với GDP 6 tháng đầu năm nay tăng 6,42%. Kinh tế Indonesia 6 tháng đầu năm cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng 5%, trong khi Philippines đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay từ 6,5 đến 7,5%...

Đối mặt với nhiều khó khăn trong thời gian tới nhưng ASEAN nhìn chung vẫn được dự báo duy trì đà tăng trưởng tích cực và Đông Nam Á sẽ vẫn là điểm đến then chốt cho đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời gian tới. Với nhiều Hiệp định thương mại siêu khu vực có hiệu lực và một chiến lược hợp nhất cho cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, ASEAN được đánh giá có vị trí tốt để tăng trưởng bất chấp những thách thức địa chính trị kinh tế đang diễn ra trên toàn cầu.

Ông Mathias Cormann, Tổng thư ký Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD khẳng định: "ASEAN thực sự đang là một khu vực phát triển mạnh mẽ, là nền kinh tế lớn thứ 5 trên thế giới với khoảng 660 triệu dân. Tôi sẽ không nói nhiều đến các rủi ro hiện nay như việc chọn bên trong cạnh tranh địa chiến lược, mà chỉ nói đến việc ASEAN có thể thúc đẩy lợi ích của mình trong một thị trường toàn cầu ổn định, với hệ thống thương mại quốc tế dựa trên nguyên tắc, những bước tiến của các quốc gia này trong giảm nghèo, tăng thu nhập hay tăng cường hội nhập kinh tế khu vực cũng như toàn cầu thông qua tự do hóa thương mại và đầu tư. Vì vậy tôi lạc quan khi cho rằng trong khi nhiều quốc gia trên thế giới có thể lùi lại, nhưng nền kinh tế ASEAN vẫn đang có nhiều tín hiệu tích cực”.

Để có thể đứng ngoài nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu, không chỉ là chiến lược thích ứng linh hoạt với tình hình mới sau đại dịch của từng quốc gia thành viên mà còn là nỗ lực thúc đẩy hợp tác nội khối cũng như tranh thủ sự ủng hộ của các đối tác để đảm bảo quá trình phục hồi bền vững hậu đại dịch. Cùng với tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, ASEAN cũng đang gia tăng vai trò giải quyết các thách thức, giúp gìn giữ an ninh hòa bình khu vực, tạo không gian và cơ hội để 660 triệu dân nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trong 55 năm ASEAN thành lập, vị thế và vai trò của ASEAN không ngừng được cải thiện. Nhiều cường quốc lớn ngoài khu vực ngày càng coi trọng, đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN, coi việc thắt chặt quan hệ với ASEAN là một trong những ưu tiên quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương của mình.

Ngoại trưởng Mỹ Antoni Blinken khẳng định: “Trong bối cảnh mối quan hệ và đối tác giữa Mỹ và ASEAN đang ngày càng mạnh mẽ hơn, Mỹ tiếp tục cam kết đối với vai trò trung tâm của ASEAN. Chúng tôi mong muốn thiết lập một mối quan hệ đối tác chiến lược và toàn diện với ASEAN”.

Năm 2021, ASEAN công nhận Anh là quốc gia đối tác đối thoại thứ 11 và chuẩn bị sẽ có thêm nhiều quốc gia khác như Pháp và Italia tham gia. Việc mở rộng quan hệ đối tác cho thấy ASEAN đã có thể thu hút được nhiều sự quan tâm hơn từ các nước trong và ngoài khu vực. Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 55 tại Campuchia, có thêm 6 nước tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á nâng tổng số quốc gia thành viên của hiệp ước này lên thành 49 nước, cho thấy tầm quan trọng của các cơ chế đa phương do ASEAN dẫn dắt, nhằm thúc đẩy hợp tác hữu nghị và cùng tồn tại hòa bình.

Việt Nam nâng tầm ASEAN trên trường quốc tế

Sự phục hồi mạnh mẽ hậu đại dịch của ASEAN không thể không kể đến vai trò quan trọng của nước thành viên Việt Nam. Giữ chức chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 chưa từng có tiền lệ, Việt Nam vẫn nỗ lực thúc đẩy các chương trình nghị sự, với những giải pháp và kế hoạch hành động không chỉ giải quyết tác động tức thời của đại dịch mà còn tạo khuôn khổ cho các hành động dài hạn, giúp ASEAN phục hồi bền vững hậu đại dịch. Điển hình là Quỹ ứng phó COVID 19, Khuôn khổ phục hồi toàn diện ASEAN hay Trung tâm Y tế công cộng khẩn cấp và các bệnh mới nổi. Kế hoạch hành động Hà Nội nhằm tăng cường hợp tác kinh tế ASEAN và kết nối chuỗi cung ứng có ý nghĩa lớn trong bối cảnh hiện nay. Đánh giá về 27 năm gia nhập ASEAN của Việt Nam, Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho rằng Việt Nam đã nâng tầm ASEAN trên trường quốc tế.

Việt Nam là một thành viên rất tích cực của ASEAN và kể từ khi gia nhập đã đóng góp vào hành trình hội nhập của khu vực và quá trình xây dựng cộng đồng, đặc biệt khi nước này giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 1998, 2010 cũng như năm 2020. Việt Nam đã thể hiện vài trò quan trọng trong việc thực hiện các định hướng ưu tiên khu vực, trong đó có nỗ lực chung của ASEAN đối phó với đại dịch COVID-19. Việt Nam cũng đã thúc đẩy quyền phụ nữ hay ủng hộ mạnh mẽ cho sự phát triển tiểu vùng, tạo ra những ảnh hưởng chung cho quá trình hội nhập khu vực nói chung. Và trong hơn 27 năm trở thành thành viên, Việt Nam đã nâng tầm vị thế ASEAN trên trường quốc tế”

27 năm gia nhập ASEAN, với tinh thần tích cực chủ động và đầy trách nhiệm, vai trò của Việt Nam đã được các nước thành viên tổ chức ASEAN cũng như thế giới ghi nhận. “Việt Nam có nhiều đóng góp đối với sự phát triển và đoàn kết của ASEAN” là tiêu đề trên tờ Thời báo Hàn Quốc, đánh giá Việt Nam đã cùng với các thành viên thúc đẩy ASEAN xây dựng nhiều văn kiện quan trọng của Hiệp hội như: “Tầm nhìn 2020 và kế hoạch triển khai”, “Tuyên bố ASEAN 2”, “Hiến chương ASEAN”, “Kế hoạch tổng thể và kết nối ASEAN (MPAC)”… Việt Nam cũng nằm trong số các quốc gia đi đầu trong việc thực hiện các mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Hội đồng Ấn Độ về các vấn đề đối ngoại có bài viết ca ngợi Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò chủ tịch ASEAN 2020 bất chấp những khó khăn của đại dịch. Điều đó cho thấy sự khéo léo, tự tin, khả năng quản lý và kiểm soát xã hội tốt của Việt Nam, giúp nâng tầm vị thế quốc tế của quốc gia Đông Nam Á này./.