Cố nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi(1924-2003). Ảnh:baicadicungnamthang.net

Ngày 7/9/1945, lần đầu tiên thính giả cả nước được nghe nhạc hiệu của Đài Tiếng nói Việt Nam vang lên. Đó là nhạc của bài hát“Diệt phát xít”,được nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi sáng tác đúng vào những ngày mùa Thu lịch sử năm 1945. Đây là tâm sự của nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi lúc sinh thời, được ghi lại trong băng ghi âm của Đài Tiếng nói Việt Nam: “Lúc bấy giờ tôi họp hội nghị văn hóa cứu quốc, để viết báo cáo cho Đại hội Tân Trào. Đêm hôm ấy đi về đi xe đạp, đi từ Dục Tú về qua cầu sông Cái, gió lộng. Tự nhiên nghĩ đến đất nước, tự nhiên trong đầu văng vẳng câu "Việt Nam, Việt Nam, Việt Nam"... Thế là câu đầu xuất hiện trong bài "Diệt Phát xít" là mấy câu ấy. Tôi viết rất nhanh bài "Diệt Phát xít". Viết xong tôi chép tay cho một người bạn, chứ không in ở đâu cả. Thế rồi bài hát cứ truyền miệng từ người nọ sang người kia, dần dần lan ra, thành bài hát khởi nghĩa của Hà Nội.”

Cố nhạc sĩ Xuân Oanh(1923-2010)(Ảnh tư liệu). Nguồn:dangcongsan.vn

Nhạc sĩ Xuân Oanh, lúc sinh thời, kể lại kỷ niệm này: “Trước đó tôi có ý thức về không khí của ngày khởi nghĩa giành chính quyền sẽ đến, nên trong lòng có ý nảy ra ý viết một bài hát về cách mạng, nhưng cụ thể nó là cái gì thì chưa nghĩ ra được. Tôi là cán bộ của mặt trận Việt Minh cùng với quần chúng đi biểu tình. Bài hát ra đời trong lúc đi biểu tình, vừa đi tôi vừa viết, viết được câu nào thì hát câu đó. Hát được câu nào thì quần chúng hát theo, xong lại viết câu sau, cứ thế, cứ thế, tiếp tục, viết cho đến lúc quần chúng kéo đến Nhà hát Lớn thì bài hát cũng hoàn thành. Bài hát ra đời trong không khí biểu tình, từ không khí biểu tình mà nó đẻ ra bài hát đó, đúng ngày 19/8. Vì thế cho nên có thể cảm thấy trong giai điệu và trong hành khúc đó của quần chúng nó có bước đi của quần chúng và có tiếng reo của quần chúng. Quần chúng được giải phóng, quần chúng đứng lên giành chính quyền. Lời bài hát rất đơn giản “Toàn dân Việt Nam đứng đều lên góp sức một ngày”. Bài hát mô tả ngày Mười chín tháng Tám vừa là ngày lịch sử, vừa là bước chân của quần chúng.”

Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 trở thành những ký ức không thể nào quên trong tâm trí của nhiều người dân Việt Nam. Những khoảnh khắc thiêng liêng ấy được nhiều nhạc sĩ lưu lại trong những ca khúc cách mạng nổi tiếng sống mãi cùng lịch sử cách mạng Việt Nam. Các bài hát“Diệt Phát xít”và“Mười chín Tháng Tám”đã, đang và sẽ mãi mãi đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc Việt Nam, in sâu vào tâm khảm mỗi người dân Việt Nam.