Cùng với 11 quốc gia thành viên ban đầu, CPTPP chính thức có hiệu lực với Vương quốc Anh kể từ ngày 15/12/2024. Cơ hội và thách thức tiếp tục mở ra cho Việt Nam trong năm 2025 cũng như 12 nền kinh tế thành viên của khối thương mại chiếm 15% tổng GDP thế giới và dân số hơn 500 triệu người.

Chưa có số liệu tổng hợp cụ thể của cả năm 2024 về hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vào thị trường CPTPP, xong, từng ngành hàng, lĩnh vực xuất khẩu vào các thị trường trong khối CPTPP đã có mức tăng trưởng ngoạn mục, năm sau cao hơn năm trước và nhiều nhóm hàng có tỷ lệ sử dụng giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) ưu đãi CPTPP khá cao. Đặc biệt, doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng hiệu quả ưu đãi từ CPTPP tại các thị trường khu vực châu Mỹ như Canada, Mexico và Peru - những nước lần đầu tiên có quan hệ hiệp định thương mại với nước ta từ CPTPP. Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, sau hơn 5 năm thực thi CPTPP,  kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) hàng hoá đã tăng hơn 56% tại các thị trường này.

Bà Võ Thị Hồng Anh - Phó Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ, Bộ Công Thương cho biết: "Kể từ khi Hiệp định đi vào hiệu lực cho tới nay thì một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam - ví dụ như là điện thoại, hàng điện tử, thủy sản, đồ gỗ… đã dần dần khẳng định được chỗ đứng tại thị trường các nước CPTPP này. Tôi ví dụ như là mặt hàng tôm của Việt Nam, hiện tại Việt Nam đang là nhà cung cấp khoảng 35% tôm cho thị trường Canada, hay là mặt hàng cá tra thì hiện tại Mexico cũng đang là một trong ba thị trường xuất khẩu lớn nhất về mặt hàng cá tra của Việt Nam".

Dưới góc độ doanh nghiệp, bà Lê Hằng - Giám đốc Truyền thông - Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) và bà Nguyễn Thị Hương - Giám đốc Công ty TNHH Hạt điều Vàng (TP HCM) cho biết, thực tế sau gần 6 năm xuất khẩu vào các thị trường này khi có CPTPP.

Theo bà Hằng: "Thị phần của thủy sản Việt Nam trên các thị trường này nó tăng đã cho thấy thế mạnh cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam đã được hỗ trợ rất nhiều từ hiệp định CPTPP. Ví dụ như là tại Canada, thị phần của Việt Nam đã tăng từ 7- 8% giai đoạn trước lên tới 10%, trong đó riêng mặt hàng tôm là thị phần của tôm Việt Nam đã tăng từ 18% lên 25%, và tôm Việt Nam đứng số 1 tại Canada. Hoặc là tại Australia, mặt hàng tôm của Việt Nam cũng chiếm thị phần áp đảo là 70%, thị phần này đã tăng gấp đôi so với giai đoạn trước khi Việt Nam tham gia vào CPTPP (trước đó chúng ta chỉ có 32% thôi)…".

Nông sản thực phẩm, dệt may, da giày, các mặt hàng công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đã tận dụng khá tốt ưu đãi từ CPTPP để gia tăng xuất khẩu và khẳng định chất lượng, ưu thế của hàng Việt tại thị trường này.

Ông Lưu Vạn Khang - Tham tán thương mại Mexico (kiêm nhiệm Guatemala, Honduras, El Salvador, Belize) chia sẻ: "Tôi thật sự vui mừng khi nhìn thấy những sản phẩm của Việt Nam như quần áo, giày dép, bàn ghế, đồ nhựa… được bán tại các trung tâm siêu thị lớn của Mexico. Các sản phẩm thực phẩm như cá, bún, miến, phở, bánh đa nem… đã được bán tại các siêu thị lớn, nhỏ tại Mexico và càng vui mừng hơn khi các bạn bè thân thiết của chúng tôi chia sẻ rằng hàng của Việt Nam có chất lượng tốt, đồ ăn của Việt Nam rất ngon…".

Mặc dù vậy, vẫn còn khá nhiều ngành hàng vẫn đang xuất khẩu thô, với một tỷ lệ rất nhỏ vào thị trường CPTPP. Ông Lê Phú Cường - Tham tán thương mại Việt Nam tại Malaysia thông tin: "Trong những năm gần đây các mặt hàng như gạo, cà phê, hạt điều của Việt Nam đã gia tăng mạnh mẽ. Tuy nhiên thì sản phẩm nông sản Việt Nam xuất khẩu vào Malaysia hầu hết là xuất thô như gạo, cà phê… gạo thì loại 5% tấm,  cà phê thì là cà phê hạt…".

Tiềm năng xuất khẩu vào thị trường CPTPP với khoảng 500 triệu dân là rất lớn. Theo ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên - Bộ Công Thương, dư địa để hàng Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường CPTPP, nhất là khu vực châu Mỹ như Canada, Mexico và Peru vô cùng lớn. Có những mặt hàng hiện nay nước ta chỉ chiếm khoảng 3 - 5% thị phần tại các thị trường. Nhiều mặt hàng xuất sang CPTPP được cấp chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) ưu đãi cũng chỉ chiếm khoảng 5% tổng kim ngạch xuất khẩu sang khối này. Việc CPTPP có hiệu lực từ cuối năm 2024 với Vương Quốc Anh mở ra thị trường xuất khẩu lớn cho hàng Việt tại thị trường này cũng như các thị trường mà Anh đã có FTA.

Ông Ngô Chung Khanh cho biết: "Việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP thứ nhất là tạo thêm thị trường cho Việt Nam vì trong quá trình đàm phán CPTPP thì chúng tôi cũng đã đạt được thỏa thuận với Anh theo hướng Vương Quốc Anh mở thêm cam kết, mở thêm tiếp cận thị trường cho Việt Nam ngoài các FTA song phương đã có, đặc biệt là ngành thủy sản đã có được thuận lợi rất lớn khi cam kết về việc VQ Anh gia nhập CPTPP chính thức có hiệu lực. Và tôi nghĩ đây chính là một trong những điểm sáng của hiệp định CPTPP.

Và hiện nay thì cũng có thêm 6 nền kinh tế nữa cũng đang xin gia nhập đó là Trung Quốc Đài Loan, Costa Rica, Ecuador, Uruguay và cả Ukraine. Thì với việc mà có nhiều nền kinh tế, trong đó nền kinh tế lớn như Trung Quốc Đài Loan thể hiện sự quan tâm cho thấy vai trò của CPTPP ngày càng lớn mạnh, và chắc chắn sẽ tạo ra thêm những động lực mới cho các doanh nghiệp, cho các nhà đầu tư quan tâm hơn đến các thành viên CPTPP, đặc biệt là Việt Nam". 

 CPTPP đem lại cơ hội xuất khẩu hàng hoá bởi thị trường được mở rộng. Nhưng CPTPP là Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tiêu chuẩn cao, đòi hỏi nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp Việt trong việc đáp ứng các yêu cầu của thị trường. Điều mà theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam nhấn mạnh, CPTPP là một FTA tạo ra sự đổi mới và bứt phá cho sự phát triển và hội nhập của nền kinh tế Việt Nam trên toàn cầu, trong đó có ngành dệt may. CPTPP đã cho ngành dệt may Việt Nam cơ hội tiếp cận các thị trường mới như Canada, Australia, New Zealand… Đồng thời, cũng giúp các doanh nghiệp dệt may Việt Nam thích ứng với cách thức mua hàng của các nhà nhập khẩu trong khối kinh tế này.

CPTPP đặt ra yêu cầu về chứng nhận xuất xứ, giúp các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản xuất từ nguyên liệu đầu vào. Xanh hoá là điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam làm chủ cuộc chơi trong CPTPP. Và đây chắc chắn không phải chỉ là đòi hỏi từ thị trường CPTPP mà của tất cả các thị trường xuất khẩu của Việt Nam.