Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Omicron là biến thể mới nhất được quan tâm bởi nó chiếm phần lớn các ca nhiễm COVID-19 trên thế giới. Hiện nay, biến thể này đang thống trị trên toàn cầu, chiếm hầu hết các kết quả báo cáo về tình hình dịch bệnh của GISAID (bản đồ cập nhật kết quả giải trình tự gene SARS-CoV-2).

Trong 1 cuộc họp báo, nhóm cố vấn kỹ thuật của WHO, đã giải thích về sự khác nhau giữa các biến thể phụ Omicron và sự tiến hóa của virus SARS-CoV-2 (TAG-VE).

Các biến thể phụ của Omicron là gì?

Omicron hay biến thể B.1.1.529 là sự kế thừa của biến thể Delta. Nó được tạo nên từ một số chủng phụ và những chủng phổ biến nhất, trong đó là BA.1, BA 1.1. và BA.2, WHO cho biết.

Ngay lúc này, biến thể phụ BA.2 là mối quan tâm chính của các nhà nghiên cứu và chuyên gia y tế. Ngoài ra, còn có một biến thể phụ nữa là BA.3 Omicron.

Trong vài tuần qua, có rất nhiều trường hợp liên quan đến biến thể phụ BA.2 Omicron đã được phát hiện.

Vào ngày 26/11, Omicron được tuyên bố là 1 biến thể đáng lo ngại bởi các yếu tố như: tăng khả năng lây truyền hoặc thay đổi bất lợi trong dịch tễ học COVID-19;  có tác hại nặng hơn, có sự thay đổi về các biểu hiện bệnh lâm sàng; làm giảm hiệu quả của các biện pháp xã hội và y tế công cộng (phương pháp chẩn đoán, vacine, phương pháp điều trị có sẵn). 

Mặc dù, nhiều người bệnh có các triệu chứng nhẹ hơn nhưng những nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe vẫn rất cao.

Các triệu chứng của biến thể phụ BA.1

BA.1 là biến thể phụ đầu tiên của biến thể Omicron được phát hiện sau biến thể Delta của COVID-19. Tính đến ngày 19/1, chủng BA.1 chiếm 97,4% báo cáo của GISAID và có 69-70 đoạn trong protein đột biến.

Các triệu chứng phổ biến thường thấy khi nhiễm COVID do Omicron gây ra như: đau họng, cảm lạnh, chảy nước mũi, hắt hơi, nhức đầu, đau người và sốt nhẹ. Còn triệu chứng mất khứu giác và vị giác thì không gặp phải trong đợt nhiễm thứ 2.

Theo một nghiên cứu, BA.1.1 có 40 đột biến còn 3 biến thể khác được phát hiện ở Nam Phi. Ngày 10/2/2022, khi BA.2 chiếm 1% tổng số ca nhiễm, thì BA.1.1. đã xuất hiện ở 69 quốc gia.

Bên cạnh đó, các triệu chứng của biến thể phụ BA.1.1 không khác biệt so với các biến thể khác.

Các triệu chứng của biến thể phụ BA.2

WHO cho hay, "BA.2 khác với BA.1 ở quá trình di truyền, nó có sự khác biệt về axit amin trong protein đột biến và các protein khác. Các nghiên cứu chỉ ra rằng BA.2 có lợi thế tăng trưởng hơn BA.1 và đang tiếp tục để tìm hiểu về lợi thế này. Nhưng theo dữ liệu ban đầu, cho thấy, BA.2 dễ truyền nhiễm hơn BA.1, hiện vẫn là biến thể Omicron phổ biến nhất”.

“Sự khác biệt về khả năng truyền nhiễm này dường như ít hơn nhiều, ví dụ như khác biệt giữa BA.1 và Delta. Hơn nữa, dù sự tăng trưởng BA.2 đang lớn dần theo tỷ lệ so với chủng Omicron khác (BA.1 và BA.1.1), nhưng vẫn có sự sụt giảm ở các trường hợp trên toàn cầu”, theo WHO.

Biến thể BA.2 được cho là chủng lây lan nhanh nhất trong số các biến thể phụ Omicron. Nó gây ra các triệu chứng như chảy nước mũi, đau họng, khó thở, ho dai dẳng, mệt mỏi. 

Dù không có triệu chứng riêng biệt nào khác, nhưng theo phát hiện của 1 số nghiên cứu cho hay, biến thể này có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng.

Khả năng thoát khỏi miễn dịch của biến thể phụ này liên quan đến tình trạng của bệnh, tuy nhiên, như WHO đã thông báo, BA.2 có mức độ nghiêm trọng giống với các chủng phụ khác của Omicron.

Điểm mấu chốt

Các biểu hiện của triệu chứng mắc COVID ở mỗi người đều khác nhau. Mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh còn phụ thuộc vào cơ chế miễn dịch của cơ thể khi phản ứng với sự tấn công của mầm bệnh.

Ở nhiều bệnh nhân, thậm chí vài tháng sau khi khỏi bệnh, vẫn có những ảnh hưởng nhất định về sức khỏe.

Theo Maria Van Kerkhove, người dẫn đầu kỹ thuật nhóm phản ứng COVID-19 của WHO nói, "Omicron đã thay thế biến thể Delta ở cấp độ toàn cầu. Nhiều quốc gia đã qua thời kỳ đỉnh cao nhưng không phải quốc gia nào cũng đều vượt qua thời kỳ đỉnh cao. Tuy ít nghiêm trọng hơn Delta nhưng Omicron không phải là 1 loại virus nhẹ”.

Về những điểm tương đồng cơ bản giữa BA.1 và BA.2, hay quá trình tiến hóa của SARS-COV-2, Tiến sĩ Anurag Agrawal, Chủ tịch TAG, đã nói rằng, "BA.2 là 1 biến thể đáng quan tâm. Sự giống nhau về khả năng lây truyền cơ bản cao, có mức độ nghiêm trọng hơn. Dựa trên các dữ liệu có sẵn và kết luận rằng hiện tại, Omicron gồm cả 2 biến thể phụ BA.1 và BA.2”.

Theo 1 cuộc kiểm kê của AFP được tổng hợp từ các nguồn chính thức, COVID-19 đã làm hơn 5,8 triệu người trên toàn thế giới tử vong./.