Hội nghị nghe đại diện 12 tỉnh, thành phố báo cáo về kết quả lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của các tầng lớp nhân dân, những vướng mắc trong quá trình thực hiện. Các địa phương góp ý cụ thể vào từng chương, mục, điều khoản của dự thảo Luật; những kiến nghị sửa đổi các điều luật; Những khó khăn vướng mắc từ thực tiễn cuộc sống. Các địa phương cho rằng, thời gian thảo luận, lấy ý kiến của người dân hơi ngắn, khó có thể tìm hiểu kỹ, thống nhất trong Nhân dân.

Các đại biểu tập trung làm rõ 4 vấn đề lớn. Một là cần rõ các khái niệm. Cụ thể như khái niệm Nhà nước là đại diện cho “sở hữu toàn dân”, vậy Nhà nước ở đây là ai?; Khái niệm “toàn dân” được hiểu thế nào cho đúng, cần xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ. Vấn đề thứ hai là vấn đề quy hoạch; Vấn đề thứ 3 là giá đất, phương pháp xác định giá đất và Vấn đề thứ tư là thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, tái định cư.

Hầu hết các đại biểu đề nghị nên bỏ thời điểm xác định giá đất, bỏ giá đất cụ thể. Ông Lê Đức Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho rằng, theo Dự thảo Luật vẫn còn tồn tại 2 loại giá: bảng giá đất được áp dụng cho các trường hợp tại khoản 1, Điều 155 của Dự thảo; Đề nghị nghiên cứu bỏ giá đất cụ thể. Nguyên nhân, theo dự thảo Luật, nguyên tắc xác định giá là phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường quyền sử dụng đất trong điều kiện bình thường. Mặt khác, giá đất được xây dựng hàng năm và áp dụng từ ngày 1, tháng 1 hàng năm. Thứ hai, hiện nay đa số các thông tin về giá trên hợp đồng chuyển nhượng khác với giá chuyển nhượng thực tế (thường thấp hơn rất nhiều). Do đó thiếu cơ sở pháp lý để thẩm định giá đất cụ thể, tại một thời điểm cụ thể. Trường hợp vẫn thực hiện xây dựng bảng giá đất và giá đất cụ thể thì đề nghị nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Khoản 4, Điều 156 cho phù hợp.

Ông Đoàn Ngọc Lâm, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Bình nêu ý kiến: “Luật Đất đai 2013 quy định thời điểm định giá đất là ngay tại thời điểm giao đất. Quy định như vậy thì không ai dám làm luôn. Bây giờ quy định 30 ngày hay 60 ngày là vấn đề phải tính toán. Bởi vì hiện nay tỉnh mời các đơn vị tư vấn thẩm định giá đất được mởi họ không dám làm nữa, bởi quá nhiều rủi ro đi. Vấn đề thứ hai là đấu giá đất, đấu thầu đất, theo quan điểm của tôi để tránh rủi ro, cần phải tạo ra quỹ đất sạch và các dự án dịch vụ thương mại phải đấu giá nhằm minh bạch giá đất tham gia phát triển kinh tế xã hội.”

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 16 chương, 236 điều với 10 chính sách mới. Thứ nhất là Đổi mới và nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Các quy hoạch quốc gia cũng như quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ thúc đẩy lẫn nhau để phát triển.

Điểm mới thứ hai là hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Quy định chặt chẽ các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.

Chính sách mới thứ ba là Quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Điểm mới thứ tư, Dự thảo Luật lần này hoàn thiện cơ chế xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, các cơ chế kiểm tra, giám sát của Trung ương và Hội đồng nhân dân trong việc xây dựng bảng giá đất; Bổ sung, hoàn thiện các quy định bảo đảm công khai, minh bạch như: Công khai giá đất, giao dịch qua các sàn giao dịch đối với các dự án khu dân cư, khu đô thị, nhà ở thương mại.

Điểm mới thứ năm hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương; điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.

Sáu là hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan đến thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất.

Chính sách mới thứ bảy là hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp theo hướng mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp, quy định để người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích sản xuất cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch.

Điểm mới thứ tám là Quy định về quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích, đất ở kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất nông nghiệp kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất quốc phòng, an ninh kết hợp với kinh tế; đất dự án du lịch có yếu tố tâm linh; đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm, đất hình thành từ hoạt động lấn biển.

Chính sách mới thứ 9 là đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất; bảo đảm quản lý, vận hành, kết nối và chia sẻ thông tin tập trung, thống nhất từ Trung ương đến địa phương.

Điểm mới thứ 10 là Đổi mới, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, việc sửa đổi Luật Đất đai là rất cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập, phát huy nguồn lực đất đai đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế; giải quyết các chồng chéo, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn; tăng cường quản lý đất đai cả về diện tích, chất lượng, giá trị kinh tế... hài hòa quyền, lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; Thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất, phát triển thị trường bất động sản lành mạnh; Phát huy nguồn lực đất đai, tạo động lực để nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Quốc hội, Chính phủ hiện nay xác định đây là nhiệm vụ chung, có hoàn thành thể chế hóa Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương hay không chứ không phân biện nhiệm vụ cơ quan trình hay cơ quan thẩm định nữa. Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, cơ quan quản lý nhà nước, các cấp ủy Đảng và chính quyền. Để Bộ luật này trở thành một bộ luật người dân trông đợi, bộ luật sát với thực tiễn; bộ luật giải quyết những vấn đề khó khăn, vướng mắc hiện nay của tất cả các cơ quan, đơn vị địa phương; Bộ luật đặt ra nhiều chính sách có tầm nhìn xa, sức sống dài, có tính khả thi, giải quyết được, giải phóng được nguồn lực đất đai”./.