Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII dự kiến trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thẳng thắn nêu: công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng còn một số hạn chế. Đáng chú ý, thực hiện các nguyên tắc xây dựng Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ ở một số tổ chức đảng còn chưa nghiêm, thậm chí vi phạm. Cơ chế kiểm soát quyền lực trong Đảng và Nhà nước chưa đầy đủ, đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả chưa cao... Nhiều ý kiến tâm huyết của đảng viên, nhân dân đã góp ý vào nội dung này và cho rằng: nội hàm của xây dựng hệ thống chính trị là việc chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh; phải kiểm soát chặt chẽ tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên và công khai cho nhân dân giám sát, tránh bệnh hình thức. 

Ông Trần Hoàng Thám, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng: Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản, là cơ sở bảo đảm hàng đầu để giữ vững bản chất cách mạng và vai trò lãnh đạo của Đảng. Việc xem nhẹ hay hạ thấp, cũng như nhận thức không thấu đáo, thực hiện không đến nơi đến chốn nguyên tắc này không chỉ làm tổn hại đến vị thế, sức mạnh của Đảng, mà còn là một trong những căn nguyên dẫn đến sự thoái hóa, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Nhìn nhận thực tế trong nhiệm kỳ vừa qua, gần 100 cán bộ cao cấp mắc sai lầm, khuyết điểm đều có một nguyên nhân chung là vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ.

Ông Trần Hoàng Thám cho rằng: “Có một sự thật đảng viên bình thường cho tới đảng viên cấp cao mắc sai lầm khuyết điểm không do chi bộ phát hiện mà do báo chí do nhân dân, do những vụ án liên quan khác. Do đó, thực hiện dân chủ, nguyên tắc tập trung dân chủ, phải nghiên cứu. Đa số cán bộ đảng viên vi phạm, kết luận của Ủy ban kiểm tra là vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ như một nguyên nhân dẫn tới sai lầm và khuyết điểm."

Hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo trực tiếp, toàn diện. Phần lớn những vị trí chủ chốt trong tổ chức hệ thống chính trị đều do đảng viên của Đảng nắm giữ. Giáo sư, Tiến sỹ Khoa học Phan Xuân Sơn, Giảng viên Cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng: Nội hàm của xây dựng hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh là việc chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh.

GS.TS Phan Xuân Sơn nhấn mạnh: “Phải thực hiện các Nghị quyết như: Nghị quyết Trung ương 4 (khóa 11), Trung ương 4 (khóa 12), chống tự chuyển biến tự chuyển hóa; thực hiện đạo đức công vụ cần kiệm liêm chính chí công vô tư; thực hiện sự kiểm soát quyền lực; thực hiện sự giám sát của xã hội và nhân dân đối với các tổ chức Nhà nước, công chức, viên chức Nhà nước; phải thực hiện sự minh bạch hay trách nhiệm giải trình của cơ quan Nhà nước, công chức Nhà nước.”

Ông Hồ Tế, nguyên Bộ Trưởng Bộ Tài chính đặt vấn đề: tham nhũng, quan liêu là tệ hại nhất cần phải được khắc phục. Tham nhũng làm suy giảm lòng tin của người dân, bệnh quan liêu khiến nhân dân bất bình... Phân tích sâu hơn, ông Hồ Tế nhận định: tham nhũng sinh ra có nhiều nguyên nhân, chủ yếu là thiếu cơ chế kiểm soát quyền lực. Chính bởi vậy, thực hiện nghiêm quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị; phải lấy lại gương mặt tự trọng, liêm chính, kỷ luật cho cán bộ, đảng viên. Mặt khác, phải kiểm soát chặt chẽ tài sản, thu nhập của họ và công khai cho nhân dân giám sát, tránh bệnh hình thức. Đây cũng là giải pháp quan trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Góp ý vào dự thảo các Văn kiện, nhiều ý kiến đề nghị phải kiên quyết chống được tham nhũng vặt; bởi dù là tham nhũng vặt, nhưng ảnh hưởng nhức nhối đối với cuộc sống hằng ngày của người dân và lòng tin của họ. Điều đó là không hề nhỏ, nếu để tích tụ lâu ngày thì hậu quả sẽ rất lớn. Giải quyết điều này sẽ góp phần tích cực cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Đối ngoại Kiều bào, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phạm Xuân Sơn đề nghị: Báo cáo chính trị cần phải có một mục riêng đánh giá về kết quả, những giải pháp về phòng, chống tham nhũng.

Ông Phạm Xuân Sơn cho biết: “Tôi thấy trong phần Dự thảo Báo cáo Chính trị đưa chống tham nhũng vào một mục trong công tác xây dựng Đảng nhưng rất mờ nhạt. Theo dư luận, điều người dân hân hoan nhất chính là chống tham nhũng. Đa số mọi người đều mong muốn công tác chống tham nhũng được tiếp tục triển khai triệt để hơn trong thời gian tới. Mong muốn những người có bản lĩnh trí tuệ, có đạo đức liêm khiết, kiên quyết kiên trì chống tham nhũng nên tiếp tục sự nghiệp này”.

Nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công của sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc chính là tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng. Đây là mong muốn và niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong quá trình góp ý xây dựng Văn Kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII./.