Quy định xanh hóa đã trở thành bắt buộc đối với các doanh nghiệp (DN) trong ngành dệt may, da giày, từ đó phải triển khai việc đầu tư công nghệ sản xuất, tự động hóa, xây dựng môi trường làm việc an toàn cho người lao động, giúp tăng tính cạnh tranh.

Tiêu chuẩn xanh hóa ngày càng cao

Công nghiệp da giày là một ngành hội nhập rất lớn, chính vì thế việc đáp ứng các yêu cầu đối với các tiêu chuẩn bền vững là yêu cầu cấp bách đối với các DN, đặc biệt là các DN lớn. Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), trước đây, yêu cầu về phát triển bền vững chủ yếu là do các nhãn hàng đặt ra, nhưng cho đến nay các yêu cầu này đã được Luật hóa. Riêng với ngành công nghiệp da giày, các thị trường chính như Mỹ, EU,… là những thị trường có đòi hỏi tiêu chuẩn rất cao.

“Thị trường EU bắt đầu đưa ra những yêu cầu về chuyển đổi xanh, đặc biệt khối này ban hành đạo luật tra soát chuỗi cung ứng hay đạo luật về chống phá rừng. Sắp tới còn hàng loạt các đạo luật mới như đạo luật về trách nhiệm mở rộng đối với nhà sản xuất, dán nhãn sinh thái, thiết kế sinh thái và hàng loạt các yêu cầu khác. Đây là những thách thức rất lớn đối với ngành da giày khi 2 thị trường này chiếm tới 70% kim ngạch xuất khẩu”, bà Xuân thông tin.

Nằm trong chuỗi cung ứng dệt may toàn cầu và những tiêu chuẩn xanh hóa của các khách hàng nhập khẩu, bà Nguyễn Thị Minh Hải, Trưởng ban Phát triển bền vững, Công ty CP Tổng công ty may Bắc Giang (LGG) cho biết, LGG đòi hỏi mức độ nhận diện, ngăn chặn cũng như giảm thiểu và trách nhiệm của DN đối với môi trường và xã hội ngày càng cao.

Khi xu hướng “xanh hóa” trở nên tất yếu đối với tất cả các khâu, cũng như các DN tham gia vào chuỗi cung ứng dệt may, LGG đã xác định sẽ có những thách thức, khó khăn, nhưng cũng coi đây là cơ hội để tiếp cận với chuỗi sản xuất minh bạch hơn, tiếp cận và tăng cường mối quan hệ hợp tác với chuỗi sản xuất xanh. Đồng thời, DN có cơ hội tiếp cận với các phương thức sản xuất tiên tiến, với công nghệ tốt hơn, sử dụng các nguồn năng lượng sạch đảm bảo cho sự phát triển bền vững của DN trong tương lai.

“DN tập trung vào đầu tư xây dựng hệ thống năng lượng mặt trời, sử dụng nguồn năng lượng tái tạo. Ngoài ra, tại LGG cũng có sử dụng những biện pháp để tiết kiệm năng lượng, áp dụng những chính sách về chuyển đổi năng lượng. Trong hệ thống xử lý nước thải của nhà máy cũng được đảm bảo, nước thải đầu ra có thể tái sử dụng cho việc trồng cây hoặc là nuôi cá”, bà Hải cho biết.

Đồng bộ quá trình xanh hóa

Xu thế chuyển đổi xanh của chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay là yêu cầu “sống còn” đối với các DN dệt may, da giày. Thời gian qua, Bộ Công Thương hiện đã có những chính sách, hoạt động hỗ trợ DN trong việc phát triển chuỗi cung ứng sản xuất bền vững nói chung và xanh hóa chuỗi cung ứng dệt may, da giày nói riêng.

TS. Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương cho biết, các chương trình của Bộ Công Thương đều hỗ trợ các DN tiếp cận gần hơn từ chuyển đổi công nghệ, công nghệ nhập khẩu, công nghệ đáp ứng tiêu chuẩn, yêu cầu ngày càng khắt khe hơn của các thị trường quốc tế.

“Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia hỗ trợ xúc tiến xuất khẩu theo hướng bền vững, ổn định tại tất cả các thị trường. Bên cạnh đó, các chương trình khuyến công quốc gia và công nghiệp hỗ trợ đã hỗ trợ rất nhiều cho ngành dệt may, da giày để đáp ứng được các yêu cầu phát triển đối với nguyên, phụ liệu ngày càng đáp ứng hơn các tiêu chuẩn của thị trường trong nước cũng như thị trường quốc tế”, ông Hội cho hay.

Cho rằng việc thực hiện xanh hóa hiện còn không đồng bộ, tùy thuộc rất nhiều vào nguồn lực của từng DN và cũng như là yêu cầu từ phía khách hàng, bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Lefaso chỉ ra, điểm mấu chốt là hiện nay là thiếu giải pháp đồng bộ cho các DN. Để thực hiện chiến lược phát triển ngành công nghiệp da giày, dệt may rất cần có chương trình hành động với những chính sách phù hợp, để khuyến khích các DN chuyển đổi xanh, đồng thời xây dựng được một hệ tiêu chuẩn, quy chuẩn đồng nhất.

“Trong quá trình chuyển đổi xanh hóa, rất nhiều yêu cầu được đặt ra và những yêu cầu này sẽ gây ra chi phí tuân thủ rất lớn cho các DN. Chính vì thế khi có một giải pháp tổng thể, cơ quan quản lý sẽ nhìn nhận được một cách toàn diện và xây dựng được điều kiện cũng như tiêu chuẩn một cách rõ ràng, giúp cho các DN có cơ sở để nắm bắt và thực thi một các chuẩn xác nhất”, bà Xuân đề xuất.

Xu hướng xanh đang hình thành “luật chơi” mới về thương mại và đầu tư, nên các DN buộc phải chuyển đổi xanh để không bị loại khỏi cuộc chơi toàn cầu. Để thúc đẩy chuyển đổi xanh với quyết tâm và hỗ trợ của Nhà nước, cùng giải pháp phát huy quyền lợi của người tiêu dùng, mỗi DN cần phải chủ động thay đổi tư duy và chuyển đổi chính mình. Có như vậy, lộ trình chuyển đổi xanh sẽ được thực hiện nhanh hơn, hiệu quả hơn, giúp DN tận dụng tối đa cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế.