VOV.VN - Dấu tích xưa của Đài Phát thanh Giải phóng còn hiện diện tại Đồng Nai và Tây Ninh, cùng những câu chuyện kể của những con người hôm nay về một thời kỳ lịch sử hào hùng của Đài.
Trong giai đoạn phát triển nhanh chóng kể từ sau phong trào Đồng Khởi, ở chiến trường miền Nam xuất hiện “cánh sóng” của Đài Phát thanh Giải phóng và đây trở thành nguồn cổ vũ tinh thần to lớn cho nhân dân, chiến sỹ miền Nam vào công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, góp phần làm nên chiến thắng to lớn của cả dân tộc. Dấu tích xưa của Đài Phát thanh Giải phóng còn hiện diện tại Đồng Nai và Tây Ninh, cùng những câu chuyện kể của những con người hôm nay về một thời kỳ lịch sử hào hùng của Đài.
Cánh sóng vang lên từ rừng Mã Đà
Trong kháng chiến, giai đoạn 1961-1962, căn cứ chiến khu Đ-Trung ương Cục miền Nam nằm sâu trong cánh rừng Mã Đà (huyện Vĩnh Cửu trước đây, nay là xã Trị An), tỉnh Đồng Nai. Ngày nay, căn cứ trở thành di tích cách mạng, nằm giữa cánh rừng xanh tươi, thuộc quản lý của Khu bảo tồn thiên nhiên văn hoá Đồng Nai.
Chị Nguyễn Thị Thuỷ là hướng dẫn viên của Khu bảo tồn đã làm việc tại đây hơn 10 năm. Với khách về nguồn, chị luôn giới thiệu, chiến khu Đ không chỉ là địa chỉ đỏ cách mạng, nơi đây còn lưu giữ dấu tích của Đài Phát thanh Giải phóng những ngày đầu thành lập.
Chị Nguyễn Thị Thuỷ, hướng dẫn viên Khu bảo tồn tại Mã Đà (Ảnh: Duy Phương)
Tại đây, tháng 12/1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời. Hơn một năm sau, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị và Trung ương Cục miền Nam, Đài Phát thanh Giải phóng được chuẩn bị thành lập.
Ban đầu, trụ sở của Đài được dự định đặt tại vùng Lò Gò - Bến Tà Nốt, đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông (Tây Ninh). Tuy nhiên, do địch sử dụng con đường sát đó với âm mưu chia cắt vùng giải phóng, nên Trung ương đã quyết định chuyển trụ sở Đài vào vùng Mã Đà, chiến khu Đ.
Trải qua nhiều khó khăn, nhận được nhiều sự hỗ trợ, các kỹ thuật viên đã mày mò tự lắp ráp máy phát công suất nhỏ, còn máy nổ là sử dụng một đầu máy xe tải. Việc thu âm được thực hiện bằng máy ghi âm băng tròn và dưới mái chòi lợp lá mật cật của vùng Mã Đà.
Đúng vào ngày 1/2/1962, tại Mã Đà, Đài Phát thanh Giải phóng phát sóng buổi đầu tiên.
Bia di tích Đài Phát thanh Giải phóng tại chiến khu Đ, rừng Mã Đà, Đồng Nai (Ảnh: Duy Phương)
Những ngày đầu thành lập, Đài Phát thanh Giải phóng gặp phải muôn vàn khó khăn, bởi khu vực này thường xuyên bị địch đánh phá dữ dội.
"Từng được ví như “túi chứa bom”, bởi Đài là đơn vị hỗ trợ, tham mưu trực tiếp cho Trung ương Cục miền Nam trong thời gian đứng chân tại khu vực Mã Đà này. Khi Đài phát thanh phát đi tiếng nói, tín hiệu của mình, đây là cơ sở để kẻ thù xác định được vị trí đầu não của mình để ném bom", chị Thủy kể.
Khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, Đài Phát thanh Giải phóng đã phát bản tin đầu tiên bằng 5 thứ tiếng Việt, Pháp, Anh, Hoa và Khmer, với lời giới thiệu tự tin, kiêu hãnh: “Đây là Đài Phát thanh Giải phóng, tiếng nói bất khuất, tiếng nói kiên cường, tiếng nói chính nghĩa của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.”
Chị Thủy kể thêm, suốt quá trình hoạt động thời gian ngắn tại Đồng Nai, lớp cán bộ đầu tiên của Đài Phát thanh Giải phóng phải khắc phục khó khăn, thậm chí đối mặt với nguy hiểm và cả sự hy sinh.
"Việc hoạt động với những điều kiện khó khăn, thiếu thốn và phải đảm bảo bí mật. Sự hy sinh của các cô, chú trong công tác ở Đài Phát thanh Giải phóng đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ của quân dân ta", chị Thủy cho biết.
Phóng viên VOV và TTXVN về nguồn tại chiến khu Đ (Ảnh: Duy Phương)
Tuy nhiên, ở Mã Đà không được bao lâu, toàn bộ cơ sở cách mạng của Trung ương Cục miền Nam phải quay về căn cứ cũ tại đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông thuộc tỉnh Tây Ninh. Hội nghị Trung ương Cục quyết định dời Trung ương Cục miền Nam về khu vực Bắc Tây Ninh, giáp biên giới Campuchia và việc di dời được thực hiện vào tháng 2/1962.
Đài Phát thanh Giải phóng đi theo Trung ương Cục miền Nam. Việc chuyển trụ sở Đài diễn ra trong vòng một tuần lễ, hàng trăm tấn thiết bị nhanh chóng vượt 200km qua nhiều địa hình khó khăn và được lắp đặt ổn định trong căn cứ thuộc địa bàn Tây Ninh.
Thắp sáng niềm tin trong kháng chiến chống Mỹ
Những ngày cuối tháng 8, ông Phan Văn Thà (72 tuổi), nguyên cán bộ Ban Dân y Trung ương Cục miền Nam, cùng phóng viên Cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam tại TP.HCM, tìm về bia tưởng niệm Đài Phát thanh Giải phóng ở xã Tân Nam, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, thắp nén nhang tưởng nhớ đồng đội.
Phóng viên VOV và ông Phan Văn Thà ôn lại truyền thống (Ảnh: Nguyễn Quang)
Trong tâm trí ông, chưa bao giờ phai nhạt những ngày sống và chiến đấu ở khu căn cứ này.
Ông Thà kể, cùng với các công tác của Trung ương Cục miền Nam, từ Tân Biên, Đài Phát thanh Giải phóng lan tỏa tiếng nói chính nghĩa, thắp lửa niềm tin cho biết bao người con miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ.
“Cảm xúc nhiều lắm… Nhưng điều tôi tự hào nhất là mình đã từng sống, chiến đấu trên mảnh đất này, căn cứ này, chiến khu này. Ngày đó, tôi còn trẻ lắm, chưa hiểu nhiều về cách mạng. Nhưng mỗi ngày được nghe Đài Phát thanh Giải phóng với những bản tin chiến thắng, những bài ca cách mạng…thôi thúc tôi. Không chỉ tôi đâu, thanh niên cùng trang lứa đều hướng về cách mạng", ông Thà cho biết.
Ông Thà tâm sự, gia đình ông vốn từ miền Bắc vào Nam làm phu đồn điền từ năm 1927. Cha mẹ ông tham gia Việt Minh ở Campuchia.
Năm 1970, ông được điều về công tác tại Ban Dân y Trung ương Cục miền Nam, gắn bó với chiến khu, nên ông hiểu rõ vai trò của công tác tuyên truyền, trong đó có Đài Phát thanh Giải phóng. Những ngày trong rừng sâu lúc bấy giờ, chiếc radio là tài sản quý giá. Mọi người thường tụ tập lại nghe, mở âm lượng thật nhỏ để tránh địch phát hiện.
Nơi đặt bia di tích tưởng niệm của Đài Phát thanh Giải phóng tại Tây Ninh (Ảnh: Nguyễn Quang)
Sống trong chiến khu, dù cách nhau vài cây số nhưng cũng ít dịp được gặp cán bộ, chiến sỹ là phóng viên của Ban Tuyên huấn. Có lần ông nhìn thấy một chiến sỹ trèo lên tít ngọn cây cao để gắn ăng ten, vừa phát sóng xong lại tháo gỡ ngay trong đêm, người chiến sỹ dân y như ông Thà không khỏi cảm phục.
Mỗi bản tin, mỗi bài hát phát ra từ Đài đều như tiếp thêm sức mạnh tinh thần, giúp ông Thà cùng đồng đội thêm vững vàng tâm thế, nêu cao ý chí chiến đấu cho độc lập tự do của đất nước.
“Hồi đó, nếu không có Đài Phát thanh Giải phóng, làm sao chúng tôi biết tin tức đất nước, thế giới? Rừng âm u, buồn bã… nhưng khi nghe tiếng nói chính nghĩa, tiếng của Bác Hồ gửi vào Nam, lòng sung sướng lắm. Tiếng nói của Đài đã góp phần nâng cao nhận thức và thôi thúc chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ, như một người lính ra trận", ông Thà chia sẻ.
Sau khi dời trụ sở về Tây Ninh, làn sóng phát thanh của Đài Phát thanh Giải phóng tiếp tục vang lên trong 12 năm (từ 1962 đến trước 1975), đồng hành cùng quân và dân miền Nam trong cuộc kháng chiến.
Những kỷ vật của Đài Phát thanh Giải phóng một thời hào hùng (Ảnh: Nguyễn Quang)
Ông Thà chia sẻ, trong thời chiến, Đài Phát thanh Giải phóng không chỉ là phương tiện thông tin, mà là nguồn động viên tinh thần lớn lao, góp phần vào thắng lợi chung. Hòa bình, Đài trở thành một phần của Đài Tiếng nói Việt Nam và mãi là tiếng nói của Đảng, của nhân dân, của chính nghĩa.
"Cho tới bây giờ tôi luôn tin tưởng, tín nhiệm thông tin từ Đài Tiếng nói Việt Nam… Do đó những lúc rảnh rỗi có thể tiếp cận nhiều phương tiện, riêng tôi vẫn không bỏ qua Đài Tiếng nói Việt Nam. Qua thông tin từ Đài, tôi cũng nhận thấy sự nỗ lực nâng tầm của Đài với thời đại và khát vọng đi lên của dân tộc", ông Thà cho biết.
Có dịp về thăm lại những nơi Đài Phát thanh Giải phóng từng đứng chân, giữa không gian xanh yên bình hôm nay, ký ức về Đài vẫn vang vọng trong lòng thính giả, trong đó có những người như ông Thà.
Tiếng nói Việt Nam vẫn như ngọn lửa không bao giờ tắt, nhắc nhở về một thời gian khổ mà hào hùng. Tiếng nói ấy trở thành sức mạnh của niềm tin trong chiến đấu và nay tiếp tục soi sáng trong nhịp sống hòa bình của đất nước.
VOV.VN - Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chia sẻ, với bề dày truyền thống 80 năm, cán bộ phóng viên, biên tập viên và người lao động của Đài Tiếng nói Việt Nam sẽ tiếp tục đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh, khát vọng và có nhiều tư duy sáng tạo trong tuyên truyền.
Từ khóa: đài, đài, phát thanh, giải phóng, Đồng Nai, Tây Ninh
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
