Forbes dẫn nguồn tin cho hay, Nga được cho đã triển khai hàng chục máy bay không người lái (UAV) Geran-2 ồ ạt tấn công vào mục tiêu của Ukraine trên chiến trường và chúng đang gây ra thiệt hại đáng kể cho đối phương. Phương Tây nghi ngờ Nga đã cải biên UAV Shahed-136 của Iran – một loại máy bay không người lái cảm tử giá rẻ thành Geran-2.

Theo Wall Street Journal, kể từ khi xuất hiện vào giữa tháng 9, những UAV này đã tiêu diệt ít nhất 4 pháo tự hành và 2 xe chiến đấu bộ binh, tấn công nhiều mục tiêu dân sự và quân sự khác của Ukraine. Giờ đây Nga được cho là đang sử dụng chúng với số lượng lớn hơn, thậm chí sử dụng tới 40 UAV cho một cuộc tấn công. Reuters đưa tin, Tổng thống Ukraine và những người đứng đầu lực lượng an ninh nước này đã nhóm họp vào đầu tuần này để tìm kiếm cách thức đối phó với việc Nga sử dụng các loại vũ khí mới.

Shahed-136 được xem là một thách thức lớn vì có giá thành rẻ và có thể triển khai một số lượng lớn để tấn công các mục tiêu. Chúng có thể được phóng cùng lúc, bay ở độ cao khoảng 60m với vận tốc 240km/giờ.

Ukraine đã bắn hạ 13 UAV này từ ngày 22 đến 27/9, nhưng nếu chúng hợp thành một đội hình lớn, việc đánh chặn sẽ trở nên khó khăn hơn. UAV Shahed-136 có sải cánh khoảng 2,5m, động cơ giống như động cơ của một chiếc xe mô tô, có khả năng mang đầu đạn nặng 36kg. Mỗi chiếc có giá thành khoảng 20.000 USD. Nga được cho là đã mua vài trăm UAV này trong đợt đầu tiên.  

Câu hỏi hóc búa với Ukraine hiện giờ là làm sao đối phó với UAV Shahed-136. Justin Bronk, chuyên gia phòng không tại Viện dịch vụ Hoàng gia Anh cho rằng, mối đe dọa từ UAV Shahed-136 đang bị phóng đại quá mức. “UAV Shahed-136 dựa vào GPS thương mại để điều hướng vì thế việc gây nhiễu GPS sẽ cản trở hoạt động của chúng”. Ông lưu ý các loại pháo phòng không kiểu cũ không lắp radar chẳng hạn như pháo phòng không Gepard của Đức, hiện đang được cung cấp cho Ukraine cùng tên lửa vác vai Stinger, có thể cung cấp khả năng phòng thủ hiệu quả.

Nhưng Oleg Katkov, tổng biên tập tờ Defense Express của Ukraine lại đưa ra quan điểm có phần khác biệt khi cho rằng việc sử dụng tên lửa trị giá 300.000 USD chỉ để tiêu diệt một UAV giá rẻ là điều “không phù hợp”, còn những loại pháo phòng không di động như Gepard quá hiếm và đắt. Ông nhấn mạnh, biện pháp gây nhiễu GPS có thể mang lại hiệu quả nhưng vẫn cần phải có các hệ thống phòng không để chống lại UAV Shahed-136 bởi chúng được tích hợp một hệ thống điều hướng riêng mang tên LORAN.

LORAN kém chính xác hơn so với GPS, nhưng nó hoạt động dựa trên các máy phát tín hiệu trên mặt đất, khó bị gây nhiễu hơn. Mỹ đã ngừng sử dụng hệ thống LORAN cách đây một vài năm, trong khi đó Iran tuyên bố đang phát triển phiên bản của riêng nước này. Nga cũng có một hệ thống kiểu LORAN, nhưng không biết liệu hai hệ thống của 2 nước có tương thích hay không.

Theo nhà phân tích Oleg Katkov, Ukraine cần phải sử hệ thống tiên tiến như hệ thống Vòm Sắt của Israel. Ông nhấn mạnh việc ngụy trang tốt hơn, dịch chuyển thiết bị thường xuyên và xây tường bao cao có thể là những biện pháp phòng thủ tốt nhất.

Ngoài ra, Ukraine còn có biện pháp khác để đối phó với mối đe dọa từ UAV Shahed-136. Một báo cáo từ Ukraine cho biết, tình báo nước này đã phát hiện ra trung tâm điều khiển UAV Shahed-136 ở khu định cư Chulakovka tại Kherson. Quân đội Ukraine đã tấn công khu vực này. Việc nhắm mục tiêu vào các UAV chưa được triển khai có thể là cách hiệu quả để đối phó với chúng. Ukraine được cho là đã nhận sự trợ giúp từ các cơ quan tình báo phương tây và việc xác định các trung tâm điều khiển UAV có thể được đặt lên hàng đầu.

 “Còn quá sớm để biết liệu UAV Shahed-136 có thể làm thay đổi diễn biến của cuộc chiến hay không. Mọi thứ còn phụ thuộc vào một số lượng lớn các loại vũ khí”,  chuyên gia Oleg Katkov nhận định.

Samuel Bendett, nhà phân tích về các hệ thống quân sự tự động và không người lái tại Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ cho rằng: “Chiến lược của Nga sử dụng UAV theo kiểu bầy đàn nhằm tiêu diệt các mục tiêu quan trọng của Ukraine hơn là để thay đổi cuộc chơi. Moscow muốn gây ra nhiều tổn thất lớn cho đối phương để Kiev gặp khó khăn hơn khi tấn công vào các lực lượng của Nga”.

Ông Samuel Bendett lưu ý, Nga nhiều khả năng đang thành lập các nhà máy riêng để sản xuất Shahed / Geran-2 nhưng vẫn chưa rõ họ có thể lắp ráp UAV với số lượng lớn hay không.  Theo chuyên gia này, một trong những hạn chế lớn khi sử dụng UAV Shahed-136 là khó nắm bắt thông tin về các mục tiêu. Trong trường hợp này Nga sẽ phải sử dụng kết hợp Shahed-136 với những loại máy bay không người lái trinh sát khác chẳng hạn như Orlan-10./.