Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua (26/6) cho biết, ông có thể đạt được một thỏa thuận thương mại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tuần này, nhưng ông cũng chuẩn bị khả năng áp thuế với tất cả hàng hóa nhập khẩu còn lại từ Bắc Kinh nếu hai nước tiếp tục bất đồng.

Cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Bắc Kinh năm 2017. Ảnh: Reuters.

Theo ông Trump, Mỹ có khả năng sẽ giảm mức thuế nhập khẩu xuống còn 10% lên 300 tỉ USD hàng hóa còn lại của Trung Quốc, thay vì mức 25% được đề xuất trước đó. Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh nhà lãnh đạo Mỹ đã lên đường tới dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Osaka, Nhật Bản vào hôm qua (26/6). Dự kiến, ông Trump sẽ gặp ông Tập Cận Bình vào ngày 29/6. Theo Reuters, cuộc đối thoại này có thể khôi phục các cuộc đàm phán thương mại đang bị đình trệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, hoặc cũng có thể khiến cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc trở nên leo thang, dẫn đến những bất ổn trên thị trường tài chính và giảm tăng trưởng toàn cầu.

Trả lời phỏng vấn kênh Fox Bussiness Network, Tổng thống Trump nói: “Điều này là hoàn toàn có thể. Chúng tôi phải có một thỏa thuận tốt. Có khả năng chúng tôi sẽ đạt thỏa thuận. Tôi rất hài lòng với những gì mà tôi đang làm hiện nay”. Ông Trump cũng nhấn mạnh, các nhà lãnh đạo Trung Quốc “thậm chí còn muốn đạt được thỏa thuận nhiều hơn cả tôi”.

Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin dự kiến có cuộc gặp với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc trước cuộc gặp Thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình. Reuters dẫn nguồn tin từ một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đã được thêm vào danh sách phái đoàn đàm phán của Mỹ vào phút chót.

Một nguồn thạo tin cho biết, một số quan chức Trung Quốc trước đây không phải là thành viên của phái đoàn đàm phán cũng xin visa tới Nhật Bản. Đây là dấu hiệu cho thấy cuộc gặp Thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung chắc chắn sẽ diễn ra.

Theo Reuters, ngay sau khi trở về từ Hội nghị Thượng G20, ông Trump có thể tiếp tục áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá 300 tỷ USD, từ điện thoại di động, máy tính xách tách, máy tính bảng tới sản phẩm may mặc như tất dài hay đai địu trẻ em. Giai đoạn thu thập ý kiến công chúng về việc áp thuế bổ sung với Trung Quốc sẽ kết thúc vào ngày 2/7, sau các phiên điều trần công khai, trong đó nhiều công ty lớn, nhỏ của Mỹ xin được miễn thuế và cảnh báo về những khó khăn trong việc chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc.

“Tôi sẽ áp thuế bổ sung với Trung Quốc nếu hai bên không đạt thỏa thuận”, Tổng thống Trump nêu rõ, đồng thời nói thêm rằng ông sẽ xem xét giảm thuế xuống 10% từ mức 25% được đề xuất trước đó.

Nhiều quan chức trong chính quyền Mỹ cho hay, các công ty của Trung Quốc sẽ dễ dàng bù đắp khoản thuế 10% bằng cách tăng giá thành sản phẩm và lợi dụng sự mất giá của đồng nhân dân tệ.

Những dự báo ít triển vọng

Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã xấu đi nghiêm trọng kể từ khi các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước sụp đổ vào tháng 5/2019, khi Mỹ cáo buộc Trung Quốc không thực hiện các cam kết cải cách nền kinh tế.

Theo kết quả cuộc thăm dò dư luận do công ty tư vấn Brunswick có trụ sở tại London, Anh thực hiện, hơn một nửa số người tiêu dùng Trung Quốc thời gian gần đây đã tránh mua các sản phẩm do Mỹ sản xuất để ủng hộ đất nước họ. Cuộc thăm dò khảo sát ý kiến của 1.000 người Trung Quốc và 1.000 người tiêu dùng Mỹ cũng chỉ ra rằng, 68% số người Trung Quốc được hỏi nói rằng họ ngày càng có ý kiến tiêu cực đối với các công ty Mỹ, trong khi 59% người Mỹ cũng có quan điểm tương tự với các công ty có trụ sở tại Trung Quốc.

Bộ Thương mại Mỹ hôm 26/5 cho biết, căng thẳng thương mại trên toàn cầu đã khiến thâm hụt thương mại của Mỹ trong tháng 4 giảm 2,1% xuống còn 50,8 tỷ USD do cả nhập khẩu và xuất khẩu đều giảm. Tuy nhiên, mức thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã tăng gần 30% lên tới 26,9 tỷ USD, trong khi đó, thâm hụt thương mại giữ Mỹ với Mexico lại giảm mạnh.

Cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch Ratings dự báo nếu Mỹ áp thuế 25% đối với 300 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc thì tổng sản lượng kinh tế của thế giới sẽ thiệt hại 0,4%. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trước đó đã dự báo mức thiệt hại 0,5%, tương đương với việc xóa sổ nền kinh tế của Nam Phi.

Tổng thống Trump nói rằng Trung Quốc biết rõ Mỹ cần gì để đạt được một thỏa thuận thương mại, đồng thời hối thúc Bắc Kinh quay trở lại bàn đàm phán vơi những nhượng bộ tương tự mà Trung Quốc đã đưa ra thời điểm trước cuộc đàm phán giữa hai nước tháng 5 vừa qua. Hai bên có thể nhất trí sẽ không áp mức thuế mới như một cách để thể hiện thiện chí nhằm tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán tiếp tục diễn ra, một quan chức Mỹ ngày 25/6 cho biết.

Hiện tại, Tổng thống Trump đang nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng trong việc theo đuổi lập trường cứng rắn với Trung Quốc. Thượng nghị sỹ Dân chủ Earl Blumenauer bày tỏ hy vọng, động thái cứng rắn của ông sẽ dẫn đến những thay đổi lâu dài từ phía Trung Quốc. “Chúng tôi phải nỗ lực làm việc để cố gắng tạo ra một số thay đổi về cơ cấu, tạo ra một số thuận lợi, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và buộc Trung Quốc tuân thủ nghĩa vụ của nước này dưới sự điều hành của Tổ chức Thương mại Thế giới”. Ông Blumenauer hy vọng Tổng thống Trump sẽ không chấp nhận một thỏa thuận mà trong đó Mỹ đồng ý bán thêm nhiều hàng hóa cho Trung Quốc thay vì thay đổi các điều khoản thương mại song phương./.