Cải cách cần vượt lên trên sự tuân thủ. Đây là tư duy cần được xác định để triển khai có hiệu quả Nghị quyết 02 của Chính phủ về cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Thông điệp này được đưa ra tại Hội nghị: Nghị quyết số 02-2022 của Chính phủ - Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì tổ chức sáng nay (3/3) tại Hà Nội. Hội nghị diễn ra trực tiếp và có sự tham gia trực tuyến của hơn 300 đại biểu đến từ các Bộ, ngành và địa phương, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, các tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng và các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước tham dự.

Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận về Nghị quyết số 02/NQ - CP (Nghị quyết 02) nhằm đưa ra những giải pháp cụ thể để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2022. Theo đánh giá chung, chuỗi Nghị quyết số 19 và Nghị quyết số 02 từ năm 2014 đến nay, đã thúc đẩy các Bộ, ngành và địa phương nỗ lực tháo gỡ nhiều rào cản, cải thiện môi trường đầu tư trong và ngoài nước. Chẳng hạn, tỷ lệ các lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành trước thông quan giảm từ khoảng 26% xuống còn 19%. Qua 8 năm nỗ lực cải cách, vị trí của Việt Nam trên các bảng xếp hạng uy tín toàn cầu cũng được nâng lên đáng kể.

Tuy nhiên, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nêu một xu hướng đáng quan ngại, hiện nay, nhiều dự thảo văn bản pháp luật ở các cấp đang có xu hướng xiết chặt hơn các điều kiện kinh doanh. “Quá trình cải cách điều kiện kinh doanh thời gian qua đã mang lại rất nhiều thành tích và được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá rất cao, nhưng trong quá trình hoạt động, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận được khá nhiều dự thảo sửa đổi từ luật, nghị định đến thông tư, dường như có xu hướng quay trở lại chặt chẽ và ngặt nghèo trước đây”, ông Đậu Anh Tuấn thông tin.

Ông Đậu Anh Tuấn nêu ví dụ, Bộ Công Thương đang đề xuất quay trở lại điều kiện kinh doanh áp đặt quy mô, về kho bãi đối với doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Hay thủ tục khai báo hóa chất nhập khẩu, hiện nay đang tự động trên Cổng dịch vụ công trực tuyến nhưng dự thảo đề nghị sửa là phải có xác nhận của Bộ Công Thương.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đánh giá, duy trì tư duy cải cách mới là cơ sở để các Bộ, ngành và địa phương thời gian qua, như Tập đoàn Điện lực EVN và tỉnh Quảng Ninh, dẫn đầu về cải cách môi trường kinh doanh.

“Tôi thấy ở EVN ở Quảng Ninh họ luôn có sáng kiến, luôn chưa hài lòng với bản thân mình dù họ luôn là số 1 về cải cách môi trường kinh doanh. Tư duy này rất quan trọng trong thực thi cải cách, ngôn ngữ quốc tế gọi là vượt lên trên sự tuân thủ, có nghĩa là không chỉ làm để đảm bảo yêu cầu của Chính phủ, mà vì lợi ích của chính các doanh nghiệp”, ông Hiếu chỉ rõ.

Tại hội nghị, các chuyên gia kinh tế cũng chia sẻ các bài học kinh nghiệm trong cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh giai đoạn, trong đó nhấn mạnh tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu các Bộ, ngành và địa phương. Các đại biểu nhấn mạnh, trong bối cảnh doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh Covid-19, những nỗ lực về cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh được kỳ vọng là những giải pháp phi tài chính hiệu quả, có tính bền vững, là trợ lực hữu hiệu cho doanh nghiệp phục hồi và phát triển; qua đó góp phần thực hiện thành công Nghị quyết số 11 năm 2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43 năm của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình.