Tổng cục Đường bộ Việt Nam vừa có báo cáo Bộ Giao thông Vận tải (ĐBVN-Bộ GTVT) phương án xử lý bất cập trạm thu phí T2 Quốc lộ 91 thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 91 (Cần Thơ – An Giang) đoạn Km 14+000-Km50+889 theo hình thức hợp đồng BOT.

Từ ngày 25/5/2019 đến nay Trạm BOT Quốc lộ 91 Cần Thơ phải dừng thu phí.

Theo đó, phương án 1 là di dời trạm T2 về phía thành phố Cần Thơ qua ngã 3 Lộ Tẻ (giao Quốc lộ 80 với Quốc lộ 91) tại vị trí khoảng Km49+200 Quốc lộ 91.

Qua việc đếm lưu lượng xe qua trạm, cập nhật tỷ lệ % xe miễn giảm và tính toán doanh thu phương án tài chính, phía Tổng cục ĐBVN cho biết, số năm thu phí hoàn vốn dự kiến là 32 năm 7 tháng.

Nếu thực hiện phương án này, lãnh đạo Tổng cục Đường bộ cho rằng sẽ giải quyết căn bản kiến nghị của Hiệp hội vận tải An Giang và các chủ phương tiện lưu thông theo hướng đi từ Quốc lộ 80 (hướng từ tỉnh Kiên Giang, Đồng Tháp) qua trạm T2 về tỉnh An Giang và ngược lại.

Tuy nhiên, phương án trên cũng có nhược điểm khi trường hợp phải di dời trạm T2 đến vị trí mới sẽ ảnh hưởng các hộ dân liên quan đến giải phóng mặt bằng để xây dựng trạm; tạo tiền lệ xấu, ảnh hưởng đến tình hình chung của các dự án BOT trong cả nước và chủ trương của Đảng và Nhà nước về kêu gọi nguồn lực xã hội hóa đầu tư.

Mặt khác, di dời trạm T2 sẽ phát sinh chi phí giải phóng mặt bằng, chi phí xây dựng trạm tại vị trí mới khoảng 38 tỷ đồng; công tác giải phóng mặt bằng và xây dựng trạm thu phí mất thời gian khoảng hơn 1 năm; làm lại các thủ tục đầu tư rất mất thời gian...

Hơn nữa, dự án tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh thành phố Long Xuyên dự kiến hoàn thành năm 2022. Như vậy, sau khi xây dựng hoàn thành trạm thu phí tại vị trí Km49+200 Quốc lộ 91 được gần 1 năm là lúc dự án tuyến tránh Long Xuyên đưa vào sử dụng.

Mới đây Công ty cổ phần Đầu tư Quốc lộ 91 (Cần Thơ-An Giang) đã có đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan có phương án nhận lại dự án và hoàn trả chi phí đầu tư để nhà đầu tư có nguồn vốn trả nợ ngân hàng, ổn định tình hình sản xuất kinh doanh.

Lưu lượng xe hướng Quốc lộ 80, cầu Vàm Cống, thành phố Cần Thơ đi Long Xuyên và ngược lại có thể không đi qua trạm thu phí tại vị trí Km49+200 Quốc lộ 91. Do đó, Tổng cục Đường bộ thừa nhận việc di chuyển trạm thu phí sẽ dẫn đến tình trạng lãng phí.

Với phương án 2 giữ nguyên trạm thu phí T2 và thực hiện giảm giá phương tiện lân cận, thời gian hoàn vốn dự kiến sẽ là 26 năm 1 tháng, Tổng cục Đường bộ cho rằng, phương án này sẽ tổ chức thu phí lại được ngay, số thu phí cơ bản đảm bảo so với phương án tài chính, thời gian thu phí không bị kéo dài đồng thời không gây lãng phí sau khi tuyến tránh thành phố Long Xuyên dự kiến hoàn thành đưa vào vận hành khai thác năm 2022.

Tuy nhiên, Tổng cục Đường bộ cũng chỉ ra sự lo ngại khi các chủ phương tiện đi theo hướng từ Quốc lộ 80 (hướng từ tỉnh Kiên Giang, Đồng Tháp) qua trạm thu phí T2 về tỉnh An Giang và ngược lại, nhất là đối với các phương tiện không nằm trong diện được miễn giảm phí dịch vụ sử dụng khoảng l,2km nhưng phải trả tiền dịch vụ cho cả dự án có thể không đồng tình dẫn đến phản đối, gây rối tại trạm thu phí T2. Điều này khiến việc giữ ổn định trong tổ chức thu phí gặp nhiều khó khăn.

Mới đây Công ty cổ phần Đầu tư Quốc lộ 91 (Cần Thơ-An Giang) đã có đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan có phương án nhận lại dự án và hoàn trả chi phí đầu tư để nhà đầu tư có nguồn vốn trả nợ ngân hàng, ổn định tình hình sản xuất kinh doanh.

Lý do là trong quá trình khai thác, dự án đã nhiều lần bị lái xe, chủ phương tiện phản ứng bằng cách cho phương tiện dừng tại các làn thu phí của trạm T2 vì họ cho rằng trạm này thu phí bất hợp lý.

Đặc biệt, sau khi cầu Vàm Cống được khánh thành, thông xe đưa vào khai thác sử dụng từ ngày 19/5, tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn. Dự án cũng đã được nhà đầu tư thực hiện xả trạm từ ngày 25/5/2019 đến nay.

“Dự án dừng thu phí tại trạm T2 đã dẫn đến doanh thu sụt giảm nghiêm trọng, nếu không có phương án xử lý sớm sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến dòng tiền hoàn vốn và kế hoạch trả nợ ngân hàng tài trợ vốn cho dự án,” lãnh đạo Công ty cổ phần Đầu tư Quốc lộ 91 Cần Thơ-An Giang khẳng định.

Mặt khác, Công ty cổ phần Đầu tư Quốc lộ 91 Cần Thơ-An Giang, việc dừng thu phí tại Trạm T2 cũng đã tạo nên hiệu ứng dây chuyền đối với nhiều trạm thu phí BOT trên cả nước theo hướng tiêu cực: “Cứ gây rồi thì sẽ dừng thu phí”.

Trường hợp Chính phủ không có phương án nhận lại dự án, để đảm bảo duy trì thực hiện hợp đồng BOT theo đúng thỏa thuận đã được ký kết giữa nhà đầu tư và Bộ Giao thông Vận tải, nhà đầu tư đề nghị Chính phủ có phương án hỗ trợ dự án 880 tỷ đồng (gồm chi phí giải phóng mặt bằng khoảng 400 tỷ đồng và chi phí xây dựng Quốc lộ 91B khoảng 480 tỷ đồng). Dự án chỉ thực hiện thu phí tại trạm T1 để hoàn vốn đầu tư xây dựng Quốc lộ 91.

Thừa nhận hình thức thu phí của dự án là thu hở nên không thể đảm bảo sự công bằng tuyệt đối cho người sử dụng, nhà đầu tư kiến nghị Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải có phương án tiếp tục giảm giá phương tiện thuộc tỉnh Đồng Tháp (trước đó Bộ Giao thông Vận tải đã thực hiện giảm phí tổng số 11.757 phương tiện của hộ dân có hộ khẩu thường trú trong phạm vi lân cận trạm T1 và T2 thuộc thành phố Cần Thơ, tỉnh An Giang, Kiên Giang).

Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấptheo hình thức BOT với tổng mức đầu tư hơn 1.700 tỷ đồng, có hai trạm thu phí là trạm T1 đặt ở quận Ô Môn và trạm T2 qua quận Thốt Nốt (Cần Thơ). Năm 2016, hai trạm thu phí này đi vào hoạt động./.