Ở các nền điện ảnh đang phát triển, phim kinh dị, phim ma… được xem là dòng phim phù hợp để sản xuất bởi kinh phí không cao như hành động bom tấn, đồng thời có thể khai thác tối đa các yếu tố văn hóa bản địa để tạo nên dấu ấn, bản sắc cho tác phẩm khi cạnh tranh quốc tế. Tại khu vực Đông Nam Á, Thái Lan là một nền điện ảnh khai thác rất tốt dòng phim kinh dị pha lẫn với chất hài đặc trưng. Phim Ma Thái bước đầu đã có thương hiệu nhất định, đã tìm được đường ra quốc tế, chiếu tại Việt Nam, Singapore, Indonesia… thậm chí một số thị trường lớn hơn như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc.

Tại Việt Nam trước đây, phim kinh dị Việt gặp nhiều trở ngại như: kiểm duyệt khó khăn, thiếu kịch bản hay, thiếu các nhà sản xuất – đạo diễn chuyên dòng phim này. Nhưng hiện nay một số nhà sản xuất, đạo diễn Việt Nam đã bắt tay vào khai thác mảnh đất màu mỡ của dòng phim kinh dị, bước đầu thu được thành công. Tiêu biểu phải kể đến đạo diễn Trần Hữu Tấn, người trong 12 năm qua kiên trì theo đuổi và cho ra mắt 3 phim kinh dị: Bắc kim thang, Rừng thế mạng và Chuyện ma gần nhà.

Chuyện ma gần nhà là tác phẩm đầu tiên trong vũ trụ kinh dị Việt Nam, lấy cảm hứng từ những truyền thuyết đô thị và các câu chuyện ma được đồn thổi trong dân gian. Bộ phim mang màu sắc u ám, quỷ dị với chất liệu từ cuộc sống đời thường. Văn hoá và tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Việt Nam sẽ là một điểm nhấn trong tác phẩm này, bên cạnh những cảnh kinh dị. Theo đánh giá của một số đạo diễn và khán giả, đây là một bộ phim chỉn chu, được làm cẩn thận bởi một ê-kíp có nghề. 

Những thử thách nào xuất hiện với đội ngũ sản xuất Chuyện ma gần nhà? Làm phim kinh dị tại Việt Nam có những khó khăn gì? Nhà sản xuất Hoàng Quân của Chuyện ma gần nhà sẽ bật mí với khán giả VOV2.

PV Anh Tuấn: Xin chào nhà sản xuất Hoàng Quân! Dự án Chuyện ma gần nhà đến giờ khá thành công với con số doanh thu ổn định! Trong phim đó phần bối cảnh khá công phu, cái khó là phải làm bật lên màu sắc của thập niên 50, 60 ở Sài Gòn thế kỷ trước. Anh có thể chia sẻ quá trình chuẩn bị để đạt được những điều đó trong phim Chuyện ma gần nhà?

Nhà sản xuất Hoàng Quân: Đối với Chuyện ma gần nhà có 3 câu chuyện, sẽ phức tạp gấp 3 lần với các bộ phim thông thường chỉ có 1 tuyến nhân vật và một số bối cảnh nhất định. Chuyện ma gần nhà có 3 câu chuyện nhỏ nên bối cảnh sẽ nhân ba lên: 3 tuyến nhân vật, 3 nhóm bối cảnh và 3 ý đồ thể hiện về mặt hình ảnh.

Việc tái hiện lại một bối cảnh nào đó sẽ khó hơn là quay các dòng phim bối cảnh thời hiện đại. Là vì với phim bối cảnh ngày nay, chọn được bối cảnh xong có sao thì mình quay như vậy. Nhưng để tái hiện thì mình sẽ phải dụng công trên đó rất nhiều! Ngoài việc tìm được các bối cảnh thể hiện đúng màu sắc (hay gọi là không khí của phim), ví dụ như những căn nhà của thập niên 50, 60 thế kỷ trước được xây kiểu khác, hay có sân vườn, nội thất cũng khác, chất liệu khác… những thứ đó đều rất khó để phục dựng. Việc đi tìm được đúng bối cảnh có độ chân thực cao là một thách thức lớn với nhà sản xuất! 

PV Anh Tuấn: Ví dụ như với Chuyện ma gần nhà, căn chung cư cũ của nhân vật nhà văn Mạc Can thì anh đã tìm ở đâu?

Nhà sản xuất Hoàng Quân: Ở Sài Gòn vẫn còn khá nhiều những căn chung cư cũ như vậy, nhưng chung cư sẵn sàng cho quay phim thì rất hiếm! Bối cảnh câu chuyện số 2 (của nhà văn Mạc Can) được tái hiện lại tại một trường học cũ ở quận 5 (đó không phải một căn chung cư). Ở trường đó, mình lấy khoảng thông tầng ở chính giữa các tầng để thiết kệ lại, làm thành căn chung cư giống như những năm 50, 60. Mình biết là những căn chung cư cũ ở Sài Gòn xưa thường có các khoảng thông tầng, từ căn này qua căn khác có các khoảng thông nối từ dưới lên trên, tạo nên độ sâu và độ ám ảnh cho phim.

PV Anh Tuấn: Màu phim thì chắc là thiên về kỹ thuật dựng hậu kỳ sau này phải không?

Nhà sản xuất Hoàng Quân: Xét về màu phim, những điều mà mọi người thấy là tổng hợp của nhiều yếu tố! Để tạo ra được độ sần của phim phụ thuộc vào loại máy quay và loại ống. Đạo diễn và giám đốc hình ảnh đã chọn dòng máy không phải là dòng nịnh mắt, nên phim quay ra đã có độ sần rồi.

Nhiều yếu tố tổng hợp lại tạo cho người xem cảm giác xưa cũ, nguy hiểm, cô đơn… Mọi người chỉ nhìn thấy phần bề mặt, nhưng đằng sau đó là những lớp lang được chúng tôi dụng công rất tỉ mỉ. Nhân vật mặc áo màu gì? Tại sao đánh ánh sáng như vậy? Tại sao phải có một đốm màu ở chỗ đó… đều tạo nên yếu tổ kể chuyện tron từng frame hình.

PV Anh Tuấn: Một yếu tố thành công nữa của phim là phần âm nhạc. Được biết bản thân anh xuất thân là một ca sỹ, những hiểu biết về âm nhạc có tác dụng gì trong việc lựa chọn các đoạn nhạc và bài hát cho phim này?

Nhà sản xuất Hoàng Quân: Đối với dòng phim kinh dị nói riêng và các phim khác nói chung thì âm nhạc cũng là một yếu tố kể chuyện rất lớn. Theo tôi thấy thì ở VN việc đầu tư cho nhạc phim chưa mấy được chú trọng. Nhạc phim không phải là lắp ghép các đoạn nhạc vào mà phải có ý đồ.

Ở nước ngoài, cách họ làm nhạc phim là nhạc phải thể hiện được cá tính của nhân vật! Mỗi khi một nhân vật xuất hiện sẽ có một đoạn nhạc – tạm gọi là ADN âm nhạc – tính chất, tính cách nhân vật đó được thể hiện phần nào qua âm nhạc, mỗi nhân vật có màu nhạc riêng. Nhưng màu nhạc đó vẫn nằm trong tổng thể chung ý tưởng lớn về âm nhạc.

Riêng với Chuyện ma gần nhà thì bài hát chủ đề (original sound track) là “Đừng bỏ em một mình”, nhạc sỹ đã biến báo giai điệu đó thành nhiều đoạn phái sinh để kể những câu chuyện khác nhau. Khán giả sẽ thấy bài hát đó lúc thì rất ma mị, quỷ quyệt… lúc lại rất da diết tùy theo mục tiêu ý đồ của từng phân cảnh mà nó vang lên. Đoạn đó cần lấy cảm xúc thế nào thì âm nhạc sẽ góp phần hỗ trợ để đẩy cảm xúc đó lên.  

PV Anh Tuấn: Với dòng phim kinh dị ở Việt Nam trước nay gặp phải vấn đề lớn là mâu thuẫn với Hội đồng duyệt. Bởi nếu chúng ta làm cảnh kinh dị đó không “tới” thì khán giả sẽ quay lưng. Bản thân các anh làm chuyên môn cũng sẽ thấy không "đã". Nhưng nếu làm “tới” quá thì đôi khi lại vượt qua sự cho phép của hội đồng duyệt. Các anh xử lí mâu thuẫn đó như thế nào?

Nhà sản xuất Hoàng Quân: Ba phim vừa rồi của Quân và Tấn thì đều có áp lực là mình phải tự kiểm duyệt trước xem là những cảnh này có qua được hội đồng duyệt không? Mình có lo lắng chứ! Nhưng may mắn là 3 phim vừa qua đều được Hội đồng duyệt rất hỗ trợ. Quân tin rằng, Hội đồng duyệt của mình hiện nay đã có rất nhiều sự đổi mới, sự cởi mở với dòng phim kinh dị.

Đặc biệt là khi đã áp được vào độ tuổi khán giả xem phim thì những người làm phim rất tự tin kể những câu chuyện đúng với lứa tuổi của lớp khán giả mà mình hướng tới. Ví dụ như khi bạn xác định làm phim cho lứa tuổi 18+ thì bạn sẽ mạnh dạn đầu tư vào những phân cảnh gai góc, ấn tượng hơn. Còn dĩ nhiên, kinh dị vẫn là dòng phim không dành cho số đông. Nó vẫn nhắm đến lớp khán giả đặc trưng thích sự gai góc. Điều đặc biệt nữa, họ là những "mọt phim" trung thành xem rất nhiều thể loại phim của nước ngoài: Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan – những cường quốc phim kinh dị. Rõ ràng mình sẽ gặp khó khăn là phải bán sản phẩm cho những đối tượng rất am hiểu thể loại đó. Thế thì làm sao kể một câu chuyện làm họ thấy thích thú (gọi là "đủ đô").

Có một đặc trưng nữa là kinh dị có rất nhiều nhánh: Tâm lý Giật gân, Thriller (Hồi Hộp), Horror (Kinh dị nặng đô). Khán giả chỉ hiểu đây là kinh dị thôi, chứ chưa nắm hết kinh dị này thuộc nhánh này, và yếu tố kinh dị của nó nằm ở những chi tiết thế nào? Có những dòng phim phải rất máu me, căng thẳng... đó là đặc trưng của thể loại. Phim của mình thì chỉ gọi chung chung là phim kinh dị, nên khó mà thuyết phục họ là tôi làm theo nhánh này hay nhánh kia. Kinh dị nhưng tại sao cuối cùng lại mơ, lại bị điên, đa nhân cách…? Vì đó là Tâm lý Giật gân, nói về những ám ảnh tâm lý của con người, trong sự ám ảnh đó họ làm ra những việc như thế. Dòng phim đó bắt buộc nhân vật phải như vậy thì mới là dòng đó, không nó qua dòng khác!

Khán giả đôi khi không hiểu hết những điều này, cho nên việc của mình bây giờ là làm tốt nhất có thể trong khả năng thôi. Quân tin là, thời gian dần dần sẽ làm cho khán giả hiểu được các phân nhánh cụ thể của kinh dị là thế nào.

PV Anh Tuấn: Xin cảm ơn anh!