Tổng thống Nga Vladimir Putin từ lâu đã khẳng định sự cần thiết tổ chức một cuộc gặp trực tiếp gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo giới quan sát, ông tin rằng một cuộc gặp như vậy mới là cơ hội tốt nhất để giành thắng lợi trong cuộc chiến tại Ukraine.

Tổng thống Trump - Chìa khóa chính trong xung đột Ukraine

Các nhà phân tích nghiên cứu về ông Putin và những người từng tiếp xúc với nhà lãnh đạo Nga cho rằng mục tiêu cốt lõi của ông không hẳn là chiếm thêm bao nhiêu lãnh thổ, mà là đạt một thỏa thuận hòa bình bảo đảm các lợi ích địa chính trị, đặc biệt là ngăn Ukraine gia nhập NATO và chặn đà mở rộng của liên minh quân sự này.

Họ nhận định chính Tổng thống Mỹ mới là người có vị thế lớn nhất để giúp ông đạt được những yêu cầu đó. Điều này phần nào lý giải vì sao ông Putin dường như luôn tìm cách duy trì quan hệ với ông Trump và tránh rạn nứt với Washington, ngay cả khi nhà lãnh đạo Mỹ tỏ ra sốt ruột trước việc Moscow chưa chấp nhận ngừng bắn.

“Tổng thống Putin muốn giữ ông Trump như một nguồn lực cho tiến trình hòa bình. Ông Trump chính là chìa khóa để Nga đạt được điều kiện của mình”, nhà phân tích chính trị Sergei Markov tại Moscow nói.

Chính vì vậy, nhiều tháng qua ông Putin liên tục bày tỏ mong muốn tổ chức một hội nghị thượng đỉnh. “Có lẽ tốt hơn là chúng ta gặp nhau và dựa trên thực tế hiện nay, chúng ta hãy bình tĩnh trao đổi về mọi vấn đề cả Mỹ và Nga cùng quan tâm”, ông Putin nói về ông Trump hồi tháng 1/2025.

Một ngày sau cuộc gặp tại Moscow giữa ông Putin và đặc phái viên Steve Witkoff – Điện Kremlin sáng 8/8 xác nhận hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ có cuộc gặp trong những ngày tới, nhưng chưa công bố thời điểm cụ thể. Quan chức hai nước cho biết cuộc gặp có thể diễn ra ngay trong tuần sau.

Ông Trump trước đó nói với các lãnh đạo châu Âu rằng ông sẽ gặp ông Putin trước, rồi sau đó tổ chức một cuộc gặp ba bên với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Tuy nhiên, Trợ lý chính sách đối ngoại của ông Putin, Yuri Ushakov cho biết Moscow chưa đồng ý với đề xuất này. “Đó chỉ là ý tưởng do phía Mỹ nêu ra trong cuộc trao đổi tại Điện Kremlin”, ông Yuri Ushakov nói, đồng thời khẳng định vấn đề này chưa được bàn thảo “cụ thể” với ông Witkoff.

Cùng ngày, ông Putin cho biết không phản đối việc gặp ông Zelensky – điều mà nhà lãnh đạo Ukraine nhiều lần đề nghị – nhưng nhấn mạnh “một số điều kiện” cần được đáp ứng trước. “Hiện tại, chúng ta vẫn còn rất xa những điều kiện đó”, ông Putin nói.

Chia sẻ trên mạng xã hội X, ông Zelensky cho hay nhiều hình thức gặp gỡ đã được đưa ra. “Ukraine không ngại các cuộc gặp và mong phía Nga cũng thể hiện sự dũng cảm tương tự. Đã đến lúc chấm dứt xung đột. Cảm ơn tất cả những ai đang giúp đỡ chúng tôi”, ông viết.

Nga có thể linh hoạt trong vấn đề lãnh thổ ở Ukraine?

Từ tháng 1, chính quyền ông Trump đã khởi động tiến trình nối lại quan hệ với Moscow, song vẫn trì hoãn đồng ý thượng đỉnh, chờ tín hiệu rõ ràng từ ông Putin về ý định ngừng bắn thực sự. Việc Nhà Trắng bất ngờ đồng ý họp thượng đỉnh khiến nhiều người đặt câu hỏi về việc ông Putin đã cam kết gì trong cuộc gặp riêng với ông Witkoff hôm 7/8.

Nội dung trao đổi giữa hai bên vẫn chưa được tiết lộ. Ông Ushakov cho biết nhà lãnh đạo Nga đã gửi một số “tín hiệu” về vấn đề Ukraine, nhưng không nói chi tiết. Một khả năng là ông Putin cho thấy sẵn sàng linh hoạt hơn trong vấn đề phân chia hoặc trao đổi lãnh thổ trong khuôn khổ một thỏa thuận với Kiev.

Trong nhiều tháng, các phái viên Nga luôn yêu cầu Mỹ chấp nhận việc Moscow kiểm soát toàn bộ bốn vùng mà Điện Kremlin tuyên bố “sáp nhập” từ Ukraine cuối năm 2022, dù phần lớn diện tích vẫn thuộc quyền kiểm soát của Kiev. Washington coi lập trường đó là thiếu thiện chí và không thực tâm đàm phán. Một số chuyên gia cho rằng ông Putin cố tình giữ lập trường cứng rắn nhằm buộc Mỹ tổ chức cuộc gặp trực tiếp, qua đó tận dụng mối quan hệ cá nhân với ông Trump để xoay chuyển quan điểm của Mỹ về cái mà ông gọi là “nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột”.

Những người am hiểu nội bộ Điện Kremlin và giới phân tích chính trị nhận định các yêu cầu quan trọng nhất của ông Putin bao gồm việc loại trừ Ukraine ra khỏi NATO, hạn chế năng lực quân sự của Kiev và tạo điều kiện cho một chính quyền thân Moscow còn quan trọng hơn việc Nga kiểm soát được bao nhiêu lãnh thổ.

“Điều ông Putin quan tâm nhất là NATO và những đảm bảo chắc chắn rằng Ukraine sẽ không gia nhập khối này, các nước NATO sẽ không triển khai sự hiện diện quân sự tại Ukraine và kèm theo một số yêu cầu chính trị đối với Kiev”, bà Tatiana Stanovaya, chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Carnegie Moscow Eurasia nhận định. Theo bà, các yêu cầu khác có thể được đem ra đàm phán.

Bà Stanovaya cũng lưu ý việc Moscow chưa bao giờ chính thức vạch ra ranh giới các vùng “sáp nhập” cho thấy luôn tồn tại một mức độ linh hoạt về lãnh thổ, thậm chí có thể tính tới việc trao đổi đất. Theo nhóm nghiên cứu DeepState của Ukraine, Nga hiện đang kiểm soát 1.719 km² ở Kharkiv và Sumy, hai tỉnh chưa bị “sáp nhập” và đây có thể là phần lãnh thổ được đưa ra để thương lượng.

Tuy vậy, bà Stanovaya cho rằng ông Putin “không có bản kế hoạch định sẵn” mà hành động dựa trên tình hình hiện tại, với mục tiêu cuối cùng là khiến Ukraine chấm dứt vai trò “dự án chống Nga” và quay trở lại quỹ đạo ảnh hưởng của Moscow. “Hoặc là ông Putin đạt được điều này qua bảo đảm từ NATO và phương Tây, hoặc là sẽ thông qua kiểm soát chính trị tại Ukraine. Một trong hai, hoặc có thể là cả hai. Còn lãnh thổ chỉ là yếu tố thứ yếu”, bà nói.

Dù Nhà Trắng liên tục gia tăng sức ép, chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông Putin từ bỏ mục tiêu cứng rắn. Giám đốc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế Feodor Voitolovsky – một cơ quan nghiên cứu do chính phủ Nga tài trợ cho rằng với lợi thế trên chiến trường, việc ông Putin chọn ngừng tiến công để đàm phán đã là một nhượng bộ. “Chúng tôi có thể tiếp tục chiến đấu thêm vài tháng để đạt kết quả lớn hơn”, ông nói, dù thừa nhận quân đội Nga vẫn chưa chiếm trọn bốn vùng “sáp nhập”.

Bà Stanovaya nhận định kịch bản ông Putin mong muốn là buộc ông Zelensky phải nhượng bộ dưới sức ép từ ông Trump, để quân Nga có thể ngừng giao tranh. Nhưng theo bà, logic của ông Putin vẫn là: “Chúng tôi sẽ đạt được điều mình muốn bằng mọi giá”, bất chấp tổn thất kinh tế hay xã hội. “Họ sẵn sàng chiến đấu nhiều năm nếu cần, dù tất nhiên họ sẽ thích tránh điều đó hơn”, bà Stanovaya nói.

Lãnh đạo Mỹ-Nga sắp hội đàm trực tiếp, Ukraine lại đứng ngoài cuộc chơi?

VOV.VN - Tổng thống Donald Trump hôm 7/8 khẳng định, cuộc gặp giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin không phải là điều kiện tiên quyết để ông tổ chức hội đàm trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga.