Bà Ylva Johansson đã gửi một thông điệp đến các bộ trưởng tại Hội đồng Tư pháp và Nội vụ châu Âu (JHA) trong đó nhấn mạnh tới việc thực hiện các bước cuối cùng để dỡ bỏ kiểm soát biên giới, bao gồm cả biên giới đất liền trong năm nay trước những nỗ lực vượt bậc của hai quốc gia là Bulgaria và Romania.

Các cuộc thảo luận được mở ra bởi quyết định của Đức về việc khôi phục các biện pháp kiểm soát tại biên giới đất liền với Pháp, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Áo và Thụy Sĩ. Bà Johansson cho rằng tự do đi lại là điều cần thiết đối với công dân và doanh nghiệp của các quốc gia châu Âu, do đó các biện pháp kiểm soát biên giới nội bộ phải mang tính tạm thời và chỉ được sử dụng như một biện pháp cuối cùng, khi đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng đối với chính sách công hoặc an ninh nội bộ.

Mặc dù các quốc gia thành viên có quyền áp dụng các biện pháp kiểm soát biên giới tạm thời theo các điều kiện nghiêm ngặt nhưng rõ ràng nó có thể là nguy cơ làm suy yếu các lợi ích của việc tự do di lại trong EU đặc biệt về vấn đề kinh tế. Đó cũng là lý do tại sao Ủy ban châu Âu nỗ lực làm việc với các quốc gia thành viên để dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát biên giới nội bộ.

Ngoài ra, EU đã khởi động một cuộc tham vấn vào năm 2023 với các quốc gia thành viên và những quốc gia đã áp dụng các biện pháp kiểm tra nội bộ. Nhờ cuộc đối thoại này, các quốc gia thành viên đang sử dụng các giải pháp thay thế cho các biện pháp kiểm soát biên giới nội bộ, chẳng hạn như tuần tra kiểm soát chung, lực lượng an ninh biên giới chung với mục tiêu đảm bảo an ninh an toàn và giảm thiểu các tác động đến giao thông xuyên biên giới cũng như phải tính đến cuộc sống của những người dân ở các khu vực biên giới.

Ủy viên Nội vụ Châu Âu cho biết cần phải thực hiện ba điều để bảo vệ quyền tự do đi lại trong tương lai đồng thời đảm bảo an toàn cho người dân bao gồm: bảo vệ biên giới bên ngoài tốt hơn nữa, thực hiện đầy đủ Bộ luật Biên giới Schengen mới và thực hiện đầy đủ Hiệp ước về Di cư và Tị nạn.