Chiều 25/6 (giờ địa phương), nhân dịp tham dự Hội nghị thường niên các nhà tiên phong lần thứ 15 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), tại thành phố Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Lou Qiliang, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Thông tin tín hiệu đường sắt Trung Quốc (CRSC).

CRSC là doanh nghiệp trực thuộc Ủy ban quản lý vốn nhà nước Trung Quốc (SASAC), là nhà cung cấp hệ thống điều khiển vận tải đường sắt lớn nhất thế giới.

Tập đoàn xây dựng chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh từ thiết kế và R&D đến sản xuất thiết bị, dịch vụ kỹ thuật của hệ thống điều khiển vận tải đường sắt. Tập đoàn đóng vai trò là cơ quan quản lý có thẩm quyền của Trung Quốc về tiêu chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn sản phẩm các hệ thống kiểm soát vận tải đường sắt.

Tập đoàn hoạt động tại hơn 20 quốc gia và khu vực, bao gồm dự án Jakarta-Bandung HSR ở Indonesia, Đường sắt Hungary-Serbia và Đường sắt Trung Quốc-Lào. Doanh thu năm 2023 đạt hơn 37 tỷ Nhân dân tệ (NDT) và lợi nhuận tương ứng đạt  4,7 tỷ NDT.

Phát biểu tại đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Việt Nam đang nỗ lực đẩy mạnh kết nối giao thông nhiều hơn, trong đó có kết nối đường sắt, phục vụ phát triển xanh, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển đất nước.

Việt Nam là láng giềng của Trung Quốc, do đó hai nước phải đẩy mạnh kết nối giao thông. Thủ tướng nêu rõ, Trung Quốc có thế mạnh về phát triển đường sắt kết nối cả nước, và cả đường sắt đô thị, do đó Việt Nam mong muốn trao đổi tìm cơ hội hợp tác, mong Trung Quốc hỗ trợ Việt Nam thiết kế, thi công, chuyển giao công nghệ, trong đó đặc biệt là phát triển các dự án đường sắt từ Vân Nam qua Lào Cai đi Hải Phòng, tuyến Lạng Sơn đi Hà Nội. Tuyến Đông Hưng đi Móng Cái, về Hải Phòng. 3 tuyến đường sắt này dài hơn 700km, có vai trò quan trọng, do đó Việt Nam mong triển khai sớm các tuyến này; đồng thời, Việt Nam cũng mong muốn đẩy mạnh phát triển đường sắt đô thị.

Ông Lou QiLiang đánh giá phát triển đường sắt là động lực lớn cho phát triển đất nước Trung Quốc; cho biết tập đoàn CRSC là doanh nghiệp lớn nhất Trung Quốc về tín hiệu đường sắt. Riêng về lĩnh vực tàu điện ngầm, tập đoàn chiếm thị phần 45%. Tập đoàn mong có cơ hội hợp tác với Việt Nam vì có thế mạnh từ khâu thiết kế đến sản xuất hệ thống tín hiệu kiểm soát đường sắt, trong đó có phần mềm, số hoá thiết bị - tạo thành chuỗi khép kín, từ đó cung cấp sản phẩm với giá cả cạnh tranh cho Việt Nam những sản phẩm tốt nhất với giá cả cạnh tranh, bảo đảm chất lượng, an toàn.

Liên quan lĩnh vực giao thông đường sắt, ông cho biết, nguồn nhân lực có vai trò rất quan trọng, do đó đơn vị có thể đào tạo nguồn nhân lực, hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D).

Tập đoàn có lực lượng hùng hậu về phát triển đường sắt đô thị, nhất là mảng tín hiệu. Trong lĩnh vực này, tập đoàn đang có hợp tác chặt chẽ với Singapore. Muốn phát triển hệ thống đường sắt thì quan trọng vẫn phải là phát triển nguồn nhân lực. Ngoài ra, tập đoàn có những mô hình hợp tác với Indonesia, một số nước châu Phi. Vì vậy có thể căn cứ tình hình cụ thể để có hình thức đầu tư khác nhau.

Tại buổi tiếp, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, phát triển hệ thống đường sắt là chiến lược lớn nhất của Việt Nam hiện nay; mong muốn phát triển hệ thống đường sắt Bắc - Nam tốc độ cao dài hơn 1.500km. Đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Việt Nam quyết tâm triển khai dự án trong giai đoạn 2026-2027, do đó Việt Nam mong hợp tác với Trung Quốc về lĩnh vực đường sắt, toa xe và tín hiệu, hy vọng thời gian tới hai bên có trao đổi, hợp tác.

Bộ trưởng đánh giá, trong đường sắt tốc độ cao thì hệ thống thông tin tín hiệu là hết sức quan trọng, quyết định sự an toàn hệ thống. Chính phủ Việt Nam đang chỉ đạo xây dựng các hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, do đó điều này tạo dư địa lớn để 2 bên hợp tác. Khi Trung Quốc có công nghệ tốt, giá thành hợp lý thì đây là cơ hội tốt, 2 bên cần xây dựng các cơ chế hỗ trợ để phát triển dự án đường sắt ở Việt Nam.

Chính phủ đang chỉ đạo 3 dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc, hy vọng giữa 2025, hai bên có thể triển khai dự án đầu tiên  Lào Cai - Hải Phòng. Liên quan dự án đường sắt khổ tiêu chuẩn, nhất là kết nối từ cảng biển lên các khu kinh tế, kết nối sân bay, bến cảng và cửa khẩu; mong các doanh nghiệp đầu tư dưới hình thức PPP, do đó mong Tập đoàn tìm hiểu để hợp tác thời gian tới.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng giới thiệu vắn tắt về chương trình chuyển đổi số của Việt Nam nhằm rút ngấn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. CRSC có thế mạnh về chuyển đổi số, do đó mong tập đoàn hợp tác với Việt Nam, tham gia các dự án chuyển đổi số, nhất là chuyển đổi số doanh nghiệp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tán thành ý kiến của tập đoàn về sự cần thiết quản lý đường sắt bằng công nghệ số; cho biết, việc đào tạo nguồn nhân lực cho các dự án đường sắt ở Việt Nam đang gặp khó khăn. Do đó, muốn xây dựng phát triển ngành công nghiệp đường sắt thì phải có nguồn nhân lực.

Việt Nam muốn hợp tác với Trung Quốc về đào tạo nguồn nhân lực, chỉ huy, kiểm soát, thiết kế trong dự án đường sắt. Nhân lực phải đi trước một bước, rồi mới chuyển giao công nghệ, do đó Thủ tướng mong tập đoàn quan tâm vấn đề này. Cho biết, vấn đề là huy động nguồn lực, Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam tính đến các phương án vay, phát hành trái phiếu… Thủ tướng cho rằng muốn chuyển giao công nghệ thì trước hết phải đào tạo nguồn nhân lực. Nếu giá thành sản phẩm, logistics mà vẫn cao thì không cạnh tranh được trên thị trường. Thủ tướng mong lãnh đạo Tập đoàn sang Việt Nam trao đổi cụ thể với các bộ, ngành, cơ quan liên quan để xúc tiến các dự án, góp phần hiện thực hoá thoả thuận của Lãnh đạo cấp cao hai nước.