Sáng nay, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị về công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật. Cùng dự có Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, hội luật gia, các chuyên gia luật… Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến với 1 điểm cầu ở trụ sở Chính phủ và 63 điểm cầu tại các tỉnh, thành phố. 

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn ra cuốn sách kinh tế kinh điển “Vì sao các quốc gia thất bại” của hai tác giả Daron Acemoglu và James A. Robinson để nói về vai trò quan trọng của “thể chế, thể chế và thể chế” và cho biết, Quốc hội, Chính phủ hết sức quan tâm đến xây dựng thể chế, khâu đột phá mà Đảng ta đã xác định. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ luốn đưa vấn đề xây dựng thể chế pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, đưa lên đầu trong các kỳ họp Chính phủ thường kỳ, tổ chức nhiều chuyên đề xây dựng thể chế pháp luật.  

Thủ tướng đánh giá, hệ thống pháp luật nước ta hiện nay cơ bản đầy đủ trên các lĩnh vực, bảo đảm tính thống nhất, tính minh bạch, tính khả thi, thể chế hóa được chủ trương của Đảng về cải cách pháp luật, cải cách tư pháp, bảo đảm sự đồng bộ giữa các thể chế kinh tế và thể chế chính trị, sự vận hành thông suốt của bộ máy Nhà nước theo nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đặt trọng tâm vào việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn trong tổ chức thi hành. Bên cạnh đó, tính dự báo và chất lượng của các chương trình lập pháp, lập quy theo nhiệm kỳ của Quốc hội, Chính phủ ngày càng được cải tiến, nâng cao.  

Thủ tướng cũng đánh giá, Chính phủ đã triển khai thực hiện đồng bộ chiến lược xây dựng pháp luật với chiến lược cải cách tư pháp bằng nhiều kết quả cụ thể, tích cực. Công tác thi hành pháp luật ngày càng được quan tâm thực hiện đạt nhiều kết quả tích cực. Nợ đọng văn bản giảm. Công tác theo dõi thi hành pháp luật có nhiều đổi mới, đôn đốc thường xuyên. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có nhiều đổi mới, ngày càng đi vào chiều sâu thực chất hiệu quả hơn.

“Chúng ta thực hiện thắng lợi mục tiêu kép vừa là kiểm soát dịch bệnh tốt vừa phát triển kinh tế xã hội tốt. Đó là nhờ hệ thống pháp luật của chúng ta, nhờ sự phối hợp tốt giữa Quốc hội của Chính phủ. Năng lực cạnh tranh toàn cầu của chúng ta tăng 10 bậc; đổi mới sáng tạo trong thời gian ngắn chúng ta tăng 4 bậc trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế rất gay gắt. Đó chính là nhờ hệ thống pháp luật chỉ đạo thực hiện và chỉ đạo thực hiện tốt”- Thủ tướng nói.

Thủ tướng nhấn mạnh, Quốc hội nước ta đã rất ủng hộ Chính phủ trong quá trình xây dựng hệ thống pháp luật vừa qua, giúp việc hoàn thiện thể chế đạt kết quả tích cực hơn. Là cơ quan đề xuất 90% các dự án luật, pháp lệnh hiện nay, Thủ tướng nêu rõ, nếu để xảy ra khuyết điểm thì Chính phủ phải nhận khuyết điểm đầu tiên trong hệ thống xây dựng pháp luật. 

Bên cạnh những mặt tích cực, Thủ tướng nêu một số tồn tại như chất lượng một số dự án luật còn kém, nhiều dự án vòng đời tồn tại rất ngắn và phải sửa đổi. Công tác tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động của luật pháp còn hạn chế, khiến phải sửa chữa nhiều. Còn tình trạng xin lùi tiến độ, xin rút các dự án luật. Công tác thi hành pháp luật, đưa pháp luật của cuộc sống còn bất cập, chưa có cơ chế đồng bộ thực hiện hiệu quả. Tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết vẫn còn. Điều cần rút kinh nghiệm nữa là công tác phối hợp giữa các bộ, ngành vừa chậm, vừa thiếu nội dung. 

Theo đó, Thủ tướng chỉ đạo nhiệm vụ thời gian tới công việc quan trọng, xuyên suốt là xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong đó phải tập trung xây dựng thể chế pháp luật. Gần đây Bộ Chính trị đã chỉ đạo tổ chức tổng kết thực hiện Nghị quyết số 48 của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam. Trong đó Bộ Chính trị đã có kết luận số 83 ngày 29/7/2020 khẳng định tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; chỉ đạo cần xác định rõ lĩnh vực ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật, tập trung vào thể chế hóa nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng…

"Cho nên, việc tiếp tục hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật, xác định rõ trách nhiệm, sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan, chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật là vấn đề rất quan trọng cần tiếp tục quán triệt” - Thủ tướng nhấn mạnh.

Cũng với yêu cầu các bộ, ngành khi xây dựng pháp luật phải thực hiện đúng kỷ cương, quy định, Thủ tướng cho rằng phải đảm bảo quy trình và mức độ ưu tiên để đảm bảo chất lượng các dự án luật, Nghị định. Cùng với đó là khắc phục cho được các điểm yếu trong công tác phối hợp, nêu cao trách nhiệm của các cơ quan trong việc lấy ý kiến hoàn thiện các văn bản luật. 

Thủ tướng lưu ý việc xây dựng luật pháp phải phù hợp với luật pháp quốc tế. Việt Nam là nước hội nhập, nhất là các hiệp định thương mại liên quan rất lớn. Trong đó, quyền lực của nhân nhân, nhà nước vì nhân dân trong xây dựng pháp luật, vấn đề vấn đề luật pháp kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Vấn đề đảm bảo tự do kinh doanh, vấn đề giải phóng sức sản xuất cho nhân dân, công dân được làm những gì mà pháp luật không cấm…

"Những tinh thần ấy phải được quán triệt, chống cho được lợi ích nhóm. 90% luật trình ra Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội do các bộ của chúng ta, thì không thể “quyền anh, quyền tôi”, không phải cái gì cũng phải qua bộ tôi. Đây là điều cực kỳ cần tránh và khắc phục được những tồn tại là rất quan trọng” - Thủ tướng nêu rõ.  

Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã giao một số nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành theo hướng tiếp tục quán triệt kịp thời đầy đủ và tổ chức thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, thể chế hóa thành các quy định của pháp luật. Trong đó, ngành tư pháp cần tiếp tục phát huy vai trò “nhạc trưởng”, cơ quan gác cửa trong việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật của Chính phủ và chính quyền địa phương. 

Lắng nghe kiến nghị tại hội nghị, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phải là người trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng thi hành pháp luật cũng như bố trí thích đáng nguồn lực, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phân công rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu đối với công tác này./.