Tổng thống Israel Reuven Rivlin hôm 15/3 thông báo ý định trao cho thủ lĩnh đảng Xanh-Trắng theo đường lối trung dung Benny Gantz đứng ra thành lập chính phủ, đồng thời kêu gọi các đảng phái chính trị chính tại nước này nhanh chóng chấm dứt cuộc khủng chính trị kéo dài để có thể tập trung nguồn lực vào cuộc chiến chống Covid-19.

Thủ tướng Netanyahu. Ảnh: Times of Israel.

Thông báo của Tổng thống Reuven Rivlin là một đòn mạnh giáng vào những nỗ lực của ông Benjamin Netanyahu, vị Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Israel, song điều này cũng không có nghĩa là “đế chế” của ông đã đi tới hồi kết.

Bởi đối với Tổng thống Rivlin, điều quan trọng nhất lúc này là Israel phải thành lập được chính phủ trong thời gian sớm nhất có thể và bằng bất cứ giá nào để đất nước có thể tập trung mọi nguồn lực vào cuộc chiến chống Covid-19. Theo báo cáo mới nhất, nước này hiện ghi nhận hơn 200 ca mắc Covid-19 và hàng chục nghìn người đang phải tự cách ly.

Cuộc bầu cử hôm 2/3 và cũng là thứ 3 trong chưa đầy một năm đã không tránh khỏi kết cục của 2 lần bỏ phiếu trước đó khi không thể ngã ngũ cuộc chiến giữa đương kim Thủ tướng Benjamin Netanyahu lãnh đạo đảng Likud và ông Benny Gantz, lãnh đạo đảng Xanh-Trắng. Tổng thống Rivlin hôm 15/3 tham vấn đại diện các đảng trúng cử vào Quốc hội để tìm ra ứng cử viên tiềm năng đứng ra thành lập chính phủ.

Kết thúc các cuộc tham vấn, 61 nghị sĩ đã chọn ông Benny Gantz, so với 58 dành cho ông Benjamin Netanyahu. Theo Văn phòng Tổng thống Rivlin, trong ngày hôm nay, Tổng thống sẽ chính thức trao cho ông Benny Gantz trọng trách thành lập chính phủ.

Cũng ngay trong tối qua, Tổng thống Reuven Rivlin đã gặp cả Thủ tướng Netanyahu và đối thủ Benny Gantz để thảo luận về khả năng thành lập chính phủ liên minh. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận không đạt kết quả và dự kiến sẽ còn tiếp tục trong những ngày tới.

Tại Israel, cần phải nhận được sự ủng hộ của 61 trên tổng số 120 thành viên Quốc hội để đứng ra thành lập chính phủ. Sau những cuộc bầu cử trước đó hồi tháng 4 và tháng 9/2019, không một đảng nào vượt qua được ngưỡng này.

Ông Benny Gantz đã nhận được sự ủng hộ đảng Joint List, liên minh của các đảng gốc Arab (15 ghế), cũng như đảng dân tộc cánh hữu chính thống “Israel- ngôi nhà của chúng ta” của ông Avigdor Liberman. Ông Liberman từng là một đồng minh và là cựu bộ trưởng Quốc phòng dưới thời Thủ tướng đương nhiệm Benjamin Netanyahu. Tuy nhiên, hiện vẫn không chắc chắn liệu ông Benny Gantz có thể thành lập được chính phủ hay không do sự bất đồng giữa các lực lượng ủng hộ. Ông Liberman trước đây từng từ chối tham gia một chính phủ có các đảng gốc Arab.

Theo Giáo sư Gideon Rahat thuộc Đại học Do Thái tại Jerusalem, trong bối cảnh này, Tổng thống Reuven Rivlin có thể sẽ phải tìm cách gia tăng sức ép cả đối với ông Benny Gantz và ông Netanyahu để hai ông này đồng ý thành lập chính phủ liên minh.

Sắp tới sẽ phải đối mặt với một phiên tòa xét xử các tội danh tham nhũng, biển thủ và lạm dụng tín nhiệm, Thủ tướng đương nhiệm Netanyahu từ nhiều ngày nay đã kêu gọi thành lập một chính phủkhẩn cấp trong 6 thángnhằm giải quyết cuộc khủng hoảng do Covid-19 gây ra.

Các chức bộ trưởng sẽ được phân bổ trên cơ sở công bằng: Thủ tướng sẽ không thể bãi nhiễm các bộ trưởng của đảng Xanh- Trắng và ngược lại đảng Xanh- Trắng cũng không thể phế truất Thủ tướng:“Tôi kêu gọi thành lập ngay lập tức một chính phủ khẩn cấp quốc gia Chính phủ này sẽ hoạt động trong một thời gian hạn chế và chúng ta sẽ cùng nhau chiến đấu để cứu sống hàng chục nghìn người dân. Chúng ta phải gạt chính trị sang một bên.”

Tại 2 cuộc bầu cử trước đó, ông Benny Gantz đã từ chối tham gia chính phủ do một vị Thủ tướng “phạm tội” lãnh đạo.

Là vị Thủ tướng đương nhiệm đầu tiên trong lịch sử Israel bị truy tố, ông Netanyahu nhiều lần khẳng định mình vô tội và là nạn nhân của một “cuộc săn phù thủy’”. Phiên tòa xét xử ông dự kiến vào ngày 17/3 sẽ được hoãn 2 tháng do dịch Covid-19./.