Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đang có chuyến thăm Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất và Oman trong nỗ lực thúc đẩy hợp tác giữa Tokyo với khu vực này. Trong bối cảnh sóng gió xảy ra trong quan hệ giữa Mỹ và Iran, chuyến thăm 5 ngày tới Trung Đông của Thủ tướng Abe nhằm mục tiêu thúc đẩy những nỗ lực ngoại giao để hạ nhiệt căng thẳng tại khu vực, vốn nằm trong lợi ích chiến lược của Nhật Bản.

Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo. Ảnh: Stars and Stripes

Trong chuyến thăm Trung Đông lần này, Thủ tướng Abe Shinzo sẽ có cuộc thảo luận với lãnh đạo các nước Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất và Oman. Đây là những nước có vai trò quan trọng trong việc ổn định tình hình khu vực.

Khẳng định mục tiêu chuyến thăm, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết: “Tình hình tại Trung Đông đang rất căng thẳng. Để tránh sự leo thang, Thủ tướng Abe sẽ trao đổi quan điểm với lãnh đạo 3 nước như một phần nỗ lực ngoại giao của Nhật Bản giúp hạ nhiệt tình hình. Những nước này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự ổn định của khu vực”.

Tại cuộc gặp với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman hôm qua, hai bên nhất trí những nỗ lực tập thể cần thiết hướng đến việc hạ nhiệt căng thẳng Trung Đông. Thủ tướng Abe cũng bày tỏ lo ngại về những tác động lớn đối với xung đột quân sự trong khu vực, hối thúc tất cả các bên liên quan kiềm chế, tránh gia tăng căng thẳng.

Chuyến thăm của Thủ tướng Abe diễn ra trong bối cảnh có nhiều lo ngại về nguy cơ xảy ra xung đột trực diện giữa Mỹ và Iran thời gian qua, tác động không nhỏ đến thị trường dầu mỏ thế giới. Nhật Bản là quốc gia nhập khẩu dầu mỏ lớn thứ 4 trên thế giới và quốc gia châu Á này phụ thuộc phần lớn vào nguồn cung dầu mỏ từ Trung Đông với 90% lượng dầu mỏ nhập khẩu từ khu vực này. Do đó sự mất ổn định tại Trung Đông sẽ khiến Nhật Bản thực sự “đau đầu” với nỗi lo về một cuộc“khủng hoảng năng lượng”.

Thủ tướng Abe thời gian qua đã tích cực thúc đẩy vai trò trung gian hòa giải giữa Mỹ với Iran nói riêng, tình hình căng thẳng tại Trung Đông nói chung để tránh những diễn biến xấu đe dọa an ninh năng lượng của nước này. Chọn Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất, Oman - những quốc gia có vai trò quan trọng và tác động lớn đến tình hình Trung Đông trong chuyến thăm lần này cũng cho thấy mục tiêu chiến lược của Thủ tướng Abe.

Ngoài vấn đề thúc đẩy những nỗ lực ngoại giao để giảm căng thẳng, chuyến thăm của Thủ tướng Abe cũng nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của các nước đối với sứ mệnh hàng hải mới của Nhật Bản vừa được triển khai trong khu vực. Dù là đồng minh của Mỹ, nhưng Nhật Bản vẫn duy trì mối quan hệ thân thiện với Iran. Nhật Bản đã chọn cách triển khai hoạt động của riêng nước này, thay vì tham gia vào lực lượng liên minh hải quân do Mỹ dẫn đầu trong việc bảo vệ tuyến đường hàng hải ở Trung Đông. Thủ tướng Abe cho biết sẽ tìm kiếm sự ủng hộ của các nước đối với sứ mệnh của Nhật Bản, vì điều này sẽ giúp đảm bảo an toàn cho các hoạt động thương mại hàng hải của Nhật Bản trong khu vực.

Rõ ràng mục tiêu hạ nhiệt căng thẳng khu vực đầy biến động Trung Đông là một sứ mệnh không hề dễ dàng, khi Nhật Bản phải cố gắng “không làm mếch lòng” đồng minh Mỹ nhưng cũng như không được khiến Iran tức giận. Tuy nhiên với lợi thế Nhật Bản có mối quan hệ tốt đẹp với cả Mỹ và Iran cùng các nước Trung Đông sẽ là cơ hội để Thủ tướng Abe có thể tìm hiểu, đưa ra những đề xuất có ích cho sự ổn định của khu vực, qua đó khẳng định vai trò can dự tích cực của Nhật Bản tại khu vực chiến lược này./.