Già hóa dân số đang diễn ra với tốc độ rất nhanh ở nước ta. Năm 2019, tỷ lệ người cao tuổi chiếm hơn 11,8% dân số và theo dự báo sẽ tăng lên gần 16,7% vào năm 2029, khoảng hơn 26% vào năm 2049.

Tuổi thọ tăng là một trong những thành tựu to lớn về phát triển kinh tế - xã hội nói chung và chăm sóc sức khỏe nói riêng. Tuy nhiên, già hóa dân số diễn ra với tốc độ nhanh đặt ra những thách thức rất lớn về sự cần thiết phải thay đổi hệ thống an sinh xã hội, lao động việc làm, giao thông, vui chơi giải trí…và đặc biệt là hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đây là một thách thức đối với nước ta trong công tác chăm sóc người cao tuổi.

GS.TS Nguyên Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội – Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, để giải bài toán này cần điều chỉnh hệ thống chính sách như là tăng độ tuổi lao động nghỉ hưu, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sử dụng lao động là người cao tuổi... "Về kinh tế phải nâng cao năng suất lao động để bù đắp cho người già, về chăm sóc sức khỏe thì phải giảm thiểu chi phí khám chữa bệnh". GS.TS Nguyên Đình Cử nhấn mạnh.

Thích ứng với già hoá dân số cần được coi là vấn đề ưu tiên và cần phải có các biện pháp mang tính tổng thể với một lộ trình thích hợp để chuẩn bị cho một "xã hội già" trong tương lai gần.

Hiện nay, nước ta đã có nhiều chính sách an sinh cho người già như là: trợ cấp cho người từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, ưu tiên khám chữa bệnh… Tuy nhiên, hệ thống chăm sóc sức khỏe, nhất là chăm sóc chuyên khoa cho người cao tuổi chưa đáp được nhu cầu ngày càng tăng. Chính vì thế, đã đến lúc cần ứng dụng khoa học công nghệ vào chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đây cũng chính là lý do mà ngày Quốc tế Người cao tuổi năm nay Liên Hợp Quốc đã chọn chủ đề "Công bằng số cho mọi lứa tuổi". Điều này khẳng định nhu cầu của người cao tuổi cần được tiếp cận và tham gia một cách có ý nghĩa vào công nghệ số của nhân loại. 

"Tuy nhiên, theo tôi, bên cạnh việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi thì cũng cần đặt ra vấn đề tăng cường đào tạo bác sĩ chuyên khoa lão khoa để đủ lực lượng đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của các cụ". GS.TS Nguyên Đình Cử nêu quan điểm.

Có thể nói, hiện nay nước ta đã có nhiều hoạt động chăm lo, chăm sóc để nâng cao sức khỏe cho người cao tuổi. Thế nhưng một khía cạnh vô cùng quan trọng là về sức khỏe tâm thần của người cao tuổi thì dường như còn đang bị bỏ ngỏ. Trong cuốn sách "Đại dương đen" của TS Đặng Hoàng Giang cho thấy những câu chuyện từ thế giới của người trầm cảm có thể gây ra "cú sốc" cho những người bình thường. Điều đó cho thấy những ảnh hưởng về mặt tâm thần sẽ vô cùng lớn đối với đời sống của người cao tuổi. Nhất là trong tình hình dịch bệnh như thế này nguy cơ rối loạn tâm thần, các bệnh lý về trầm cảm ở người cao tuổi sẽ gia tăng.

GS.TS Nguyễn Đình Cử cho rằng để nâng cao đời sống tinh thần cho người cao tuổi cần phải xây dựng một môi trường thân thiện cho các cụ. Đó là một môi trường mà có sự hài hòa giữa các mối quan hệ gia đình, xã hội. Đồng thời, tạo ra cho người cao tuổi một không gian sống thoải mái để các cụ thực sự "sống vui, sống khỏe".

Tốc độ già hóa dân số ở nước ta đang diễn ra rất nhanh. Tuổi thọ cao song điều quan trọng là chất lượng sống cũng phải được tăng theo. Chính vì thế nếu không có sự điều chỉnh hệ thống chính sách để ứng phó với tốc độ già hóa dân số nhanh như hiện nay thì sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cơ cấu dân số, chất lượng sống của người cao tuổi và quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Mời nghe âm thanh tại đây: