Ngày 30/9, Tổng thống Philippines -  Ferdinand Marcos Jr. đã dự lễ khánh thành nhà máy sản xuất pin xe điện đầu tiên của nước này. Sau khi Indonesia khánh thành nhà máy pin xe điện đầu tiên vào tháng 7 vừa qua, sự kiện quan trọng này đánh dấu nỗ lực của các quốc gia ASEAN hướng đến năng lượng sạch cũng như “làm nóng” cuộc đua giữa các quốc gia khu vực trở thành điểm đến đầu tư công nghệ cao.

Cơ sở nằm tại thành phố New Clark, phía bắc Manila thuộc sở hữu của một công ty Australia được thiết lập để sản xuất pin LFP, một công nghệ tiên tiến và có nhu cầu cao đối với xe điện và hệ thống lưu trữ năng lượng tái tạo. Dự án đầy tham vọng này đặt mục tiêu đạt công suất sản xuất hai gigawatt-giờ pin mỗi năm vào năm 2030, cung cấp năng lượng cho khoảng 18.000 xe điện hoặc gần nửa triệu hệ thống pin gia đình. Nhà máy dự kiến tạo ra 2.500 việc làm tại địa phương và đóng góp 5 tỷ peso (89,2 triệu USD) vào nền kinh tế mỗi năm. Tổng thống Marcos đánh giá bước đi này phù hợp với nỗ lực của chính phủ nhằm chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

“Việc khánh thành nhà máy là một minh chứng cho những cam kết quốc gia về thúc đẩy năng lượng sạch. Sự kiện này cũng gửi thông điệp  đến thế giới: Philippines đã sẵn sàng đổi mới, dẫn đầu và trở thành điểm đến lý tưởng cho các khoản đầu tư công nghệ cao, tạo tiền đề để Philippines trở thành một bên tham gia vào lĩnh vực lưu trữ năng lượng sạch tại khu vực” - Tổng thống Marcos nhấn mạnh.

Việc khánh thành nhà máy sản xuất xe điện của Philippines cho thấy một chiến lược hướng tới tương lai nhằm thu hút thêm đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, có khả năng định vị Philippines là trung tâm đổi mới năng lượng sạch ở Đông Nam Á. Vào tháng 7 năm nay, Indonesia cũng đã khánh thành nhà máy pin xe điện đầu tiên và được đánh giá là lớn nhất Đông Nam Á.  Indonesia- quốc gia có nền kinh tế lớn nhất khu vực và là nơi có trữ lượng niken lớn nhất thế giới này đang tìm cách khẳng định mình là quốc gia chủ chốt khu vực trong chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.

Triển vọng cho Việt Nam

Để thúc đẩy việc mở rộng xe điện trên khắp ASEAN, các quốc gia thành viên đã nhất trí thiết lập Hệ sinh thái xe điện, với tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN, một chính sách mang tính bước ngoặt đạt được tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 tại Indonesia vào năm ngoái.

Đánh giá về tiềm năng của việc phát triển hệ sinh thái xe điện trong khu vực, ông Arsjad Rasjid – Chủ tịch Phòng thương mại và công nghiệp Indonesia nhận định: "Có nhiều tiềm năng trong khu vực để xây dựng chuỗi cung ứng. Việt Nam là một nước sản xuất xe điện và cũng đã xuất khẩu sang Mỹ. Các nước khác như Indonesia hay Malaysia cũng đang là thị trường xe điện tiềm năng. Indonesia và Philippines nắm giữ từ 33 đến 40% trữ lượng quặng niken của thế giới. Điều này tạo cơ sở vững chắc cho quan hệ đối tác và trở thành người dẫn đầu về chuỗi cung ứng xe điện và pin, có thể là trong ASEAN hoặc trên toàn cầu”.

Ngay sau khi ASEAN nhất trí phát triển Hệ sinh thái xe điện, báo chí khu vực đã có những bài phân tích đánh giá tiềm năng của các nước thành viên, trong đó Việt Nam được coi là quốc gia có nhiều triển vọng trong lĩnh vực này.

Theo tờ the Diplomat, vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong việc sản xuất và tiêu thụ xe điện sẽ sớm đưa nước này trở thành một trong những thị trường xe điện năng động nhất thế giới. Tuy nhiên, The Diplomat cũng nhận định, trong khi thị trường xe điện của Việt Nam dường như sẵn sàng để cất cánh, cơ sở hạ tầng lưới điện và mạng lưới sạc điện vẫn còn khó khăn trong việc hỗ trợ nhu cầu năng lượng lớn hơn của xe điện. Nếu vượt qua những thách thức này, Việt Nam sẽ có được vị thế tốt trong ngành công nghiệp mới mẻ này.

Tờ Jakarta Post của Indonesia cũng đánh giá về tiềm năng phát triển hệ sinh thái xe điện của Việt Nam, cho rằng Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu sản xuất đầy tham vọng với kế hoạch sản xuất 600.000 ô tô điện và 2,45 triệu xe máy điện hàng năm vào năm 2030. Những mục tiêu này có khả năng giảm lượng khí thải carbon lên tới 3,8 triệu tấn, đóng góp đáng kể cho các nỗ lực bền vững của khu vực.

Đánh giá về thách thức của các nước khu vực, trong đó có Việt Nam trong việc phát triển hệ sinh thái xe điện, ông Arsjad Rasjid nhấn mạnh: "Tôi nghĩ thách thức là giống nhau không chỉ ở Việt Nam mà còn các nước ASEAN khác. Trước hết là vấn đề cơ sở hạ tầng không chỉ Indonesia, Việt Nam mà còn nhiều quốc gia khác. Do đó trước hết chúng ta phải xây dựng cơ sở hạ tầng.

Điều thứ 2 tôi nghĩ Việt Nam cùng với các quốc gia ASEAN cũng cần phải thống nhất tiêu chuẩn cho pin xe điện, tiêu chuẩn cho trạm sạc xe điện, giúp thực hiện các kế hoạch hiệu quả và dễ dàng hơn. Đây là những ví dụ mà các quốc gia ASEAN cần phải hợp tác để đảm bảo xây dựng cơ sở hạ tầng cùng nhau và kết nối, giúp thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái xe điện khu vực".

Điện khí hóa giao thông vận tải và phát triển hệ sinh thái xe điện là những bước tiến vượt bậc hướng tới đạt được các mục tiêu bền vững và an ninh năng lượng của ASEAN. Những nỗ lực hợp tác giữa các quốc gia thành viên, được cụ thể bằng Tuyên bố Labuan Bajo đang là nền tảng cơ bản để hiện thực hóa những mục tiêu tham vọng này.