Từ bao đời nay, trong chu kỳ 1 năm, người Việt vẫn duy trì những cái Tết như Tết Đoan ngọ, Tết Trung thu, Tết dương lịch, Tết nguyên đán. Trong những ngày lễ ấy, mọi người đều tạm gác những lo âu mưu sinh, bộn bề cuộc sống để hoan hỉ mở lòng với thiên nhiên hòa cùng đất trời, bày tỏ yêu thương, hòa ái với nhau nhiều hơn. Trong đó, Tết nguyên đán (còn gọi là Tết cả) là quan trọng nhất.

Tết là thời điểm báo hiệu một mùa xuân mới đem đến nhiều niềm vui và hi vọng. Ảnh minh họa

Theo PGS, TS Đỗ Đình Trụ đây là thời điểm kết thúc một vòng thời gian 4 mùa chu chuyển, tống tiễn những điều xấu và chào đón một chu kỳ mới. Tiết xuân ấm áp, vạn vật sinh sôi nảy nở, hòa quyện với quy luật tự nhiên và trên hết Tết là dịp của sự đoàn tụ: “Tết có từ ngàn xưa đã đi vào tâm khảm của mỗi gia đình Việt. Dù chúng ta làm ăn vất vả, đi đâu về đâu, ở trong nước hay nước ngoài nhưng Tết là dịp để hướng về gia đình. Nên Tết nguyên đán còn gọi là Tết sum vầy, ở đây thể hiện tất cả những văn hóa truyền thống tốt đẹp nhất của người Việt.”

Ở các làng quê Việt vẫn duy trì đầy đủ phong tục gói bánh chưng xanh ngày Tết. Ảnh minh họa

Thật vậy, trong tiềm thức, người Việt đều tin rằng, ngày Tết chính là cơ hội để thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” một cách sâu sắc và rõ nét nhất. Hướng về tổ tiên cũng chính là giá trị tình cảm của người Việt với Tết nguyên đán.

Theo giáo sư sử học Dương Trung Quốc, những nghi lễ đón tết xưa luôn hàm chứa nhiều ý nghĩa nhân văn và còn nguyên giá trị đến ngày nay, có chăng chỉ là cách thể hiện sao cho phù hợp với hoàn cảnh: “Ngày Tết là lúc bắt đầu ta được hưởng thụ nghỉ ngơi nhưng đừng quên công việc mà ta đang làm. Cho nên mới có lễ Phong ấn, rồi lễ Khai ấn- ngày bắt đầu công việc mới của triều đình. Rồi lễ Tiến xuân tức là đón mùa xuân để muôn dân tin vào một năm mới tốt đẹp hơn. Đó là tâm trạng không chỉ của người dân mà của người đứng đầu một quốc gia. Nó cho thấy trong bất kỳ cương vị xã hội nào thì lễ nghĩa mang giá trị tinh thần vô cùng quan trọng. Không phải tự nhiên ở triều đại nào cũng có bộ Lễ, quy định trật tự tinh thần để có một xã hội phát triển hài hòa, như cách nói hiện nay là phát triển bền vững”.