Những ngày này, trên các nhánh sông Kiến Giang, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, các trai làng nô nức tập luyện bơi thuyền, chuẩn bị cho Lễ hội đua thuyền vào dịp “Tết Độc lập” - Lễ Quốc khánh 2/9. Người dân các làng đổ ra bến sông cổ vũ các đội thuyền đua tập luyện. Lễ hội bơi, đua thuyền trên sông Kiến Giang đã có từ hàng trăm năm trước và được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2019.

Nhớ lại ngày 2/9/1946, kỷ niệm một năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhân dân Lệ Thủy tổ chức lễ hội đua thuyền mừng “Tết Độc lập”. Từ đó đến nay, cứ đến ngày 2/9, huyện Lệ Thủy tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang và trở thành nét đẹp của người dân nơi đây. Ông Trần Công Ích ở xã Tân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cho biết, cả tháng trước ngày “Tết Độc lập”, những trai gái khỏe mạnh nhất trong thôn được tuyển chọn vào đội đua thuyền, ra sức tập luyện trên sông Kiến Giang. Ở các bến sông, bà con dùng xô chậu để khoát nước vào đội đua, dùng xoong chảo khua gõ cổ vũ cho các đội.

Theo ông Trần Công Ích, “Tết Độc lập” cũng là dịp để con em cùng hướng về quê hương, tưởng nhớ công lao của Bác Hồ, tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp và những người đã hy sinh để giành độc lập, tự do cho dân tộc.

“Trong dịp lễ 2/9, người dân Lệ Thủy tổ chức đón “Tết Độc lập”, bà con náo nức, các thôn, các xã đều thi đua nhau tập luyện, đua thuyền trên sông Kiến Giang. Đây là niềm phấn khởi mà mọi người dân nơi đây đều mong đợi. Người dân Lệ Thủy mong muốn rằng cần duy trì và phát huy hơn nữa truyền thống này trong những năm tới”, ông Ích nói.

“Tết Độc lập” ở huyện Lệ Thủy sôi động hơn với hội thi bóng chuyền, bóng đá giữa các xã, người dân đi nghe hò khoan, đi chơi hội chợ. Dưới sông, các tay chèo tranh tài, trên bờ người dân tạm nghỉ việc đồng áng, chuẩn bị đồ ăn thức uống, ra ngồi ở bến sông để trò chuyện, cổ vũ các đội đua. Đây là nét sinh hoạt văn hóa làng xã truyền thống ở nơi này. “Tết Độc lập” cũng là dịp để mỗi người dân huyện Lệ Thủy sinh sống khắp mọi miền đất nước trở về quê hương đoàn tụ với gia đình.

Năm nào cũng vậy, cứ vào dịp ngày 2/9, gia đình ông Đặng Đình Thuận, ở xã Mỹ Thủy, huyện Lệ Thủy làm mâm cơm tươm tất, thắp nén hương thơm khấn cúng tổ tiên, ông bà; tưởng nhớ Bác Hồ, tri ân Đại tướng Võ Nguyên Giáp và mừng “Tết Độc lập”.

Ông Đặng Đình Thuận cho biết, dịp này, con cháu trong gia đình lại sum vầy bên mâm cơm, cùng trò chuyện và chúc nhau những điều tốt đẹp nhất: “Thông thường cứ đến ngày lễ 2/9, gia đình chúng tôi tổ chức một mâm cơm ghi nhớ công ơn của các vị lãnh tụ như: Bác Hồ, bác Giáp những người đã hy sinh giành độc lập cho dân tộc, thống nhất đất nước, đem lại cuộc sống ấm no cho Nhân dân. Đây cũng là dịp để các con cháu đi xa về đoàn tụ”.

Về Lệ Thủy những ngày này, không khí lễ hội rộn ràng khắp các làng quê, trên mọi con đường đều rợp cờ bay, biểu ngữ. Dọc sông Kiến Giang, các đội thuyền bơi đang tập luyện hăng say chuẩn bị cho ngày hội lớn. Ông Dương Văn Bình, Trưởng phòng Văn hóa -Thông tin huyện Lệ Thủy cho biết, “Tết Độc lập” ở Lệ Thủy không chỉ có sự náo nhiệt của lễ hội đua thuyền trên sông Kiến Giang, mà còn có cả sự ngọt ngào sâu lắng của những điệu hò khoan xứ Lệ, cũng là một di sản phi vật thể quốc gia. Các nghệ nhân và mọi người dân đều có thể ngân nga điệu hò bên bến nước, đình làng.

Theo ông Dương Văn Bình, trong dịp “Tết Độc lập”, địa phương tổ chức các đêm hội diễn hò khoan, đón du khách thập phương đến Lệ Thủy cùng hòa mình trong không khí rộn ràng của lễ hội: “Hằng năm, cứ mỗi dịp Quốc khánh, người dân Lệ Thủy thường làm mâm cúng tổ tiên cũng là để giỗ Bác Hồ, đây là một trong những nét đẹp truyền thống thể hiện những tình cảm, sự tôn kính và lòng biết ơn vô hạn đối với chủ tịch Hồ Chí Minh. Với trách nhiệm của ngành văn hóa, chúng tôi cũng mong muốn rằng mỗi người dân phát huy và duy trì những giá trị truyền thống và nét đẹp văn hóa của quê hương, cũng như những tình cảm của Bác Hồ trên quê hương Đại tướng”.